دلایل ایجادشوک در بازار جهانی نفت و گاز

درست همانطور که پیش‌بینی میشد افزایش قیمت گاز در بازار نفت اثر خود را نشان داد. روز دوشنبه هفته گذشته، قیمت نفت خام برنت با رسیدن به 80 دلار در هر بشکه بیشترین میزان خود از اکتبر 2018 را تجربه کرد، این افزایش به میزانی قابل توجه بوده است که بانک آمریکایی گلدمن ساکس (Goldman Sachs) ناگزیر شد پیش‌بینی خود از قیمت‌های نفت خام را اصلاح کند و قیمت نفت خام در پایان سال را حدوداً 90 دلار پیش‌بینی کند، درحالیکه مدت‌ها این موسسه مالی قیمت نفت خام در پایان سال را 80 دلار در هر بشکه پیش‌بینی می‌کرد هرچند حتی این سطح از قیمت نیز از نظر اغلب تحلیل‌گران بازار نفت بسیار خوشبیانه بود.
Warren Patterson مدیر بخش کامودیتی ING معتقد است کمبود گاز برای تولید الکتریسته منجر به افزایش تقاضای نفت برای تولید برق شده و این امر باعث افزایش قیمت‌های نفت خام شده است. درست زمانی که میزان ذخایر جهانی نفت خام به‌ دلیل تداوم افزایش تقاضای ناشی از کاهش محدودیت‌ها و کاهش عرضه به‌علت طوفان Ida به‌شدت کاهش یافته بود و البته افزایش تولید کشورهای موسوم به اوپک پلاس نیز نتوانسته بود این کاهش را جبران کند، بازار نفت با یک شوک در سمت تقاضا مواجه شده است. بانک گلدمن ساکس باور دارد با شروع فصل سرما و کمبود عرضه گاز، تقاضای نفت خام برای تولید الکتریسته افزایش خواهد یافت.
با تشدید کمبود عرضه نفت و گاز، بسیاری از تحلیلگران در محافل انرژی عدم سرمایه‌گذاری مناسب در زمینه تولید، اکتشاف و تعمیرات در صنعت نفت و گاز را عامل پدید آمدن این شرایط می‌دانند. آنها باور دارند عدم توانایی بعضی از کشورهای اوپک پلاس مانند روسیه و کشورهای آفریقایی همچون نیجریه و آنگولا در افزایش تولید و جبران افزایش تقاضا ریشه در عدم سرمایه‌گذاری کافی در این زمینه دارد.
این گروه از تحلیل‌گران معتقدند به علت بازگشت سرمایه بهتر در بخش‌های مدرن و با فناوری پیشرفته اقتصاد نسبت به صنعت نفت و گاز که ناشی از قیمت‌های پایین این دو کامودیتی در سال‌های اخیر و سیاست حمایت از تجدیدپذیر بوده است، بخش‌های مدرن اقتصاد و تجدیدپذیرها موفق به جذب سرمایه بیشتری شده‌اند و در نتیجه بخش نفت و گاز با کمبود سرمایه گذاری روبرو شده است.
*سیاست بایدن برای کاهش تولید نفت شیل آمریکا
همچنین آنها انتظار دارند در آینده با تداوم سیاست‌های بایدن و سایر کشورهای اروپایی در زمینه مبارزه با تغییرات آب و هوایی، موانع و هزینه سرمایه‌گذاری در زمینه نفت و گاز افزایش یابد. آنها عدم تمایل سرمایه‌گذاری در زمینه تولید نفت و گاز شیل با وجود بهبود نسبی قیمت‌های نفت در سال جاری را ناشی از درک این واقعیت توسط سرمایه‌گذاران می‌دانند.
متوقف کردن اجرای خط لوله Keystone XL و لغو اجازه اجاره دادن مناطقی که در تملک دولت آمریکا است جهت اکتشاف، حفاری و توسعه میادین نفت و گاز از جمله اقدامات بایدن برای محدود کردن صنعت نفت و گاز این کشور تلقی می‌گردد. منتقدین سیاست‌های بایدن با اشاره به افزایش ‌قیمت بنزین به بیشترین میزان از سال 2014 و قرار گرفتن روسیه در جایگاه دومین صادر کننده نفت خام به این کشور بعد از کانادا در ماه مه، استقلال و امنیت انرژی آمریکا را در مخاطره می‌بینند.
با تقاضای بایدن از اوپک پلاس مبنی بر افزایش سطح تولید در ماه گذشته، این نگرانی‌ها شدت گرفت. منتقدین بایدن با تمسخر اظهار کردند "از یک طرف دولت بایدن موانعی جدی را در مسیر افزایش تولید نفت آمریکا ایجاد می‌کند و از طرفی دیگر از رقبای بازار نفت می‌خواهد سطح تولید خود را افزایش دهند".
*شوک در بازار جهانی نفت و گاز به دلیل عدم سرمایه‌گذاری صورت می‌گیرد؟
اگرچه شاید قدری پیرامون ارتباط افزایش قیمت‌های نفت خام در روزهای اخیر و سیاست‌های رادیکال در زمینه حرکت به سمت انرژی‌های تجدیدپذیر و مبارزه با تغییرات آب و هوایی در فضای مطبوعاتی اغراق صورت پذیرفته است یا حداقل در افقی بلندمدت‌تر باید منتظر اثر این سیاست‌ها در بازار نفت بود، اما با درنظرگرفتن محدودیت‌ها در زمینه تولید (intermittency ) و ذخیره انرژی‌های تجدید پذیر، نباید فراموش کرد با تکیه بیش از حد بر این منابع انرژی و عدم سرمایه گذاری در نفت و گاز، به راحتی شوک‌های تقاضا و عرضه‌ انرژی سبب بروز تغییرات شدید قیمتی در بازار نفت و گاز خواهد شد.
در یک کلام باید گفت در سال‌های اخیر کشش‌پذیری تابع عرضه و تقاضای نفت و گاز به‌دلیل عدم سرمایه‌گذاری قابل توجه و نبود ظرفیت اضافی تولید با ادامه روند فعلی در آینده و محدودیت‌های زیست محیطی بکارگیری زغال سنگ به‌ شدت کاهش یافته است و لذا شوک‌های پیش‌بینی نشده ناشی از ماهیت تجدیدپذیرها می‌تواند به صورت سختی در بازار نفت و گاز تخلیه شود.