چشم انداز روشن تولید قطعات و تجهیزات ساخت داخل در پتروشیمی بندر امام

 به گزارش آژانس رویدادهای مهم نفت و انرژی"نفت ما "،  وزیر نفت در بخشنامه ای که در تاریخ 21 مرداد 1397 ابلاغ کرده است، فهرست 84 گانه ممنوعيت خريد كالاها و تجهيزات خارجي داراي توليد مشابه داخلي توسط شرکت های اصلی و تابعه و پیمانکاران طرف قرارداد آنها (به صورت مستقیم و غیر مستقیم) را اعلام کرد.  این بخشنامه در راستای اجرای منویات مقام معظم رهبری و در حمایت از کالای ایرانی و قانون "حداکثر استفاده از توان تولیدی و خدماتی در تامین نیازهای کشور و تقویت آنها در امر صادرات" ابلاغ شده است. در این گزارش، با نگاهی به تولید قطعات و تجهیزات ساخت داخل، اقدامات پتروشیمی بندر امام در این خصوص در سال جهش تولید مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفته است.

پیشتازی پتروشیمی بندر امام در بومی سازی تجهیزات و کاتالیست
پتروشیمی بندرامام همواره در راستای تولید حداکثری، بومی سازی قطعات و تکیه بر دانش متخصصان داخلی در تلاش بوده است. علیرغم اينكه پتروشيمی بندرامام و پنج شركت زيرمجموعه آن در ليست تحريم ‌های آمریکا قرار دارند اما با همت و تلاش كاركنان و مديريت خود توانسته ضمن اهتمام در امر توليد و صيانت از برنامه توليد، در بخش داخلی سازی قطعات، كاتاليست ‌ها و مواد شيميايی نقش بی بديلی را ايفا کند و قطعات و مواد بسيار حساسی که به ویژه در صنعت پتروشیمی کاربرد زیادی داشتند را بومی سازی نماید.
به بیان دقیق تر، پتروشیمی بندر امام توانسته است حدود 53 درصد از کاتالیست های مورد استفاده خود را بومی سازی نماید. همچنین این مجتمع توانسته است،  با ساخت بیش از ۱۰ هزار قطعه یدکی و تجهیزات صنعتی به سرعت در مسیر داخلی سازی و بومی سازی قطعات و تجهیزات مورد نیاز حرکت نماید که در میان آنها انواع پمپ، توربین، ولو، فلنج، کمپرسور، و ... قرار دارد.
با دستور مهندس «حمیدرضا رستمی» مدیرعامل پتروشیمی بندرامام بود که در سال ۱۳۹۷ کمیته ساخت داخل با ساختاری جدید و استراتژی نوین همسو با اهداف کلان سازمان شکل گرفت که در پی آن پتروشیمی بندرامام موفق شد با تلاش کارشناسان و متخصصان داخلی ساخت قطعات کاربردی واحدهای تولیدی خود را به بیش از ۱۰ هزار قطعه برساند.
کمیته ساخت داخل پتروشیمی بندرامام با استراتژی و نقشه راه مشخص و تدوین شده همچون توسعه روابط با شرکت های دانش بنیان، دانشگاهها و پژوهشگاههای معتبر داخلی، توسعه سیستم های ایجاد رقابت سالم، توسعه حق مالکیت معنوی، توسعه روابط با شرکت های منطقه به منظور دستیابی به اهداف مشترک، توسعه روابط بلند مدت و سودآور با سازندگان معتبر داخل کشور، تقویت و توسعه زیرساختهای مرتبط با فرآیند ساخت داخل در محیط داخلی شرکت، توسعه روابط با صنایع بزرگ داخلی با هدف تقویت ایده های نوآورانه در بخشهای ساخت تجهیزات استراتژیک و قطعات یدکی، کاتالیست ها و کمیکال ها فعالیت می کند.
فعالیت کمیته ساخت داخل پتروشیمی بندر امام سبب شناسایی ۴۱ هزار و ۲۶۳ قطعه در این مجتمع شده است که پتانسیل ساخت داخل را دارند و کمیته ساخت داخل این شرکت توانسته بیش از ۱۰ هزار قطعه را داخلی سازی نماید.
گفتنی است در فرآیند واحدهای تولیدی پتروشیمی بندرامام ۱۸۷ کاتالیست کاربرد و استفاده دارند که کمیته ساخت داخل شرکت با فعالیت گسترده در بخش بومی سازی کاتالیست های پلیمری و غیر پلیمری توانسته تا کنون با مشارکت و همکاری شرکت های دانش بنیان داخل کشور 99 کاتالیست و کمیکال واحدهای تولیدی شرکت را داخلی سازی کند و نزدیک به ۵۳ درصد از کاتالیست های مورد استفاده واحدهای تولیدی پتروشیمی بندرامام تا کنون به دست کارشناسان و متخصصان شرکت بومی سازی شده است.
شایان ذکر است با استراتژی ابلاغی از سوی مدیرعامل پتروشیمی بندرامام به کمیته ساخت داخل، چشم انداز این کمیته تامین و بومی سازی ۷۰ درصد از مواد شیمیایی و کاتالیست ها و همچنین داخلی سازی ۴۰ درصد از تجهیزات و قطعات یدکی مورد نیاز شرکت تا سال ۱۴۰۳ است.
به عنوان نمونه، کاتالیست مصرفی واحد پلی اتیلن سبک پتروشیمی بندرامام به دست کارشناسان و متخصصان این شرکت بومی سازی شده است. در سال جهش تولید و در راستای حمایت از صنایع ایرانی برگ زرین دیگری به مجموعه افتخارات شرکت پتروشیمی بندر امام افزوده شده و این شرکت توانست با تلاش کارشناسان، متخصصان و مدیران خود و همچنین با همکاری شرکتهای دانش بنیان فعال در کشور یکی از کاتالیست های مصرفی واحدهای پلی اتیلن را تولید و پس از تست کاربردی جایگزین نمونه های وارداتی کند.
فرآیند تولید این دسته از کاتالیست ها به دلیل حساسیت و ریسک بالا تنها در انحصار چند شرکت اروپایی و آمریکایی بود اما متخصصان پتروشیمی بندرامام این کاتالیست را پس از طی مراحل مختلف و تست های آزمایشگاهی، میدانی و پایداری در مردادماه سال جاری به مدت ۵۰ روز به راکتورهای پلیمری تزریق و نهایتا با موفقیت کامل جایگزین کاتالیست وارداتی کردند.
در واقع، پتروشیمی بندرامام با کسب این موفقیت ارزشمند و دستیابی به دانش فنی تولید این دسته از کاتالیست ها علاوه بر جلوگیری از خروج ارز از کشور و استفاده حداکثری از توانمندی و ظرفیت های تولیدی شرکت های داخل کشور ، راه را برای داخلی سازی دو کاتالیست دیگر در واحد تولیدی مشابه هموارتر کرد.
استراتژی پتروشیمی بندر امام انعقاد قراردادهایی با سازندگان و تولیدکنندگان داخلی از نوع همکاری صددرصد استفاده از توان و امکانات ساخت داخل بوده است. این قراردادها در زمینه ساخت داخل در بخش تجهیزات، کاتالیست‌ها، و امور فنی و مهندسی منعقد شده است. امروزه بسیاری از شرکت‌های داخلی توانسته اند در زمینه داخلی سازی قطعات و تجهیزات، کاتالیست و یا توربین و تجهیزات خاص، نیاز شرکت ‌های پتروشیمی را برآورده کنند. در فاصله زمانی اندک و با وجود فشارهای بین ‌المللی و تحریم‌ ها، سازندگان داخل توانستند در تولید تجهیزات و قطعات استراتژیک پیشگام شوند و حتی تجهیزاتی که بومی نشده بودند را در داخل تولید کنند. هم اکنون بیش از 80 درصد کاتالیست ‌ها،پمپ ها، توربین و کمپرسورها (ماشین آلات حساس) در صنعت پتروشیمی کشور داخلی ‌سازی شده است و طراحی واحدهای پتروشیمی  (detail engineering ) صددرصد در داخل کشور صورت می ‌گیرد. بنابراین نسبت کل داخلی ‌سازی و نیاز صنعت پتروشیمی، 90 درصد برآورد می ‌شود.

حمایت از ساخت داخل؛ راهبرد کلان پتروشیمی بندر امام
ممنوعيت خريد كالاها و تجهيزات خارجي داراي توليد مشابه داخلي توسط شرکت های اصلی و تابعه و پیمانکاران طرف قرارداد آنها، اقدام جدی وزارت نفت برای کمک به رونق اقتصادی و جهش تولید کشور است. سه ضلع فرآیند بومی سازی در راستای کاهش وابستگی،  صنعت، دانشگاه و فناوری است. 
تولید داخلی تجهیزات صنایع مرتبط با بخش پتروشیمی به‌دلیل ظرفیت ‌های اقتصادی و صنعتی به نفع اقتصاد کشور است. یکی از مهم ترین مزیت ‌ها استفاده از پتانسیل صنایع داخلی و کاهش ارزبری در این حوزه است زیرا هر لایسنسی که توسط شرکت ‌های خارجی به فروش می ‌رسد، شرکت کارفرما را مجبور می ‌کند تا برخی از تجهیزات را انحصاری خریداری کند اما لایسنس وقتی داخلی باشد علاوه بر کاهش هزینه ‌ها، داخلی‌ سازی تجهیزات بیشتر انجام می ‌شود و خدمات پس از فروش نیز به راحتی در دسترس می باشد. زیرا الزامی به خرید تجهیزات از شرکت ‌های مورد تاکید لایسنسور نیست. بنابراین برخی از تجهیزات را که در لایسنس ‌های قبلی از شرکت‌ های خارجی تهیه شده، هم اکنون از داخل تأمین می شود که تحرک قابل توجهی در صنعت تامین ‌کنندگان تجهیزات برای پروژه ‌ها ایجاد کرده و اعتماد بیشتری به شرکتهای داخلی بوجود خواهد آورد.
پتروشيمی بندرامام در ۹ ماهه سال جاری بيش از 3.5 ميليون تن انواع محصولات شيميايی و پتروشيميايی را در زنجيره های آروماتيك، پلی الفينی، كلر و PVC توليد كرد تا موفق شود بيش از ۹۵ درصد برنامه توليد خود را محقق کند، یقیناً کاتالیست و تجهیزات ساخت داخل در این افزایش تولید موثر بوده است.
پتروشیمی بندر امام حمایت از سازندگان داخلی تجهیزات، قطعات و کاتالیست را در راستای حمایت از کالای ایرانی و جهش تولید دنبال می کند که نقش بسزایی در ایجاد اشتغال و جلوگیری از خروج ارز دارد. البته سازندگان داخلی هم باید با قیمت و کیفیت مناسب و به موقع تجهیزات موردنیاز صنایع مرتبط با پتروشیمی را تامین ‌کنند.
در مجموع به نظر می رسد پتروشیمی بندر امام حمایت و بهره گیری حداکثری از توان داخلی را در زمینه‌ های مشاوره، مهندسی، تولید محصولات ‏و خدمات، خریداری حداکثری محصولات ایرانی در راستای حمایت از تولید کنندگان داخلی، استفاده از ظرفیت شرکت ‌های دانش ‏بنیان، توجه به تقویت زنجیره تولید در صنعت پتروشیمی و ضرورت ارتباط تنگاتنگ با ‏ارائه‌دهندگان خدمات و تولیدکنندگان محصولات مرتبط، را در دستور کار قرار داده است.