با توجه به چالشهای موجود در حوزه انرژی ایران و نقش قراردادهای نفتی در جذب سرمایه و فناوری، امکان بهبود ناترازی انرژی از این طریق وجود دارد.
افزایش تولید گاز و نفت از طریق توسعه میادین
با اجرای طرحهای ملی توسعه میدان در مخازن بالغ از جمله قراردادهای فشارافزایی در میادین مشترک مانند پارس جنوبی میتواند تولید گاز را تا ۲۵ میلیون مترمکعب در سال افزایش دهد. این طرحها نیازمند سرمایه گذاری کلان هستند و در صورت اجرا، درآمدی معادل ۸۰۰ میلیارد دلار در طول عمر مخزن ایجاد میکنند.
جذب فناوری های پیشرفته
همکاری با شرکتهای خارجی در قالب قراردادهای مشارکت در تولید (قراردادهای جدید نفتی ایران) یا خدمات فنی، دسترسی به فناوری های نوین برای استخراج از میادین پیچیده (مانند میادین دریایی) را فراهم می کند .
بهینه سازی مصرف انرژی با انتقال فناوری
طرح سیوکس استفاده از قراردادها برای اجرای پروژه های ترکیبی در ایستگاه های تقویت فشار گاز و نیروگاه ها، راندمان انرژی را تا 20 درصد افزایش می دهد. این طرحها از هدر رفت روزانه ۵۰ میلیون مترمکعب گاز جلوگیری کرده و امکان صادرات گاز ذخیره شده را فراهم می کنند .
تبدیل نیروگاههای گازی به سیکل ترکیبی
قراردادهای نفتی می توانند شامل مشارکت برای نوسازی نیروگاه ها و کاهش مصرف گاز در تولید برق باشند .
ذخیره سازی انرژی و مدیریت فصلی
توسعه مخازن ذخیره سازی گاز در ایران میتواند میزان ذخیره گازی 1.4 درصدی از مصرف گاز را افزایش دهد. در حالی که این شاخص قابلیت افزایش تا 20 درصد را دارا می باشد. قراردادهای احداث مخازن زیرزمینی (مانند سراجه قم) میتواند ناترازی فصلی را کاهش دهد .همچنین استفاده از ظرفیت میدان های نفتی تخلیه شده برای ذخیره سازی گاز با عقد قراردادهای سرمایه گذاری میتوان حجم بسیار زیادی از گاز ذخیره نمود.
جذب سرمایه گذاری داخلی و خارجی
قراردادهای نفتی با نرخ بازگشت سرمایه جذاب میتوانند بخش خصوصی داخلی و خارجی را ترغیب به مشارکت در پروژه های انرژی کنند. همچنین با تضمین داوری بین المللی در قراردادها، اطمینان سرمایه گذاران افزایش می یابد.
تأمین مالی پروژه های زیرساختی
عقد قراردادهای احداث خطوط انتقال گاز میتواند ظرفیت صادرات و توازن داخلی مصرف را بهبود بخشد. همچنین سرمایه گذاری در پالایشگاه ها برای کاهش تولید نفت کوره نیازمند عقد قراردادهای فنی-مالی جدید است .
جمع بندی
قراردادهای نفتی می توانند با جذب سرمایه، فناوری و بهبود مدیریت تولید-مصرف، به حل ناترازی انرژی کمک کنند، که با رفع موانع و اتخاذ سیاسته ای کلان میتوان به موفقیت بیشتر آنها کمک نمود. تمرکز بر پروژه های فشارافزایی، ذخیره سازی گاز و بهینه سازی مصرف، در کنار جذب بخش خصوصی، مسیر امیدوارکننده ای برای کاهش ناترازی انرژی در ایران است.
دکترای مهندسی نفت دانشگاه صنعتی امیرکبیر/دکترای مدیریت قراردادهای نفت و گاز از انگلستان- لندن/عضو بنیاد ملی نخبگان
افزایش تولید گاز و نفت از طریق توسعه میادین
با اجرای طرحهای ملی توسعه میدان در مخازن بالغ از جمله قراردادهای فشارافزایی در میادین مشترک مانند پارس جنوبی میتواند تولید گاز را تا ۲۵ میلیون مترمکعب در سال افزایش دهد. این طرحها نیازمند سرمایه گذاری کلان هستند و در صورت اجرا، درآمدی معادل ۸۰۰ میلیارد دلار در طول عمر مخزن ایجاد میکنند.
جذب فناوری های پیشرفته
همکاری با شرکتهای خارجی در قالب قراردادهای مشارکت در تولید (قراردادهای جدید نفتی ایران) یا خدمات فنی، دسترسی به فناوری های نوین برای استخراج از میادین پیچیده (مانند میادین دریایی) را فراهم می کند .
بهینه سازی مصرف انرژی با انتقال فناوری
طرح سیوکس استفاده از قراردادها برای اجرای پروژه های ترکیبی در ایستگاه های تقویت فشار گاز و نیروگاه ها، راندمان انرژی را تا 20 درصد افزایش می دهد. این طرحها از هدر رفت روزانه ۵۰ میلیون مترمکعب گاز جلوگیری کرده و امکان صادرات گاز ذخیره شده را فراهم می کنند .
تبدیل نیروگاههای گازی به سیکل ترکیبی
قراردادهای نفتی می توانند شامل مشارکت برای نوسازی نیروگاه ها و کاهش مصرف گاز در تولید برق باشند .
ذخیره سازی انرژی و مدیریت فصلی
توسعه مخازن ذخیره سازی گاز در ایران میتواند میزان ذخیره گازی 1.4 درصدی از مصرف گاز را افزایش دهد. در حالی که این شاخص قابلیت افزایش تا 20 درصد را دارا می باشد. قراردادهای احداث مخازن زیرزمینی (مانند سراجه قم) میتواند ناترازی فصلی را کاهش دهد .همچنین استفاده از ظرفیت میدان های نفتی تخلیه شده برای ذخیره سازی گاز با عقد قراردادهای سرمایه گذاری میتوان حجم بسیار زیادی از گاز ذخیره نمود.
جذب سرمایه گذاری داخلی و خارجی
قراردادهای نفتی با نرخ بازگشت سرمایه جذاب میتوانند بخش خصوصی داخلی و خارجی را ترغیب به مشارکت در پروژه های انرژی کنند. همچنین با تضمین داوری بین المللی در قراردادها، اطمینان سرمایه گذاران افزایش می یابد.
تأمین مالی پروژه های زیرساختی
عقد قراردادهای احداث خطوط انتقال گاز میتواند ظرفیت صادرات و توازن داخلی مصرف را بهبود بخشد. همچنین سرمایه گذاری در پالایشگاه ها برای کاهش تولید نفت کوره نیازمند عقد قراردادهای فنی-مالی جدید است .
جمع بندی
قراردادهای نفتی می توانند با جذب سرمایه، فناوری و بهبود مدیریت تولید-مصرف، به حل ناترازی انرژی کمک کنند، که با رفع موانع و اتخاذ سیاسته ای کلان میتوان به موفقیت بیشتر آنها کمک نمود. تمرکز بر پروژه های فشارافزایی، ذخیره سازی گاز و بهینه سازی مصرف، در کنار جذب بخش خصوصی، مسیر امیدوارکننده ای برای کاهش ناترازی انرژی در ایران است.
دکترای مهندسی نفت دانشگاه صنعتی امیرکبیر/دکترای مدیریت قراردادهای نفت و گاز از انگلستان- لندن/عضو بنیاد ملی نخبگان
