صنعت کشتیرانی تجاری همانند سایر کسب و کار‌ها با پیامد‌های گسترده و سنگین فاجعه همه‌گیری ویروس کرونا روبه‌رو شده است. زنجیره عرضه کالا‌ها با گلوگاه‌های مختلفی روبه‌رو شده و تجارت خارجی با محدودیت‌های بی‌سابقه‌ای دست و پنجه نرم می‌کند.
۱
تاریخ انتشارشنبه ۱۰ آبان ۱۳۹۹ - ۰۹:۴۳
کد مطلب : ۱۲۹۴۰۹
نفتکش‌ها، برنده کرونا
بدین ترتیب یک شوک بزرگ تقاضا روی داد؛ بازار نفت با مازاد عرضه روبه‌رو گردید تا رکود بر بازار نفت سایه افکند. سقوط قیمت نفت در سال ۲۰۲۰ میلادی در ۳۰ سال گذشته بی‌همتا بوده است. در آوریل امسال، برای نخستین بار در تاریخ شاهد قیمت‌گذاری منفی برای نفت تگزاس بودیم.
در ماه مارس، قیمت سهام شرکت‌های نفتی به دلیل افول تقاضا و کاهش قیمت طلای سیاه با سقوطی بی‌سابقه روبه‌رو گردید. غول‌های شورون و اکسون‌موبیل از کاهش فروش ۱۵درصدی خود در بهار سال جاری سخن گفته‌اند. تعدادی از شرکت‌های بزرگ نفتی نیز سود سهام پرداختی خود را تا ۲۰درصد تعدیل کرده‌اند.
در حالی که بازار نفت با رکود و سقوط قیمت‌ها و کاهش تقاضا روبه‌رو است، بازار نفتکش‌ها در شرایط متفاوتی قرار دارد. شرکت‌های دارای نفتکش، روز‌هایی رؤیایی را پشت سر می‌گذارند و سودآورتر از همیشه شده‌اند.
تأثیر همه‌گیری بر بازار نفتکش‌ها
با آغاز همه‌گیری ویروس کرونا، صنعت حمل و نقل و صنایع سنگین با محدودیت و کاهش چشمگیر فعالیت‌ها روبه‌رو شد. این حوزه مهم‌ترین مصرف‌کننده فرآورده‌های نفتی است.
پس از اعمال قرنطینه در بسیاری از کشور‌ها در بهار امسال، هواپیما‌ها زمینگیر شدند، هزاران کارخانه تعطیل شدند، قطار‌ها و خودرو‌ها با ممنوعیت تردد روبه‌رو شدند و تقاضای جهانی نفت با بزرگ‌ترین سقوط تاریخ روبه‌رو شد. تعداد مسافران شرکت‌های هواپیمایی تا ۶۰درصد کاهش یافت. مصرف نفت چین به عنوان بزرگ‌ترین واردکننده و مصرف‌کننده نفت دنیا در سه ماهه نخست امسال در مقایسه با سال ۲۰۱۹ میلادی ۲۵درصد کاهش یافت. در این دوره، ما شاهد سقوط ۵۰درصدی قیمت نفت و از ۶۰ دلار در ابتدای سال ۲۰۲۰ میلادی به کمتر از ۳۰دلار در میانه ماه مارس نیز بودیم.
منفی شدن قیمت نفت تگزاس نیز در ماه آوریل به این معنا بود که به خریداران هر بشکه نفت جهت نگهداری تا ۴۰دلار پرداخت می‌شد! بر اساس گزارش آژانس بین‌المللی انرژی در دوره کرونا مصرف روزانه نفت تا ۳۰میلیون بشکه کاهش یافت. ابعاد این بحران با تداوم جنگ قیمت ریاض و مسکو وخیم‌تر نیز گردید، هر چند جنگ تجاری چین و ایالات متحده، سقوط قیمت سهام، کاهش تولید ناخالص داخلی کشور‌ها و رکود اقتصادی دولت‌ها نیز بر بحران کنونی تأثیری چشمگیر داشت. بدین ترتیب شاهد اوج‌گیری ذخیره‌سازی نفت در سراسر دنیا بودیم. در سراسر دنیا، شاهد افزایش نیاز به تأسیسات ذخیره‌سازی و نفتکش‌ها بودیم.
در اوایل بحران مازاد عرضه، ظرفیت تأسیسات ذخیره‌سازی نفت در سواحل و پالایشگاه‌ها به سرعت تکمیل شد، لذا ذخیره‌سازی نفت روی نفتکش‌ها در دستور کار قرار گرفت. در نتیجه نفتکش‌ها و تأسیسات شناور ذخیره‌سازی یک گزینه کلیدی برای نفت مازاد تولیدکنندگان بود.
کارشناسان پیش‌بینی کرده‌اند در سه ماه نخست همه‌گیری در مجموع ۲ /۱ میلیارد بشکه نفت شناور در سراسر دنیا وجود داشته است.
جنگ نفتی روسیه و عربستان
این جنگ قیمت‌ها از عوامل تأثیرگذار بر شوک تقاضا و سقوط قیمت‌ها در بازار نفت بوده است. عربستان به عنوان عضو کلیدی اوپک، حدود نیمی از کل صادرات نفت اوپک را در اختیار دارد. دو کشور روسیه و عربستان در اواخر سال ۲۰۱۶ میلادی اوپک پلاس را تأسیس کردند، اما این ائتلاف نفتی در اوایل سال ۲۰۲۰ میلادی و پس از عدم پذیرش سهمیه‌های کاهش تولید توسط مسکو تا آستانه فروپاشی پیش رفت. عربستان نیز اعلام کرده محدودیتی برای تولید خود قائل نیست.
در ۹ آوریل و با پادرمیانی ایالات متحده، جنگ نفتی عربستان و روسیه پایان یافت. در ژوئن امسال، دو کشور توافق کردند ۱۰میلیون بشکه از تولید روزانه خود بکاهند.
پیامد‌های ذخیره‌سازی نفت مازاد
در بهار امسال، شاهد ۲۰ تا ۳۵ میلیون بشکه مازاد تولید در بازار بودیم. تقاضای جهانی نفت از ۱۰۰ میلیون بشکه در روز در ابتدای سال جاری به ۶۵ تا ۷۰ میلیون بشکه در روز سقوط کرد. در سراسر دنیا، پالایشگران ۲۵ تا ۳۰درصد از میزان تولید خود کاسته‌اند. در بازار ال‌پی‌جی و ال‌ان‌جی نیز شاهد کاهش ۵ تا ۱۰درصدی تقاضا هستیم.
این شرایط رکود بی‌سابقه‌ای را در اکتشاف، تولید و پالایش فرآورده‌های نفتی ایجاد کرده است. پیش‌بینی می‌شود در سال جاری میلادی و ماه‌های نخست سال آینده، شاهد ۱۵ میلیون بشکه در روز کاهش تقاضا خواهیم بود. بدین ترتیب ممکن است قیمت نفت باز هم کاهش یابد، گویی بحران کنونی پایانی ندارد.
برندگان بحران کرونا
در این صنعت به گل نشسته، تنها دارندگان نفتکش‌ها برنده هستند. در سراسر دنیا ۸۵درصد تأسیسات خشکی ذخیره‌سازی با نفت ارزان پر شده‌اند. بدین ترتیب ذخیره‌سازی نفت روی نفتکش‌های غول‌پیکر شناور در آب‌ها گزینه بعدی است. در سه ماه نخست همه‌گیری، بیش‌از ۲/۱ میلیارد بشکه نفت در تانکر‌ها و نفتکش‌های شناور روی آب‌ها ذخیره شده بود، حتی پس از پایان جنگ قیمت نفت، رهبران ریاض تلاش کردند با اجاره ۲۴ ابرنفتکش بسیار بزرگ همچنان به تولید مازاد بر نیاز بازار خود ادامه دهند. کارشناسان معتقدند رهبران ریاض همچنان بر تولید روزانه ۱۰ میلیون بشکه در روز اصرار دارد.
بسیاری از بورس‌بازان نفتی که میلیارد‌ها دلار از پول‌های خود را صرف خرید نفت ارزان برای فروش در آینده کرده‌اند، بخش بزرگی از ناوگان نفتکش را به تأسیسات ذخیره‌سازی شناور تبدیل کرده‌اند.
در نیمه نخست سال جاری ۱۵درصد نفتکش‌های دنیا به تأسیسات شناور ذخیره‌سازی نفت و فرآورده‌های نفتی تبدیل شده‌اند، اما این عدد در حال افزایش است. تعدادی از معامله‌کنندگان نفتی همچنان به دنبال روز‌های بهتر در بازار طلای سیاه هستند. در سال جاری، هزینه روزانه اجاره یک نفتکش به بیش از ۲۰۰هزار دلار رسیده است. این رقم در سال‌های گذشته ۲۵ تا ۳۰هزار دلار بوده است!
در سراسر دنیا، هیچ نفتکش خالی و بدون محموله وجود ندارد و حدود ۲هزار نفتکش کوچک‌تر به عنوان نفتکش کمکی در کنار ناوگان نفتکش‌های غول‌پیکر به کار گرفته شده‌اند.
راهی که در پیش است
اگر همه‌گیری ویروس کرونا همین امروز نیز پایان یابد، به دلیل حجم هنگفت نفت ذخیره شده به ماه‌ها زمان برای بازگشت تعادل به بازار نیاز خواهیم داشت، به همین دلیل نفتکش‌ها تا مدت‌ها همچنان دارای محموله خواهند بود. صد‌ها نفتکش جدید در یارد‌های دنیا در حال ساخت است. این صنعت در شرایط برد- برد قرار گرفته و صاحبان و سهامداران این پروژه- صنعت همواره از سود قابل توجهی برخوردارند. این بازی همچنان ادامه دارد.
منبع: روزنامه جوان
