به گزارش نفت ما، وَ الَّذِینَ هُمْ لِأَماناتِهِمْ وَ عَهْدِهِمْ راعُونَ : مؤمنان آنها هستند که امانتها و عهد خود را مراعات می کنند. (سوره مومنون٨/سوره معارج٣)
پنجاه و سه ماه پیش در ٢٥ خردادماه ١٣٨٩ قرارداد شش فاز پارس جنوبی معادل هشت فاز استاندارد (فازهای ١٣، ١٤، ١٩، ٢٢، ٢٣ و ٢٤) به امضا رسید تا ٣٥ ماه بعد به بهره برداری برسد.
قرارداد فاز ١٣ پارس جنوبی با کنسرسیومی متشکل از شرکتهای پتروپایدار ایرانیان، مپنا و صدرا و قرارداد فاز ١٤ پارس جنوبی با کنسرسیومی متشکل از سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران (ایدرو)، شرکت ملی حفاری و شرکت تاسیسات دریایی منعقد شد.
همچنین قرارداد توسعه فاز ١٩ پارس جنوبی با شرکتهای پتروپارس و تاسیسات دریایی و قرارداد فازهای ٢٢، ٢٣ و ٢٤ پارس جنوبی نیز با شرکتهای پتروسینای آریا و صدرا امضا شد.
در حالی که در دولت دهم قرار شد در مدت ٣٥ ماه این پروژه تحویل شود، این پروژه در دولت تدبیر و با نزدیک به ١٨ ماه که از موعد تعهد شده برای تحویل پروژه در قراردادهای توسعه ٣٥ ماهه فازهای مختلف پارس جنوبی گذشته است، تحویل می شود.
فازهای ١٧ و ١٨ پارس جنوبی
در این گزارش علاوه بر بررسی وضع فازهای ٣٥ ماهه نگاهی می اندازیم به دیگر فازهای پارس جنوبی:
میدان گازی پارس جنوبی بزرگترین منبع گازی جهان است که بر روی خط مرزی مشترک ایران و قطر در خلیج فارس قرار دارد و یکی از اصلی‌ترین منابع انرژی ایران به شمار می‌رود. مساحت این میدان ٩٧٠٠ کیلومتر مربع است که سهم متعلق به ایران ٣٧٠٠ کیلومتر مربع وسعت دارد.
ذخیره گاز این بخش از میدان ١٤,٢ تریلیون متر مکعب گاز به همراه ١٩ میلیارد بشکه میعانات گازی است که ٨ درصد از کل گاز دنیا و ٤٧ درصد از ذخایر گاز کشور را شامل می‌شود.
پارس جنوبی به عنوان بزرگترین میدان گازی جهان، ٤٠ تریلیون متر مکعب گاز طبیعی ( ٢١ درصد از کل گاز دنیا) و حدود ۵۰ میلیارد بشکه میعانات گازی در خود ذخیره کرده است.
در حال حاضر قطر، معادل ١٦ فاز پارس جنوبی را به مرحله تولید رسانده و چیزی در حدود ٢ برابر ایران (٦٥٠ میلیون متر مکعب در روز) از این میدان مشترک تولید می کند.
ایران روزانه حدود ٥٥٠ میلیون مترمکعب گاز تولید می کند و تکمیل چهار فاز میدان پارس جنوبی تا ماه مارس سال ٢٠١٥ میلادی روزانه ١٠٠ میلیون مترمکعب به تولید گاز کشور می افزاید.
برخی برآوردها نشان می دهد که ارزش خام فروشی گاز میدان پارس جنوبی، سالانه تا چهار هزار و ٤٠٠ میلیارد دلار و در صورت تبدیل به ارزش افزوده، به بیش از هشت هزار و ٨٠٠ میلیارد دلار و حتی ٥ تا ١٠ برابر این مبلغ افزایش می یابد.
از ابتدای بهره برداری از میدان گازی پارس جنوبی تا شهریور ماه سال ١٣٩٣ ایران بیش از ٦٩٦ هزار و ٦٠٢ میلیون مترمکعب گاز از این میدان برداشت کرده که از این میزان ١٠٢ هزار و ٣٦٩ میلیون مترمکعب آن مربوط به سال گذشته بوده است.
ایران بابت هر روز تاخیر در بهره‌برداری از فازهای پارس جنوبی ۱۰۰ میلیون دلار ضرر می‌کند و برای تحقق اهداف توسعه‌ای در پارس جنوبی ایران باید ماهانه یک میلیارد دلار تامین مالی و هزینه کند.
خردادماه سال ١٣٩٣ رکن الدین جوادی مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران در جریان بازدید دکتر لاریجانی رئیس مجلس با ارائه گزارشی با بیان این که در پیک مصرف، روزانه ٣٢٤ میلیون متر مکعب گاز از پارس جنوبی تولید می شود، گفت: ظرفیت تولید گاز از پارس جنوبی تا سه سال آینده به ٨٢٠ میلیون مترمکعب در روز خواهد رسید.
معاون وزیر نفت با یادآوری تولید ٩٢ میلیارد مترمکعب گاز طبیعی از پارس جنوبی در سال ٩٢، تصریح کرد: پیش بینی می شود تا پایان سال، ظرفیت تولید گاز از این میدان مشترک با قطر به بیش از ١٠٠ میلیارد مترمکعب افزایش یابد.
مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران با تاکید بر این که طبق قراردادهای بسته شده در پارس جنوبی باید ٤٣ میلیارد دلار منابع مالی برای توسعه این میدان مشترک هزینه شود، بیان کرد: تاکنون در مجموع برای توسعه فازهای گازی این میدان مشترک حدود ٣٤ میلیارد دلار پرداخت شده است.
به گفته جوادی، کل ارزش تولیدات یک فاز استاندارد پارس جنوبی سالانه ٣,٨ میلیارد دلار است و از این رو با توجه به درآمدزایی بالا در این فازها باید سرمایه گذاری در پارس جنوبی شتاب گیرد.
در طول دوره دولتهای هشتم و نهم، ایران توانست ۱۰ فاز تولید گاز از پارس جنوبی را به بهره‌برداری برساند، اما در طی دولت دهم باوجود سرمایه‌گذاری هنگفتی که انجام گرفت، هیچ فازی به بهره‌برداری عملی نرسید.
خبرگزاری مهر در دوم خردادماه سال ٩٢ با انتشار گزارشی، اعلام کرد: ٢٥ خردادماه سال ١٣٨٩ قرارداد طرح توسعه ٣٥ ماهه هشت فاز پارس جنوبی امضا شد و هم اکنون با ورود به سومین سال امضای این قراردادها، پیشرفت اجرایی هیچ یک از این فازهای ٣٥ ماهه پارس جنوبی حتی به ٦٥ درصد هم نرسیده است. به این ترتیب نشان داده شد که وعده به تولید رساندن سی و پنج ماهه این فازها، سرابی بیش نبوده است.
بر اساس این گزارش، آخرین گزارش رسمی اعلام شده توسط شرکت نفت و گاز پارس (اردیبهشت ماه ٩٢) نشان می داد که در آن زمان، پیشرفت فیزیکی ساخت و توسعه فاز ١٣ به ٦١ درصد، فاز ١٤ به ٤٧ درصد، فاز ١٩ به ٦١ درصد، فازهای ٢٠ و ٢١ به ٤٦ درصد و فازهای ٢٢ تا ٢٤ پارس جنوبی هم به حدود ٦٠ درصد بوده است.
در نهایت و پس از اتمام دوران پر ماجرای دولت دهم و روی کار آمدن دولت یازدهم، وزارت نفت برنامه ریزی را برای بررسی مجدد طرحها و اولویت بندی برای بهره برداری هر چه سریعتر از فازهای پارس جنوبی شروع کرد.
با ورود زنگنه به وزارت نفت مشخص شد که آغاز عملیات فازهای ٣٥ ماهه نه تنها به پیشرفت پارس جنوبی نینجامیده است، بلکه با وجود صرف هزینه‌های هنگفت، مانع از اتمام کار پروژه های قدیمی پارس جنوبی نیز شده است.
بیژن نامدار زنگنه در ٣٠ خردادماه ١٣٩٣ در جریان بازید از بزرگترین فاز گازی پارس جنوبی اعلام کرد که تکمیل فازهای ١٢، ١٥، ١٦، ١٧ و ١٨ میدان مشترک پارس جنوبی در اولویت قرار گرفته است و توسعه فازهای جدید که معروف به فازهای ٣٥ ماهه است در اولویت بعدی بهره برداری قرار دارد.
وی تاکید کرد: باید نخست تکلیف پروژه های قدیمی را روشن کنیم و مطمئن شویم بموقع می آیند و بعد روی فازهای ٣٥ ماهه تمرکز کنیم، نمی گویم آنها را تعطیل کنیم، اما هم اکنون تمرکز بر ٥ فاز قدیمی پارس جنوبی است.
وزیر نفت با یادآوری این که پیش بینی می‌کنیم امسال با بهره برداری از برخی واحد های پالایشگاهی و سکوهای دریایی حدود ١٠٠ میلیون متر مکعب به ظرفیت تولید گاز ایران افزوده شود، گفت: همچنین طرح توسعه فازهای ١٩، ١٣، ٢٠ و ٢١، ٢٢ تا ٢٤ و ١٤ پارس جنوبی هم در اولویت بعدی توسعه قرار دارند.
این عضو کابینه با بیان این که پیش بینی می کند طرح توسعه پارس جنوبی تا سه سال آینده تکمیل شود تاکید کرد: با بهره برداری از این ١٧ فاز پارس جنوبی روزانه حدود ٤٠٠ میلیون متر مکعب به ظرفیت تولیدی گاز طبیعی ایران از محل توسعه پارس جنوبی اضافه می شود.
این مقام مسئول همچنین از افزایش ٦٠٠ هزار بشکه ای تولید روزانه میعانات گازی با توسعه فازهای در دست اجرای پارس جنوبی خبر داد و افزود: در مجموع با بهره برداری از این فازها تا سال ٩٦ ایران در برداشت روزانه گاز از قطر جلو می افتد.
وزیر نفت در ادامه با بیان این که سیاست بلندمدت وزارت نفت کاهش خام فروشی نفت و گاز و ایجاد ارزش افزوده با تکمیل زنجیره های ارزش در سطح صنایع پتروشیمی و پالایشگاهی است گفت: با راه اندازی فازهای جدید پارس جنوبی در کنار افزایش تولید گاز و میعانات گازی ظرفیت تولید اتان، گاز مایع و مایعات گازی پارس جنوبی افزایش می یابد که این موضوع باعث تامین خوراک کافی صنایع پتروشیمی کشور خواهد شد.
وی با تاکید بر این که با تحویل اتان به صنایع پتروشیمی در دست اجرا ١٠ تا ١٢ درصد تولید پتروشیمی کشور افزایش می یابد، بیان کرد: این افزایش به منزله ایجاد سالانه دو میلیارد دلار درآمد جدید برای اقتصاد کشور است.
زنگنه همچنین با بیان این که برای ایجاد ارزش افزوده از میعانات گازی احداث پالایشگاهها به منظور تولید فرآورده های نفتی به عنوان یک برنامه اولویت دار در دستور کار قرار گرفته است، تصریح کرد: بر این اساس هم اکنون احداث ١٠ پالایشگاه میعانات گازی شامل هشت پالایشگاه ٦٠ هزار بشکه ای در منطقه سیراف، پالایشگاه ١٢٠ هزار بشکه ای پارس شیراز و پالایشگاه ٣٦٠ هزار بشکه ای ستاره خلیج فارس مراحل مختلف جذب سرمایه گذار، طراحی و عملیات اجرایی را پشت سر می گذارد.
در ادامه این گزارش به طور خلاصه به طرح توسعه ٢٤ فاز پارس جنوبی از بهمن ماه ١٣٧٦ تا کنون پرداخته شده است:
طرح توسعه فاز ١
محصولات طرح توسعه فاز یک پارس جنوبی شامل تولید روزانه ٢٨ میلیون مترمکعب گاز ترش از مخزن، ٤٠ هزار بشکه میعانات گازی و ٢٠٠ تن گوگرد جهت صادرات است.
مبلغ قرارداد طرح توسعه فاز یک حدود ٧٨٠ میلیون دلار اعلام شده و در راستای تقویت صنایع داخلی و در اجرای این پروژه میزان سهم داخلی تا ٦٥درصد تحقق یافته است.
طراحی ، نصب و راه اندازی تاسیسات دریایی و خشکی فاز یک تحت مدیریت شرکت نفت و گاز پارس در بهمن ماه ١٣٧٦ به شرکت ایرانی پتروپارس در قالب بیع متقابل واگذار شد و راه اندازی این فاز در تیر ماه ١٣٨٢ با همکاری موثر متخصصان و نیروهای کارشناس شرکت ملی گاز آغاز و در ٢٠ آبانماه سال ١٣٨٣ توسط رئیس جمهوری وقت، سید محمد خاتمی رسما مورد بهره برداری قرار گرفت .
در فاز ١ روزانه ٢٨,٣ میلیون متر مکعب گاز از دو سکوی سر چاهی برداشت و عملیات جدا سازی آب همراه گاز در سکو انجام می گیرد و گاز و میعانات گازی به صورت دو فازی به وسیله یک خط لوله زیر دریایی ٣٢ اینچ به فاصله ١٠٥ کیلومتر به خشکی منتقل می شود.
در حال حاضر، روزانه ٢٥ میلیون متر مکعب گاز تصفیه شده توسط یک خط لوله ٥٦ اینچ وارد شبکه سراسری و ٤٠ هزار بشکه میعانات گازی پس از عبور از دو واحد تثبیت میعانات گازی به مخازن ذخیره سازی جهت صادرات ارسال می شود .
همچنین H٢S جدا شده در واحد شیرین سازی به واحد های بازیافت گوگرد هدایت و روزانه ٢٠٠ تن گوگرد به صورت دانه بندی شده تولید و توسط کامیون به انبار مکانیزه گوگرد منتقل می شود.
طرح توسعه فازهای ٢و٣
محصولات طرح توسعه فازهای ٢ و ٣ پارس جنوبی شامل تولید روزانه ٥٦ میلیون متر مکعب گاز ترش از مخزن، ٨٠ هزار بشکه میعانات گازی و ٤٠٠ تن گوگرد است.
مبلغ قرارداد طرح توسعه فازهای ٢و٣ حدود ٢٠١٢ میلیون دلار اعلام شده و میزان سهم داخل ٣٢ درصد تحقق یافته است.
عملیات توسعه فازهای ٢ و ٣ در مهرماه ١٣٧٦ به گروه توتال با سهم ٤٠ درصد به عنوان متصدی اصلی توسعه و شرکتهای‌گاز پروم روسیه و پتروناس مالزی (هر یک با ٣٠ درصد سهم) واگذار شد.
عملیات توسعه فازهای ٢و٣ میدان گازی پارس جنوبی در ٦/٧/٧٦ به شرکت توتال فرانسه واگذار شید. و در شهریورماه سال ٨١ با همکاری موثر متخصصان و نیروهای کارشناس داخلی به طور کامل راه اندازی و در ٢٦ بهمن ماه سال ٨١ با حضور رئیس جمهوری وقت، سید محمد خاتمی رسما" به بهره برداری رسید .
روزانه ٥٦,٥ میلیون مترمکعب گاز از دو سکوی سر چاهی برداشت و به صورت سه فازی شامل گاز ، میعانات گازی و آب به وسیله دو خط لوله زیر دریایی ٣٢ اینچ از فاصله ١٠٥ کیلومتری به خشکی منتقل می شود.
در حال حاضر، روزانه ٥٣,٣ میلیون متر مکعب گاز تصفیه شده توسط یک خط لوله ٥٦ اینچ وارد شبکه سراسری و ٨٠ هزار بشکه میعانات گازی پس از عبور از دو واحد تثبیت میعانات گازی به مخازن ذخیره سازی جهت صادرات ارسال می شود.
همچنین H٢S جدا شده در واحد شیرین سازی به واحد های باز یافت گوگرد هدایت و روزانه ٤٠٠ تن گوگرد به صورت دانه بندی شده تولید و با کامیون به انبار مکانیزه گوگرد منتقل می شود.
طرح توسعه فازهای ٤و٥
محصولات طرح توسعه فازهای ٤ و ٥ پارس جنوبی شامل تولید روزانه ٥٦ میلیون مترمکعب گاز ترش از مخزن، ٨٠ هزار بشکه میعانات گازی و ٤٠٠ تن گوگرد، تولید سالیانه یک میلیون تن اتان (به عنوان خوراک پتروشیمی)، تولید سالیانه یک میلیون و پنجاه هزار تن گاز مایع (پروپان و بوتان) "LPG" به منظور صادرات است.
مبلغ قرارداد توسعه فازهای ٤ و ٥ حدود ١٩٢٨ میلیون دلار اعلام شده است و میزان سهم داخل ٤٢ درصد تحقق یافته است.
عملیات توسعه این فازها در مردادماه سال ١٣٧٩ به کنسرسیومی متشکل از شرکتهای انی ایتالیا به میزان ٦٠ درصد، پتروپارس به میزان ٢٠ درصد، و نیکو به میزان ٢٠ درصد، واگذار شد و در بهمن ماه ١٣٨٣ با همکاری موثر متخصصان و نیروهای کارشناس شرکت ملی گاز به طور کامل راه اندازی شد. در ٢٧ فروردین ماه سال٨٤ توسط رئیس جمهوری وقت آقای سید محمد خاتمی رسما" به بهره برداری رسید.
روزانه ٥٦,٥ میلیون مترمکعب گاز از مخزن برداشت و به صورت سه فازی شامل گاز ، میعانات گازی و آب به وسیله دو خط لوله زیر دریایی ٣٢ اینچ به فاصله ١٠٠ کیلومتر به خشکی منتقل می شود.
در حال حاضر، روزانه ٥٠ میلیون متر مکعب گاز تصفیه شده توسط یک خط لوله ٥٦ اینچ وارد شبکه سراسری و ٧٧ هزار بشکه میعانات گازی پس از عبور از دو واحد تثبیت میعانات گازی به مخازن ذخیره سازی جهت صادرات ارسال می شود .
همچنین H٢S جدا شده در واحد شیرین سازی به واحدهای باز یافت گوگرد هدایت و روزانه ٤٠٠ تن گوگرد به صورت دانه بندی شده تولید و توسط کامیون به انبار مکانیزه گوگرد منتقل می شود.
همچنین در این پالایشگاه، روزانه ٢٦٠٠ تن اتان تولید و توسط یک خط لوله به پتروشیمی جم منتقل می شود. و روزانه ٢٠٠٠ تن پروپان و ١٢٠٠ تن بوتان تولید و پس از ذخیره سازی در مخازن بتونی توسط خط لوله به ایستگاه اندازه گیری و در نهایتا بارگیری در بارانداز پتروشیمی جهت صادرات منتقل می شود.
طرح توسعه فازهای ٦و٧و٨
پالایشگاه چهارم گاز پارس جنوبی شامل دو بخش دریایی و خشکی است و در سه فاز با ظرفیت برداشت و فرآوری ١١٠ میلیون مترمکعب و برای هرفاز ٣٦,٧ میلیون متر مکعب طراحی شده است. بخش دریایی آن متشکل از سه سکوی مستقل سر چاهی(SPD٧ ،SPD٨ وSPD٩ ) شامل ١٠ چاه برای هر سکوست که توسط سه خط لوله دریایی ٣٢ اینچ به طول ١٠٥ کیلومتر ، گاز ترش و میعانات گازی و محلول گلایکول را به پالایشگاه ساحلی انتقال می دهند.
طبق طراحی، محصولات روزانه این پالایشگاه عبارتند از: ١٠٤ میلیون مترمکعب گاز ترش خشک ، ١٧٠ هزار بشکه میعانات گازی و ٥٠٠٠ تن گاز مایع (پروپان و بوتانLPG).
براساس طراحی اولیه روزانه ١٠٤ میلیون مترمکعب گاز خشک تولیدی فازهای یادشده توسط خط لوله پنجم سراسری گاز(IGAT٥) به طول ٥١٦ کیلومتر برای تزریق به چاههای نفت آغاجاری ارسال خواهد شد. همچنین در این پالایشگاه امکان ارسال گاز به پالایشگاههای یکم و پنجم و پالایشگاه جم به عنوان تامین بخشی از خوراک ورودی آنها وجود دارد .
عملیات توسعه فازهای ٦و٧و٨ میدان گازی پارس جنوبی – در بهمن ماه ١٣٨٢ به صورت بیع متقابل توسط کنسرسیومی متشکل از شرکت ایرانی پتروپارس، سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران، دو شرکت ژاپنی Toyo و JGC و شرکت Daelim از کره جنوبی آغاز و در مهرماه١٣٨٧ به بهره برداری کامل رسید.
گاز ترش تولیدی از این فازها از طریق یک خط لوله ٥١٢ کیلومتری به میدان نفتی آغاجاری در خوزستان انتقال می یابد و به منظور ازدیاد ضریب برداشت نفت از مخزن به این میادین تزریق می‌شود.
همچنین با ارسال گاز ترش فازهای ٦و٧و٨ به پالایشگاههای فاز یک و فازهای ٩و١٠ شرایط برای تولید روزانه ٦٦ میلیون مترمکعب گاز شیرین جهت تزریق در شبکه سراسری گاز کشور در فصل سرما مهیاست.
علاوه بر این، جهت تامین گاز شیرین مورد نیاز کشور در ماههای سرد سال، مقرر شده است واحد شیرین سازی گاز فازهای ٦و٧و٨ در قالب یک قرارداد مجزا در جنب پالایشگاه احداث شود.
پروژه های توسعه جدید در پالایشگاه چهارم
١.طرح شیرین سازی:
با توجه به افزایش رشد اقتصادی کشور و سیاست استفاده از سوخت گازی به جای نفت در جهت کاهش آلودگی و همچنین افزایش رشد مصرف گاز طبیعی، طرح شیرین سازی گاز فازهای ٦،٧و٨ به عنوان طرح توسعه به طرح موجود توسعه فازهای ٦ ،٧و٨ اضافه و در مجاورت آن واقع در ضلع شرقی به مساحت ٢٢,٥ هکتار احداث خواهد شد.
تولیدات این طرح، روزانه ١٠٢ میلیون مترمکعب(معادل ٣٦٠٠ میلیون فوت مکعب) گاز شیرین است که با احداث شش ردیف شیرین سازی و نیز تولید ١١٠٠ تن گوگرد در چهار واحد بازیافت گوگرد جهت صادرات انجام می گیرد.
٢.طرح ارسال گاز سکوی سلمان :
هدف از انجام این طرح، ارسال ١٤ میلیون مترمکعب(معادل ٥٠٠ میلیون فوت مکعب) در روز گاز حاصل از حوزه سلمان از طریق جزیره سیری به پالایشگاه چهارم است که تامین بخش دیگری از خوراک مورد نیاز پالایشگاه چهارم را به عهده خواهد داشت که پس از تقویت فشار در جزیره سیری از طریق یک خط ٣٢ اینچ زیردریایی به طول ٤٤٠ کیلومتر به پالایشگاه چهارم ارسال می شود. با اضافه شدن این گاز به خوراک پالایشگاه چهارم دستیابی به ظرفیت اسمی به میزان ١١٠ میلیون مترمکعب(معادل ٣٩٠٠ میلیون فوت مکعب) در روز محقق خواهد شد.
طرح توسعه فازهای ٩و١٠
عملیات توسعه این فازها در شهریور ماه ١٣٨١ به مشارکت شرکتهای GS کره جنوبی، شرکت مهندسی و ساختمان صنایع نفت OIEC و شرکت مهندسی و ساخت تاسیسات دریایی ایران واگذار شد. در شهریورماه سال ٨٧ واحدهای تصفیه گاز فازهای ٩ و ١٠در سرویس قرار گرفت و در اردیبهشت ماه سال ٨٨ با راه اندازی واحد های فرایندی به طور کامل به بهره برداری رسید .
در هر فاز دو سکوی عملیاتی سر چاهی نصب شده است که هرکدام پذیرش ١٢ حلقه چاه را دارند.
روزانه ٥٦,٥ میلیون مترمکعب گاز از مخزن برداشت و به صورت سه فازی شامل گاز ، میعانات گازی و آب به وسیله دو خط لوله زیر دریایی ٣٢ اینچ به فاصله ١٠٥ کیلومتر به خشکی منتقل می شود.
روزانه ٥٠ میلیون مترمکعب گاز تصفیه شده توسط یک خط لوله ٥٦ اینچ وارد شبکه سراسری و ٨٠ هزار بشکه میعانات گازی پس از عبور از دو واحد تثبیت میعانات گازی به مخازن ذخیره سازی جهت صادرات ارسال می شود .
همچنین H٢S جدا شده در واحد شیرین سازی به واحدهای بازیافت گوگرد هدایت و روزانه ٤٠٠ تن گوگرد به صورت دانه بندی شده تولید و توسط کامیون به انبار مکانیزه گوگرد منتقل می شود.
در این پالایشگاه، سالیانه یک میلیون تن اتان تولید و توسط یک خط لوله به پتروشیمی جم منتقل می شود و سالیانه١,٠٥ میلیون تن گاز مایع (LPG)شامل پروپان و بوتان تولید و پس از ذخیره سازی در مخازن بتونی توسط خط لوله به ایستگاه اندازه گیری و در نهایت بارگیری در بارانداز پتروشیمی جهت صادرات منتقل می شود.
طرح توسعه فاز ١١
طرح توسعه فاز ١١ به منظور تولید روزانه ٥٦ میلیون مترمکعب گاز ترش جهت تامین گاز ترش مورد نیاز واحد ایران ال ان جی و استحصال ٨٠ هزار بشکه در روز میعانات گازی همراه گاز طراحی و اجرا خواهد شد.
در سال ٢٠٠٠ میلادی شرکت ملی نفت ایران و شرکت توتال فرانسه برای توسعه بخش بالادستی فاز ١١ پارس جنوبی و ساخت یک کارخانه حدود ١٠ میلیون تنی تولید LNG به توافق رسیدند و در نهایت در سال ١٣٧٩ تفاهمنامه‌ای بین دوطرف امضا شد.
پس از امضای این تفاهمنامه، شرکت پتروناس مالزی هم برای توسعه فاز ١١ پارس جنوبی پیشقدم شد و با توافقی سه جانبه شرکت ملی نفت ایران ٥٠ درصد، شرکت توتال فرانسه ٤٠ درصد و پتروناس مالزی ١٠ درصد از سهام توسعه بخش بالادستی و تا پایین دستی فاز ١١ پارس جنوبی را در اختیار گرفتند.
در سال ١٣٨٥ و پس از انجام دنباله دار مطالعات مهندسی، پاکتهای مالی و فنی توسعه این مگا پروژه گازی بازگشایی شد و همزمان با بازگشایی پاکتها حساسیتهای بین‌المللی نسبت به فعالیتهای صلح آمیز هسته‌ای ایران افزایش یافت.
در حدفاصل سال ١٣٨٥ تا ١٣٨٧ توتال فرانسه به دلیل افزایش قیمتهای جهانی فولاد و بالارفتن هزینه اجرای این پروژه مشترک گازی، به وقت کشی پرداخت و یک سری مذاکرات دنباله دار در تهران و اروپا بین دو طرف آغاز شد و در نهایت شرکت ملی نفت ایران با پیشنهاد حدود ١٠ تا ١١ میلیارد دلاری فرانسویها مخالفت کرد که سرانجام پای توتال از پارس جنوبی بریده شد.
چینی‌ها گزینه بعدی ایران برای توسعه فاز ١١ پارس‌جنوبی بودند. طرح در سال ١٣٨٨ با هزینه چهار میلیارد دلار به آنها واگذار شد. طبق قرارداد، شرکت سی.ان.پی.سی چین موظف شد توسعه این فاز مرزی با کشور قطر را طی ٥٢ ماه تکمیل کند. اما شرکت چینی کوچکترین اقدامی در جهت اجرای قرارداد صورت نداد. شرکت ملی نفت ایران نیز ٥٠ ماه بعد قرارداد با چینی‌ها را فسخ کرد.
طبق قرارداد با چینی‌ها باید طی ٥٢ ماه حجم تولید از این میدان به روزانه ٣٢٠ هزار بشکه برای مدت سه سال افزایش می‌یافت که بعد از گذشت حدود چهار سال این طرح کمترین پیشرفتی نداشت. پس از حدود چهار سال از حضور شرکت س. ان. پی. سی در میدان آزادگان جنوبی، این شرکت به دلیل تعلل در توسعه این میدان مشترک با عراق در اردیبهشت ماه ١٣٩٣ خلع ید شد.
در زمان تحویل طرح توسعه میدان آزادگان جنوبی به چینی‌ها، ظرفیت تولید میدان روزانه ٥٠ هزار بشکه بود، اما پس از چهار سال فعالیت، نه تنها ظرفیت تولید را افزایش ندادند، بلکه با کاهش ٢١ هزار بشکه ظرفیت تولید را به ٢٩ هزار بشکه در روز کاهش دادند!
به ادعای نورالدین موسی، کارشناس مدیریت فنی مناطق نفتخیز جنوب که چندی پیش با یک روزنامه داخلی گفتگو کرده بود، عدم النفع ایران از این قرارداد ضعیف با چینی‌ها حدود ٣٨ میلیارد دلار برآورد می‌شود. با احتساب چهار سال عدم النفع ناشی از کاهش تولید توسط چینی‌ها از ٥٠ هزار بشکه به ٢٩ هزار بشکه در این میدان و در نظر گرفتن نفت ١٠٠ دلاری طی مدت مذکور تنها از این محل، کشور با عدم النفع بالغ بر ١,٤ میلیارد دلار مواجه شد که می توان آن را جزو دستاوردهای دولت دهم به حساب آورد.
این در حالی است که عراقی‌ها طی این مدت، روزانه ٢٩٠ هزار بشکه از این میدان مشترک برداشت کرده اند و اگر بخواهیم عدم النفع ناشی از عدم برداشت طرف ایرانی را در نظر بگیریم این رقم به حدود ٣٨ میلیارد دلار افزایش می‌یابد.
در نهایت، علی اکبر شعبانپور مدیرعامل شرکت نفت و گاز پارس روز جمعه نهم آبانماه امسال در باره طرح توسعه فاز ١١ پارس جنوبی گفت: هم اکنون با توجه به زمان بر بودن توسعه بخش حفاری و دریایی فاز ١١ میدان گازی پارس جنوبی در سطح مدیریتی شرکت ملی نفت تصمیم به توسعه این بخش به صورت مستقل و زودتر از بخش خشکی گرفته شده است.
به گفته وی، در صورت تحقق توسعه بخش دریایی فاز ١١ میدان پارس جنوبی پیش از توسعه بخش خشکی، گاز تولیدی این فاز با استفاده از ظرفیتهای خالی پالایشگاههای موجود در منطقه ویژه اقتصادی پارس فرآورش می شود. تاکنون پیمانکار خاصی برای توسعه بخش دریایی فاز ١١ مشخص نشده و شرکت ملی نفت ایران روی این موضوع در حال بررسی و تحقیق است.
طرح توسعه فاز ١٢
طرح توسعه فاز ١٢ پارس جنوبی به منظور تولید روزانه ٨٤ میلیون متر مکعب گاز ترش از مخزن پارس جنوبی است. با بهره برداری کامل از فاز ١٢ میدان مشترک پارس جنوبی روزانه ٨١ میلیون متر مکعب گاز شیرین، ١٢٠ هزار بشکه میعانات گازی و همچنین ٧٥٠ هزار تن گوگرد در سال به تولید کشور افزوده می شود.
طرح توسعه این فاز به روش بیع متقابل به شرکت پتروپارس واگذار شده است که عملیات اجرایی بخشهای اصلی پالایشگاه خشکی در بهمن ماه ١٣٨٨ آغاز شده و قرار شد در نیمه دوم سال ١٣٩١ به نخستین بهره برداری برسد.
طی سال ١٣٩٢ در بین فازهای اولویت نخست پارس جنوبی فاز ١٢ به دلیل پیشرفت مناسب تر و حجم گاز تولیدی بیشتر در صدر اولویتهای صنعت نفت ایران قرار داشته است، به طوری که اواخر سال گذشته شاهد راه اندازی ردیفهای (ترینهای) اول و دوم پالایشگاه این فاز به همراه سکوی A آن بودیم، همچنین بلافاصله در سه ماه نخست امسال نیز دو سکوی باقیمانده این فاز در موقعیت خود در دریا نصب شدند.
به گزارش شرکت ملی نفت ایران، پیشرفت فیزیکی طرح توسعه فاز ١٢ پارس جنوبی تا تیرماه سال ١٣٩٢ حدود ٩٠,٥٨ بوده است که این رقم در تیرماه امسال به بیش از ٩٥.٤٢ رسیده است. هم اکنون نیز میزان پیشرفت در این فاز افزایش یافته است.
علی اکبر شعبانپور مدیرعامل شرکت نفت و گاز پارس با بیان این که سکوهای B و C فاز ١٢ پارس جنوبی تا اواخر آذرماه ١٣٩٣ راه اندازی می شود گفته است: قرار است تا اوایل زمستان امسال از این فاز روزانه ٦٠ تا ٦٥ میلیون متر مکعب گاز به خطوط سراسری گاز کشور تزریق شود.
شعبانپور با اشاره به وضع طرح توسعه فاز ١٢ پارس جنوبی تصریح کرد: هم اکنون روزانه ٢٨ میلیون متر مکعب گاز ترش از سکوی ١٢ A این فاز در دو واحد شیرین سازی پالایشگاه فراورش می شود.
مدیرعامل شرکت نفت و گاز پارس همچنین از بهره برداری از سومین و چهارمین واحد شیرین سازی پالایشگاه فاز ١٢ پارس جنوبی با استفاده از گاز ترش و خشک خط لوله پنجم سراسری تا پایان آبانماه امسال خبر داد و گفت: براساس برنامه ریزی تا پایان امسال پنج واحد شیرین سازی این فاز به بهره برداری خواهد رسید.
وی به عملیات انشعاب گیری از خط لوله سراسری گاز برای استفاده در پالایشگاه فاز ١٢ با همکاری متخصصان منطقه ١٠ عملیات انتقال گاز کشور اشاره کرد و گفت: واحدهای شیرین سازی این پالایشگاه با استفاده از این خط لوله تا پیش از راه اندازی سکوهای دریایی تست و بهره برداری می شوند.
طرح توسعه فاز ١٣
طرح توسعه فاز ١٣ پارس جنوبی به منظور تولید روزانه ٥٦,٦ میلیون مترمکعب گاز ترش از مخزن پارس جنوبی است. با بهره برداری کامل از فاز ١٢ میدان مشترک پارس جنوبی روزانه ٥٠ میلیون متر مکعب گاز شیرین، ٧٥ هزار بشکه میعانات گازی و همچنین ٤٠٠ تن گوگرد، ٢٨٧٠ تن گاز مایع LPG شامل پروپان و بوتان و ٢٧٤٠ تن اتان به منظور تامین خوراک واحد های پتروشیمی به تولید کشور افزوده می شود.
در خردادماه سال ١٣٨٩ اجرای پروژه فاز ١٣ به کنسرسیومی متشکل از شرکت پتروپایدار ایرانیان، شرکت صنعتی دریایی ایران ( صدرا) و شرکت مدیریت پروژه های نیروگاهی ایران ( مپنا) واگذار شده است که مسئولیت رهبری کنسرسیوم را شرکت پتروپایدار ایرانیان عهده دار است. هزینه اجرای این طرح ٥میلیارد و ١٨٠میلیون دلار است.
بر اساس آخرین گزارشهای منتشره در شهریورماه امسال پیشرفت طرح توسعه فاز ١٣ پارس جنوبی ٦٧ درصد اعلام شده است.
طرح توسعه فاز ١٤
طرح توسعه فاز ١٤ به منظور تولید روزانه ٥٦,٦ میلیون مترمکعب گاز ترش از مخزن پارس جنوبی طراحی شده و در دست اجراست.
طرح توسعه فاز ١٤ پارس جنوبی یکی از فازهای ٣٥ ماهه این میدان مشترک گازی است که هدف از طرح توسعه این پروژه، تولید روزانه ٥٠ میلیون مترمکعب گاز، ٧٥ هزار بشکه میعانات گازی، ٤٠٠ تن گوگرد، یک میلیون تن اتان و ١,١ میلیون تن گاز مایع در سال است.
قرارداد طرح توسعه فاز ١٤ پارس جنوبی در ٢٥ خردادماه سال ١٣٨٩ امضا شده است.
اجرای پروژه فاز ١٤ به کنسرسیومی متشکل از سازمان گسترش ونوسازی صنایع (ایدرو)، شرکت مدیریت طرحهای صنعتی ایران، شرکت مهندسی و ساخت تاسیسات دریایی ایران، شرکت ملی حفاری ایران، شرکت مجتمع کشتی سازی و صنایع فراساحل ایران، شرکت مدیریت پروژه های نیروگاهی ایران(مپنا)، شرکت پایندان و ماشین سازی اراک واگذار شده است که مسئولیت رهبری کنسرسیوم را سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران ( ایدرو) عهده دار است.
بر اساس آخرین گزارشهای منتشره، در شهریور ماه امسال پیشرفت طرح توسعه فاز ١٤ پارس جنوبی ٥٤ درصد اعلام شده است.
طرح توسعه فازهای ١٥و١٦
طرح توسعه فازهای ١٥ و ١٦ به منظور تولید روزانه ٥٦,٦ میلیون متر مکعب گاز ترش از مخزن پارس جنوبی طراحی شده و در دست اجراست.
طرح توسعه فازهای ١٥ و ١٦ پارس جنوبی یکی از فازهای قدیمی این میدان مشترک گازی است که هدف از طرح توسعه این پروژه تولید روزانه ٥٠ میلیون مترمکعب گاز، ٧٥ هزار بشکه میعانات گازی، ٤٠٠ تن گوگرد، یک میلیون تن اتان و ١,١ میلیون تن گاز مایع در سال است.
قرار داد این فازها در دیماه ١٣٨٥ و عملیات اجرایی این فازها در تیرماه سال ١٣٨٦ با حضور ریاست جمهوری آغاز شد.
اجرای پروژه فازهای ١٥ و ١٦ به کنسرسیومی متشکل از شرکتهای آریا نفت شهاب، مهندسی و ساخت تاسیسات دریایی، صف، ایزوایکو و حفاری دانا کیش واگذار شده است.
بر اساس آخرین گزارشهای منتشره، در شهریورماه امسال پیشرفت طرح توسعه فازهای ١٥ و ١٦ پارس جنوبی ٩٣ درصد اعلام شده است.
طرح توسعه فازهای ١٧و١٨
طرح توسعه فازهای ١٧ و ١٨ به منظور تولید روزانه ٥٦,٦ میلیون مترمکعب گاز ترش از مخزن پارس جنوبی طراحی شده و در دست اجراست.
طرح توسعه فازهای ١٧ و ١٨ میدان گازی پارس جنوبی به منظور تولید روزانه ٥٠ میلیون مترمکعب گاز طبیعی، ٨٠ هزار بشکه میعانات گازی و ٤٠٠ تن گوگرد و تولید سالیانه یک میلیون تن اتان و ١,٠٥ میلیون تن گاز مایع (پروپان و بوتان)"LPG" انجام می‌شود.
اجرای پروژه فازهای ١٧ و ١٨ به کنسرسیومی متشکل از سازمان گسترش و نوسازی ایران (IDRO) ، شرکت مهندسی و ساخت تأسیسات دریایی ایران (IOEC)، شرکت ملی حفاری ایران، شرکت مهندسی و ساختمان صنایع نفت (OIEC) و شرکت صنعتی دریایی ایران(صدرا) واگذار شده است که قرار شد طی مدت ٥٢ ماه اجرا شود.
قرار داد این فازها در خردادماه ١٣٨٥ امضا شده است و عملیات اجرایی این فازها ، تیرماه سال ١٣٨٦ با حضور ریاست جمهوری آغاز شد.
بر اساس آخرین گزارشهای منتشره، در شهریورماه امسال پیشرفت طرح توسعه فازهای ١٧ و ١٨ پارس جنوبی ٨٢ درصد اعلام شده است.
طرح توسعه فاز ١٩
طرح توسعه فاز ١٩ به منظور تولید روزانه ٥٦,٦ میلیون مترمکعب گاز ترش از مخزن پارس جنوبی طراحی شده و در دست اجراست.
طرح توسعه فازهای ١٧ و ١٨ میدان گازی پارس جنوبی به منظور تولید روزانه ٥٠ میلیون مترمکعب گاز طبیعی، ٧٥ هزار بشکه میعانات گازی و ٤٠٠ تن گوگرد و تولید سالیانه یک میلیون تن اتان و ١,٠٥ میلیون تن گاز مایع (پروپان و بوتان)"LPG" اجرا می‌شود.
اجرای پروژه فاز ١٩ به شرکت پتروپارس و شرکت مهندسی و ساخت تأسیسات دریایی ایران واگذار شده است. عملیات احداث این فاز از ٢٥ خردادماه ١٣٨٩ آغاز شده است. حجم قرارداد برای اجرای این مگا پروژه گازی حدود ٥ میلیارد دلار برآورد می شود.
بر اساس آخرین گزارشهای منتشره، در شهریورماه امسال، پیشرفت طرح توسعه فاز ١٩ پارس جنوبی ٧٥ درصد اعلام شده است.
طرح توسعه فازهای ٢٠و٢١
طرح توسعه فازهای ٢٠ و ٢١ با بکارگیری پیمانکاران و سازندگان داخلی و به صورت EPC و به منظور تولید روزانه ٥٦,٦ میلیون مترمکعب گاز ترش اجرا خواهد شد.
طرح توسعه فازهای ٢٠ و ٢١ پارس جنوبی یکی از فازهای ٣٥ ماهه این میدان مشترک گازی است که هدف از طرح توسعه این پروژه تولید روزانه ٥٠ میلیون مترمکعب گاز، ٧٥ هزار بشکه میعانات گازی، ٤٠٠ تن گوگرد، یک میلیون تن اتان و ١,١ میلیون تن گاز مایع در سال است.
اجرای این فازها به شرکت مهندسی و ساختمان صنایع نفت ایران به عنوان پیمانکار اصلی و شرکت مهندسی و ساخت تاسیسات دریایی ایران واگذارشده است. مدت انجام پروژه ٤٠ ماه با شرط تولید زودهنگام در انتهای ماه ٣٥ است.
حجم قرارداد برای اجرای این مگا پروژه گازی حدود ٥ میلیارد دلار برآورد می شود. ضمن آنکه عملیات اجرایی فاز ١٩ پارس جنوبی تیر ماه سال ١٣٨٨ آغاز شده و اجرای این طرح خردادماه ١٣٨٨ به پیمانکار داخلی واگذارشد و از تاریخ ٢٥ خردادماه ١٣٨٩بر اساس الحاقیه شماره یک قرارداد پروژه آغاز شده است.
بر اساس آخرین گزارشهای منتشره، در شهریور ماه امسال پیشرفت طرح توسعه فازهای ٢٠ و ٢١ پارس جنوبی ٦١ درصد اعلام شده است.
طرح توسعه فازهای ٢٢و٢٣و٢٤
طرح توسعه فازهای ٢٢، ٢٣ و ٢٤ به منظور تولید روزانه ٥٦,٦ میلیون متر مکعب گاز ترش از مخزن پارس جنوبی طراحی شده و در دست اجراست.
طرح توسعه فازهای ٢٢ تا ٢٤ پارس جنوبی یکی از فازهای ٣٥ ماهه این میدان مشترک گازی است که هدف از طرح توسعه این پروژه تولید روزانه ٥٠ میلیون مترمکعب گاز، ٧٥ هزار بشکه میعانات گازی، ٤٠٠ تن گوگرد، یک میلیون تن اتان و ١,١ میلیون تن گاز مایع در سال است.
اجرای پروژه فازهای ٢٢، ٢٣ و ٢٤ به شرکت پتروسینا آریا و شرکت صنایع دریایی ایران (صدرا) واگذار شده است. عملیات احداث این فازها از ٢٥ خردادماه ١٣٨٩ آغاز شده و حجم قرارداد برای اجرای این مگا پروژه گازی حدود ٥ میلیارد دلار برآورد می شود.
بر اساس آخرین گزارشهای منتشره، در شهریور ماه امسال پیشرفت طرح توسعه فازهای ٢٢ تا ٢٤ پارس جنوبی ٦٨ درصد اعلام شده است.
وضع پارس جنوبی از زبان وزیر نفت
وزیر نفت در حاشیه پنجمین بازدید خود از تاسیسات پارس جنوبی از اختصاص بیش از ٧٠ درصد منابع مالی وزارت نفت به طرحهای توسعه ای در سال جاری میلادی خبر داد و اعلام کرد: پیش از این وعده افزایش ١٠٠ میلیون متر‌مکعبی گاز را از این میدان در سال جاری داده بودیم که تاکنون بیش از ٧٠ میلیون مترمکعب آن محقق شده است.
وی افزود: تاپایان امسال ١٠٠ میلیون مترمکعب گاز از محل فازهای اولویت نخست پارس جنوبی تولید و مابقی ظرفیت باقیمانده این فازها در نیمه نخست سال آینده به مدار تولید می‌آید، ضمن آن که همان طور که پیش‌تر قول داده بودیم تا پایان سال ٩٤ با احتساب ١٠٠ میلیون مترمکعب گاز یاد شده تولید از پارس جنوبی روزانه ٢٠٠ میلیون مترمکعب افزایش خواهد یافت.
زنگنه با اشاره به پایان یافتن طرح توسعه پارس جنوبی ظرف ٢ تا ٣ سال آینده در‌باره برنامه وزارت نفت برای سالهای پس از آن در این میدان اظهار کرد: با پایان طرح توسعه این میدان در ٢٩ فاز، توسعه این میدان به‌صورت کیفی در قالب طرحهای حفظ تولید، پالایشگاهی و پتروشیمی ادامه خواهد داشت. وزارت نفت برای پالایش میعانات گازی تولید شده در همه فازهای میدان پارس جنوبی برنامه‌ریزی کرده است، هم‌اکنون سرمایه‌گذاران و مجریان ساخت هشت پالایشگاه کوچک با ظرفیت فرآورش روزانه ٤٨٠ هزار بشکه میعانات گازی مشخص شده‌اند.
به گفته زنگنه، هم‌اکنون در بخش دریا و خشکی فازهای پارس جنوبی فعالیت عظیمی در جریان است، در بخش دریایی در یک ماه آینده سکوهای ١٢ B و پس از آن ١٢ C این فاز میدان گازی پارس جنوبی به بهره‌برداری می‌رسد، از طرف دیگر گاز سکوهای فازهای ١٥ و ١٨ آماده ارسال گاز به خشکی است و گاز سکوی فاز ١٦ به پالایشگاه این فاز رسیده است.
وی درخصوص توسعه بخش خشکی گفت: هم‌اکنون ٢ فاز پالایشگاه طرح توسعه فاز ١٢ پارس جنوبی به مدار تولید آمده و فاز آخر آن در انتظار دریافت گاز از دریاست. همچنین پالایشگاه فاز ١٥ پارس جنوبی که به دلیل مشکل فنی متوقف شده بود تا چند روز آینده به همراه پالایشگاه فاز ١٦ دوباره به مدار تولید می‌آید، وانگهی تولید گاز شیرین در ردیف پالایشی(ترین) نخست پالایشگاه فازهای ١٧و ١٨ پارس جنوبی نیز تا کمتر از یک ماه آینده به بهره‌برداری می‌رسد؛ در مجموع تا چند روز آینده تولید گاز شیرین از پارس جنوبی ٨٠میلیون مترمکعب افزایش می‌یابد، البته این موضوع به این معنا نیست که مصرف گاز کشور با روند کنونی افزایش یابد، زیرا صرف‌نظر از سرمایه‌گذاری ١٠ میلیارد دلاری در این فازها، با توجه به شیب تند مصرف گاز ظرف هفت سال آینده اگر مصرف گاز مدیریت نشود باید به فکر واردات گاز باشیم.
پیمان جنوبی ـ جواد اصغری
