کرونا؛ پاشنه آشیل جدید بازار قیر ایران

به گزارش آژانس رویدادهای مهم نفت و انرژی "نفت ما"؛ به خاطر نوسانات و گسترش کرونا ویروس، در سرتاسر جهان، تقاضای نفت کاهش یافته که به نوبه خود بر قیمت قیر ماه مارس و آوریل تاثیرگذار بوده ­است.
از طرف دیگر به خاطر ایمنی، کشورهای ترکیه، گرجستان، جمهوری آذربایجان، ترکمنستان و همچنین ازبکستان مرز خود را بر روی انتقال کالاهای خاصی از جمله قیر بسته ­اند. این کشورها که بزرگ­ترین خریداران قیر شرکت­های ایرانی هستند، خرید و فروش قیر گرید 70/60 را از ایران متوقف کرده­اند و قیمت قیر در دوش (FOB) بندرعباس به 260 دلار در هر تن سقوط کرده ­است.
حتی اگر کاهش ظرفیت تولید اوپک پلاس در نشست اخیر اوپک در ماه مارس تایید می ­شد، با این وجود ایران نمی­ توانست قیر خود را بفروشد و همچنان بر قیمت قیر فشار وارد می­آمد.
این احتمال بالقوه کامل وجد دارد که قیمت قیر ایران در دوش بندعباس به تنی 190-180 دلار کاهش یابد با نظر به اینکه ترکیه ممنوعیت واردات یا ترانزیت قیر و برخی فرآورده ­های نفتی را ممنوع کرده ­است، حالا تصور کنید اگر افزایش عرضه صادرات قیر می­ بود چه اتفاقی می ­افتاد؟ کارخانجات قیر ایران در بخش شمالی کشور در حال بسته ­شدن هستند و مواد خام (وکیوم باتوم) نمی ­تواند نگهداری بشود، در نتیجه پالایشگرها مجبورند قیمت را تا آنجا که ممکن است کاهش بدهند.

از زمانی که کارخانجات جهان خرید هرگونه مواد خام و وی بی به خاطر کرونا ویروس در چین را متوقف کرده ­اند، قیمت قیر سقوط کرده ­است. در همین ماه برخی کارخانجات چینی به خاطر سال نوی چینی در تعطیلی به سر می­بردند و برخی نیز قادر به باز گشایی خود نبودند و مجدداً بسته شدند. در نتیجه بازار در رکود به سر می­برد و قیمت قیر به صورت بشکه به 28-270 دلار در هر تن کاهش یافت و شرکت نفت جی قیمت 217 دلار در هر تن را برای قیر فله ­ای به صورت تحویل درب کارخانه پیشنهاد کرده ­است. با توجه به اینکه در ماه فوریه هنوز مواد خام ته نکشیده بود و پالایشگرها قیمت­های قبلی را پیشنهاد می ­کردند، اما پیش­ بینی می­ شود که بازار دست کم 20 دلار در تن و حتی برخی تحلیلگران می­ گویند تا 50 دلار در هر تن سقوط کند.

قیمت قیر بشکه در سال 2020
پالایشگرهای هندی در 1 فوریه 2020، تنها 700 روپیه (معادل 10 دلار) بر هر تن را افزایش دادند. به نظر می ­رسد که بحران بازار به خاطر کرونا ویروس که به مرزهای چین سرایت کرده، وخیم ­تر شود. پیش ­بینی می ­شود که این مساله بهداشتی لایه دیگری از پیچیدگی را به تنش­های تولید و صادرات نفت اضافه بکند. قیمت نفت بیش­ترین کاهش را از ماه می گذشته در نتیجه تقاضای در حال کاهش چین به نفت داشته ­است. در همین گیرودار در منطقه خاورمیانه، عربستان­ سعودی خواستار تشکیل نشست اضطراری اوپک شد.
بسیاری از کارشناسان بر این باورند که رکود بازار جهانی تنها روایتی است که می ­توان برای سال 2020 پیش ­بینی کرد. یک-سوم رشد جهانی متعلق به چین است که به معنای تاثیر بحران چین بر اقتصاد جهانی است. در بازار قیر، نوسانات قیمت بیشتر از گذشته، افزایش خواهد یافت. چین یکی از بزرگ­ترین مصرف­ کنندگان قیر در جهان است.
همان­گونه که پلاتس(Plats) اخیرا گزارش داده، قرار بود فعالیت­های ساختمانی، از 1 فوریه در استان­های پیکن، هونان، ژجیانگ و هبئی از سر گرفته شود اما در شهرهای شانکسی، تیانجین و بخش­هایی از سیچوان، تاریخ از سرگیری فعالیت­های ساختمانی اعلام نشده­ است. نگرانی­ها در مورد تقاضاها همچنین بر قیمت­های قیر فشار وارد خواهد کرد. از هم اکنون می ­توان مطمئن بود که بی­ثباتی قیمت در بازار قیر، بسیاری از قراردادها و معاملات را در خاورمیانه از هم خواهد پاشاند.
تحلیل قیمت­های قیر بیان می­ دارد که:

1. با شیوع شدید کرونا در ایران و جهان، کاهش قیمت نفت ادامه خواهد داشت.
   قیمت قیر به تبع کاهش قیمت نفت در نتیجه شیوع غیر منتظره کرونا ویروس جدید در بسیاری از کشورهای جهان، به شدت کاهش یافته ­است.

2-      واقعیت تقاضای ضعیف آسفالت به صورت قابل توجهی در حال حاضر تغییر نیافته ­است. هرچند پروژه­های ساخت بزرگراه­های اصلی از سرگرفته شده ­است، اما زمان زیادی می ­برد که تقاضای کلی بهبود یابد.
3-      میزان فعالیت پالایشگرهای آسفالت در چین کاهش یافته ­است. این کاهش میزان فعالیت تا 2 درصد بوده و کاهش صورت کالای پالایشگاه 1 درصد و کاهش صورت کالای عمومی هم تا 7 درصد بوده است. تقاضای نهایی در زمان حاضر به صورت قابل ­توجهی بهبود نیافته ­است.

1. هشداردهی نسبت به زنجیره تولید و عرضه قیر به خاطر گسترش کرونا ویروس در خارج از چین. باید از تاثیر شیوع اپیدمی کرونا بر زنجیره تولید در حوزه ­های تولید مواد خام، حمل­و­نقل مواد خام و تجارت آسفالت، آگاهی داشت. کمبود مواد خام (وی بی)، قیمت محصولات تمام شده را افزایش داده یا منجر به افزایش سریع آن­ها خواهد شد. کره­جنوبی و چین مهم­ترین صادرکنندگان قیر هستند. اگر وضعیت اپیدمی کرونا به صورت جهانی گسترش یابد، بر ظرفیت تولید جهانی آسفالت تاثیر شدید خواهد گذاشت.

 
اقدامات پیشگیرانه برای مبارزه با کرونا ویروس
کرونا ویروس در حال نابودی اقتصادهای عمده جهان است. صادرکنندگان اصلی نفت و کالا در خاورمیانه، با تعداد بالایی از مبتلایان به کرونا ویروس جدید مواجه هستند. این منطقه میزبان 5 بندر از شلوغ ­ترین بنادر باربری جهان از جمله جبل علی، خور فکان، همد، دمام، و بندرعباس است. حتی در این زمنیه فدراسیون بین­ المللی کارگران حمل­ و­ نقل، توصیه­ هایی برای محافظت از ویروس کرونا منتشر کرده ­است که چگونه بنادر و کشتی­ها را از کرونا ویروس، مصون نگهداریم.
 
همچنین در اقدامی دیگر آرگوس(Argus)، به صورت روزانه گزارش­های سازمان بهداشت جهانی(WHO) را مورد بررسی قرار می ­دهد. با توجه به در اولویت بودن سلامت و ایمنی کارکنان و مشتریان آرگوس، و به خاطر شیوع کرونا ویروس جدید، محدودیت­هایی را بر روی گردهمایی­ های منطقه ­ای وضع کرده ­است. در این زمینه کنفرانس راه­های آفریقا که توسط آرگوس برگزار می ­شود به تعویق افتاده و یا  به دنبال تاریخ ­های جایگزین برای کنفرانس قیر و آسفالت اروپایی آرگوس است.
 
در مجموع باید گفت که پاندمی کرونا ویروس جدید، مهم­ترین پاشنه آشیل اقتصاد جهانی در حاضر است و پیش ­بینی­های مراجع معتبر بین ­المللی در خصوص بازار جهانی نفت و فرآورده های نفتی از جمله قیر را با چالش و ابهام روبرو کرده­ است و دست­کم تا چهار سال آینده امید بهبودی نمی ­رود.