به گزارشنفت ما، اما در ایران رابطه بین نقدینگی و تورم بستگی به این دارد که این نقدینگی در کجا شکل میگیرد و بخشی که منجر به تورم میشود به طور عمده در فعالیتهای اقتصادی، تجاری، واسطهگری و سفتهبازی صرف میشود.
به بیان دیگر گردش پول در این بخشها موجب خلق ارزش افزوده در جامعه نمیشود و به جای اینکه خود را به رونق تولید نشان دهد، عملا خود را به صورت تورم نشان میدهد.
با این حال با روی کار آمدن دولت یازدهم نرخ تورم کنترل شد اما نرخ رشد نقدینگی همچنان فزاینده است به طوری که شیب افزایش قیمتها باز هم کندتر شد. طبق گزارش مرکز آمار، نرخ تورم در 12 ماه منتهی به اردیبهشتماه امسال به 14/3درصد رسیده که نسبت به ماه گذشته 2/0 درصد کاهش یافته است. تورم 12 ماهه منتهی به فروردینماه امسال برابر با 5/14 درصد بوده است.طبق گزارش مرکز آمار نرخ تورم در 12 ماه منتهی به اردیبهشتماه امسال به 14/3 درصد رسیده که نسبت به ماه گذشته 2/0 درصد کاهش یافته است. تورم 12 ماهه منتهی به فروردینماه امسال برابر با 5/14 درصد بوده است.براساس گزارش مرکز آمار از آخرین تحولات قیمت کالا و خدمات، شاخص کل بهای کالا و خدمات در اردیبهشتماه امسال برابر با 80/208 بوده که این میزان نسبت به ماه قبل 5/0 درصد افزایش داشته است.شاخص گروه عمده «خوراکیها، آشامیدنیها و دخانیات» در این ماه به رقم 8/247 رسید که نسبت به ماه قبل تغییر نداشته است. شاخص گروه اصلی خوراکیها نسبت به ماه مشابه سال قبل 3/15 درصد افزایش نشان میدهد و نرخ تورم 12 ماهه این گروه برابر با 8/9 درصد است. شاخص گروه عمده «خوراکیها، آشامیدنیها و دخانیات» نسبت به ماه مشابه سال قبل 7/14 درصد افزایش نشان میدهد و درصد تغییرات این گروه در 12 ماه منتهی به اردیبهشتماه 94 نسبت به دوره مشابه سال قبل 6/9 درصد است.اما طبق این گزارش شاخص گروه عمده «کالاهای غیرخوراکی و خدمات» در اردیبهشتماه 94 به رقم 4/195 رسید که 6/0 درصد نسبت به ماه قبل افزایش نشان میدهد. میزان افزایش شاخص گروه عمده «کالاهای غیرخوراکی و خدمات» نسبت به ماه مشابه سال قبل 3/13 درصد بوده است و نرخ تورم 12 ماه منتهی به اردیبهشتماه سال 94 نسبت به دوره مشابه سال قبل این گروه 4/16 درصد است.
رکود تورم را پایین آورد
بر همین اساس حسین راغفر، عضو هیات علمی دانشگاه الزهرا با اشاره به عوامل عمیقتر شدن رکود بیان کرد: به دلیل اینکه فرصت سرمایهگذاری لازم در کشور وجود ندارد و شبکه بانکی ما هم این منابع را به بخش تولید اختصاص نمیدهد و مشکلات عدیدهای که در نظام بانکی وجود دارد، در حال حاضر رکود عمیقتر شده که این مساله تورم را کاهش داده است.راغفر بر همین اساس خاطرنشان کرد: بنابراین میتوان گفت دولت برای کاهش تورم نقدینگی را مهار نکرده است بلکه این رکود بوده که تورم را مهار کرده است.وی با بیان این مطلب که کنترل تورم با وجود نقدینگی بالا، ارتباط نداشتن این دو فاکتور اقتصادی با یکدیگر را در همه موارد اثبات میکند به نسیم گفت: افزایش نقدینگی ضرورتا موجب افزایش تورم نمی شود و بستگی به این دارد که این نقدینگی در کجا هزینه شده باشد.عضو هیات علمی دانشگاه الزهرا (س) با بیان مثالی در این زمینه گفت: نقدینگی در کشور صنعتی مثل آلمان که پایه آن تولید است، دو و نیم برابر تولید ناخالص ملی آن کشور میباشد که رقم بسیار بزرگی است اما چون این نقدینگی در فعالیتهای مولد و تولیدی گردش میکند و از طریق نظامهای بانکی و پولی وارد چرخه سرمایهگذاری صنعتی میشود، موجب خلق ارزش افزوده میشوند و این نقدینگی مسیر خودش را به سمت تولید باز میکند.
وی با اشاره به وجود نقدینگی سرگردان در فضای اقتصادی کشور بیان کرد: در حال حاضر ما یک نقدینگی سرگردان در بانکها داریم که تا همین دوره، کاهش نرخ سود بانکی، خود را در قالب سپردههای بانکی قرار داده بود ولی احتمالا به زودی از بانکها هم خارج خواهد شد.
عوامل موثر حرکت نقدینگی
این اقتصاددان اضافه کرد: این نقدینگی خود را به شکلهای مختلف نشان میدهد که بخشی از آن به صورت سپردههای بانکی، بخشی در فعالیتهای ناشی از سفتهبازی و بخشی برای تقاضا در بازار ارز و طلا مورد استفاده قرار گرفته است، گرچه این بخشها چشمانداز روشنی را در اقتصاد نشان نمیدهد.راغفر خاطرنشان کرد: مردم و صاحبان سرمایه منابع خود را به صورت سپردههای بانکی ذخیره کردند و به دلیل مشکلات زیادی که نظام بانکی ما داشته وکماکان دارد از این منابع هم به طور کامل استفاده نشده است.وی با اشاره به مشکلات بانکها گفت: بانکها تعهدات و بدهیهای خیلی زیادی دارند و منابعشان را وارد فعالیتهای مولد هم نکردهاند بنابراین ما یک نقدینگی سرگردانی داریم زیرا هیچ یک از فعالیتهای اقتصادی در حال حاضر چشمانداز روشنی ندارند.این استاد دانشگاه تصریح کرد: همه منتظرند ببینند جهتگیری مذاکرات به کدام سمت است که منابعشان را به آن سمت سوق دهند.راغفر گفت: در صورت نتیجه دادن مذاکرات و رونقی که در بازار سهام اتفاق خواهد افتاد مردم امیدوارند که منابعشان را به آن سمت سوق دهند.وی در تشریح وضعیت نقدینگی در سال گذشته گفت: سال گذشته بازار سهام موقعیت خوبی نداشت، از این رو بیشتر منابع به سمت سپردههای بانکی رفته است.عضو هیات علمی دانشگاه الزهرا (س) عنوان کرد: انتظاری که مردم نسبت به نتیجه مذاکرات دارند، چگونگی بازگشت سرمایههای خارجی، گسترش فعالیتهای تولیدی در داخل و رونق احتمالی بازار سهام است که تاثیر زیادی را در جهت حرکت نقدینگی در آینده اقتصاد کشور دارد.راغفر در تشریح دلایل افزایش پایه پولی هم به نسیم گفت: بخشی مربوط به تعهدات دولت قبل، مانند 45 هزار تومان یارانه نقدی است و بخشی دیگر هم به دلیل افزایش دستمزدها در دو سال اخیر است که دولت برای تامین منابع مورد نیاز آنها به ناچار پایه پولی را افزایش داده است.وی گفت: بخش قابل توجهی از منابع ارزی کشور هم قابل وصول نیست بنابراین دولت برای اینکه به تعهداتش عمل کند اقدام به افزایش پایه پولی کرده است.
منبع: روزنامه جهان صنعت