پتروشیمی گچساران به‌عنوان ایرانی‌ترین الفین کشور روز دوشنبه (۲۶ تیرماه) با دستور ریاست جمهوری به بهره‌برداری رسید؛ مجتمعی که ۸۳ درصد از نیازمندی‌های آن از داخل تأمین شده و ۲۶۹ میلیون یورو صرفه‌جویی ارزی داشته است.
۰
تاریخ انتشارشنبه ۳۱ تير ۱۴۰۲ - ۱۱:۳۹
کد مطلب : ۱۵۶۹۲۳
چرا پتروشیمی گچساران ایرانی‌ترین الفین کشور است؟
به گزارش آژانس رویدادهای مهم نفت و انرژی "نفت ما"،طرح الفین پتروشیمی گچساران پس از گذشت ۱۹ سال از مصوبه آن در سال ۱۳۸۳، در نهایت در دولت سیزدهم به ایستگاه پایانی رسید؛ طرحی که کمبود اعتبار و محدودیت‌های ناشی از تحریم‌ها چالش‌های بسیاری را گریبانگیر اجرای آن کرد، اما در سال‌های اخیر با تغییر مدیریت‌ها و تأمین تسهیلات مالی از محل صندوق توسعه ملی در قالب اعتبار اسنادی تحت عاملیت بانک توسعه صادرات تکمیل شد و به دست رئیس‌جمهوری به بهره‌برداری رسید.
مجتمع پتروشیمی گچساران با برآورد هزینه تمام‌شده حدود ۱.۳ میلیارد یورو نقش مهمی به‌عنوان حلقه کلیدی و میانی زنجیره ارزش تبدیل گازهای همراه نفت به محصولات با ارزش ایفا می‌کند، به‌طوری که سالانه یک میلیون و ۲۵۰ هزار تن گاز اتان را از شرکت پالایش گاز بیدبلند خلیج فارس با خط لوله ۹۰ کیلومتری دریافت و یک میلیون تن اتیلن و ۸۴ هزار تن C3+ (برش پروپان و سنگین‌تر) تولید می‌کند که افزون بر درآمدزایی و خلق ثروت، خوراک مجتمع‌های واقع در مسیر خط لوله سراسری اتیلن غرب، همچنین مجتمع‌های پتروشیمی ممسنی، دهدشت، بروجن، کازرون و پلیمر گچساران نیز تأمین می‌شود.
پتروشیمی گچساران در زمینی به مساحت تقریبی ۱۵۷ هکتار در استان کهگیلویه‌وبویراحمد، شهرستان گچساران احداث شده است و شرکت‌های صنایع پتروشیمی خلیج فارس با ۴۶.۳۷ درصد، پتروشیمی کازرون با ۱۰.۸۰ درصد، پتروشیمی بروجن با ۹.۰۵ درصد، پتروشیمی ممسنی با ۱۰.۸۰ درصد، پتروشیمی دهدشت با ۱۰.۲۳ درصد و گروه مالی سپهر صادرات با ۱۱.۷۰ درصد سهامداران این شرکت هستند.
آب مورد نیاز مجتمع پتروشیمی گچساران از سد کوثر این شهرستان با خط لوله ۲۸ اینچی به طول ۲۷ کیلومتر و به مقدار سالانه ۱۲ میلیون مترمکعب، سوخت گاز آن به مقدار ۵۳ هزار و ۹۰۰ مترمکعب بر ساعت از خط سراسری و ۵۰ مگاوات برق مورد نیاز نیز از سوی شرکت برق منطقه‌ای خوزستان تأمین می‌شود.
اما نکته اساسی و حائز اهمیت در اجرای طرح پتروشیمی گچساران تکیه و اعتماد به توان داخل و حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان است. این شرکت در کنار پیشبرد اهداف کلان خود با مراکز دانش‌بنیان و بیش از ۷۰ شرکت ایرانی به‌منظور طراحی، ساخت و نصب تجهیزات مهم مورد نیاز در تعامل بوده، به‌طوری که بیش از ۸۳ درصد تجهیزات این پروژه ساخت داخل است و به ۲۶۹ میلیون یورو صرفه‌جویی ارزی در این طرح منجر شده و ۳۳ میلیون یورو تجهیزات حساس و های‌تک برای نخستین‌بار داخلی‌سازی شده است. از این رو، از پتروشیمی گچساران به‌عنوان ایرانی‌ترین الفین کشور نام برده می‌شود.
کاتالیست ایرانی تبدیل استیلن به اتیلن؛ این کاتالیست که متشکل از فلز گران‌بهای پالادیوم بر پایه گاما آلومینا است و در واحد الفین برای خالص‌سازی محصول اتیلن نقش کلیدی ایفا می‌کند از سوی یکی از شرکت‌های دانش‌بنیان و پیشرو در صنعت کاتالیست به میزان یکصد تن با گذراندن مراحل مختلف آزمایش‌های متعدد ساخته و تحویل پتروشیمی گچساران شد.
برنرهای تماماً ایرانی؛ شرکت پتروشیمی گچساران نخستین شرکتی است که تمام برنرهای آن ساخت ایران است؛ ۶۷۰ برنر ایرانی که قلب واحد الفین محسوب می‌شود در این مجتمع استفاده شده است.
داخلی‌سازی چهار دستگاه پمپ کرایوژنیک؛ شرکت پتروشیمی گچساران برای انتقال اتیلن و اتان با دمای منفی ۱۰۶ درجه سانتی‌گراد، چهار دستگاه پمپ کرایوژنیک را از یک شرکت ایرانی تأمین کرد که از خروج بیشتر ارز از کشور جلوگیری شد.
شیر اطمینان خطوط بخار؛ با اعتماد شرکت پتروشیمی گچساران به یک شرکت دانش‌بنیان، شیر اطمینان خطوط بخار که انحصار ساخت آن تنها در دست پنج کشور ژاپن، کره، آمریکا و دو کشور اروپایی بود، ساخته شد. نمونه خارجی این تجهیز ۴۵ هزار یورو قیمت‌گذاری شد که قطعه تولید ایرانی با ۲۰ درصد مبلغ پایین‌تر از مشابه خارجی در این شرکت دانش‌بنیان تولید می‌شود.
کنترل وَلو؛ ۱۷۷ عدد از کنترل ولوهای پتروشیمی گچساران نیز از داخل تهیه شده است.
انواع پمپ‌ها؛ شرکت پتروشیمی گچساران در بخش‌های مختلفی از جمله واحد برج‌های خنک‌کننده، سوله آتش‌نشانی، واحد آب، ایستگاه پمپاژ، مخازن اتان و اتیلن و سایر بخش‌ها از پمپ‌های ساخت ایران بهره برده است.
برج‌های تقطیر؛ پتروشیمی گچساران با بهره بردن از برج‌های تقطیر ساخت ایران سعی کرده تا افزون‌بر تولید محصول با کیفیت از شرکت‌های داخلی نیز حمایت کند.
درام‌ها؛ انبارش شیمیایی مواد، تولید بخار و ذخیره آب بویلر و دیگر بخش‌های مختلف از جمله کاربردهای درام‌ها در مجتمع پتروشیمی گچساران است که همگی ساخت ایران است.
مبدل‌های حرارتی؛ این تجهیز مانند پمپ‌ها و مخازن به‌طور وسیع در بیشتر واحدهای فرآیندی کاربرد دارد، چراکه کنترل حرارت به‌عنوان بخش مهمی از عملیات کارخانه به حساب می‌آید و می‌تواند به‌صورت کاربرد مستقیم در یک کوره یا به‌صورت تبادل حرارت در یک مبدل لوله‌ای یا پوسته‌ای انجام شود که این تجهیز نیز از شرکت‌های ایرانی تأمین شده است.
بازطراحی کوره‌های cracking؛ استفاده از توانمندی متخصصان داخلی در بازطراحی کوره‌های کرکینگ از دیگر اقدام‌های شرکت پتروشیمی گچساران در به‌کارگیری دستاوردهای ایرانی است.
داخلی‌سازی فلر؛ شرکت پتروشیمی گچساران با توجه به نیاز خود طی قراردادی با یکی از شرکت‌های ایرانی، طراحی تفصیلی و داخلی‌سازی سه استک فلر با مجموع ظرفیت ۷۰۸ تن در ساعت و ارتفاع ماکزیمم ۹۵ متر با قطر ۶۰ اینچ را از داخل کشور تأمین کرد.
ساخت ایستگاه پمپاژ آب خام؛ طراحی، تأمین تجهیزات و ساخت ایستگاه پمپاز آب خام شرکت پتروشیمی گچساران با ظرفیت ۲۵۰۰ مترمکعب بر ساعت از سوی پیمانکار ایرانی انجام شده است.
ساخت واحد تصفیه آب خام؛ طراحی، تأمین تجهیزات و ساخت واحد تصفیه آب‌خام با ظرفیت تولید ۲ هزار مترمکعب بر ساعت آب شیرین و ظرفیت تولید ۹۴۵ مترمکعب بر ساعت آب مقطر از سوی پیمانکاران داخلی در شرکت پتروشیمی گچساران انجام شده است.
برج آب خنک‌کننده؛ طراحی و تأمین تجهیزات و ساخت ۱۱ سل برج آب خنک‌کننده از سوی سازندگان داخلی با مجموع ظرفیت ۴۵ هزار مترمکعب بر ساعت از دیگر اقدام‌های شرکت پتروشیمی گچساران در حمایت از تولیدکنندگان داخلی است.
واحد تولید بخار؛ طراحی، تأمین تجهیزات و ساخت واحد تولید بخار از سوی پیمانکاران ایرانی و داخلی‌سازی سه بویلر با ظرفیت هرکدام ۱۴۰ تن در ساعت و قطعات پکیج تولید بخار از سوی سازنده ایرانی از دیگر دستاوردهای شرکت پتروشیمی گچساران همسو با حمایت از تولید داخل است.
ساخت واحد نیتروژن و هوا: از دیگر اقدام‌های شرکت پتروشیمی گچساران همسو با حمایت از ساخت داخل، طراحی، تأمین تجهیزات و ساخت واحد ASU با ظرفیت ۱۲ هزار نرمال مترمکعب بر ساعت نیتروژن گازی، ۶۵۰۰ نرمال مترمکعب بر ساعت هوای فشرده و ۳۵۰۰ نرمال مترمکعب بر ساعت هوای ابزار دقیق است که حدود ۵۵ درصد از تجهیزات آن ساخت داخل بوده است. اهمیت این واحد چنان است که می‌توان آن را نبض کنترلی کارخانه برای تأمین هوای سیستم ابزار دقیق تلقی کرد.
واحد تصفیه پساب شیمیایی؛ طراحی، تأمین تجهیزات و ساخت پیشرفته‌ترین واحد تصفیه پساب شیمیایی (ZLD) در ایران با ظرفیت ۲۵۰ مترمکعب بر ساعت (بازیافت ۱۰۰ درصدی) از سوی پیمانکار ایرانی در مجتمع پتروشیمی گچساران اجرا شده است که ضمن حمایت از تولیدکنندگان داخلی، نسبت به حفظ محیط زیست اقدام بسیار بزرگی را محقق کرده است. خروجی نهایی این تصفیه پساب بدون هیچ‌گونه پساب مایع و شیرابه بوده و در واقع خروجی این سیستم، لجن جامد کیک‌مانند است.
ساخت پست برق پتروشیمی؛ طراحی، تأمین تجهیزات و ساخت پست برق ۲۳۰/۳۳ کیلوولت پتروشیمی گچساران با ظرفیت ۲۸۵ مگاولت آمپر از سوی پیمانکار ایرانی از دیگر اقدام‌های این شرکت به‌منظور حمایت از داخلی‌هاست.
پتروشیمی گچساران افزون بر اینکه با استفاده از اتان تولیدی از گازهای همراه نفت، خوراک صنایع پایین‌دست خود را تأمین می‌کند، خلق ثروت دارد و گام‌های بلندی همسو با حمایت از ساخت داخل برداشته است، نقش مؤثری در بهبود و ارتقای شرایط اقتصادی شهرستان گچساران و شهرهای اطراف خواهد داشت، به‌طوری که این طرح در زمان ساخت برای بیش از ۳ هزار نفر و در زمان بهره‌برداری برای حدود یک‌هزار نفر به‌طور مستقیم و تا سه برابر به‌طور غیرمستقیم اشتغال‌زایی دارد.
مجتمع پتروشیمی گچساران با برآورد هزینه تمام‌شده حدود ۱.۳ میلیارد یورو نقش مهمی به‌عنوان حلقه کلیدی و میانی زنجیره ارزش تبدیل گازهای همراه نفت به محصولات با ارزش ایفا می‌کند، به‌طوری که سالانه یک میلیون و ۲۵۰ هزار تن گاز اتان را از شرکت پالایش گاز بیدبلند خلیج فارس با خط لوله ۹۰ کیلومتری دریافت و یک میلیون تن اتیلن و ۸۴ هزار تن C3+ (برش پروپان و سنگین‌تر) تولید می‌کند که افزون بر درآمدزایی و خلق ثروت، خوراک مجتمع‌های واقع در مسیر خط لوله سراسری اتیلن غرب، همچنین مجتمع‌های پتروشیمی ممسنی، دهدشت، بروجن، کازرون و پلیمر گچساران نیز تأمین می‌شود.
پتروشیمی گچساران در زمینی به مساحت تقریبی ۱۵۷ هکتار در استان کهگیلویه‌وبویراحمد، شهرستان گچساران احداث شده است و شرکت‌های صنایع پتروشیمی خلیج فارس با ۴۶.۳۷ درصد، پتروشیمی کازرون با ۱۰.۸۰ درصد، پتروشیمی بروجن با ۹.۰۵ درصد، پتروشیمی ممسنی با ۱۰.۸۰ درصد، پتروشیمی دهدشت با ۱۰.۲۳ درصد و گروه مالی سپهر صادرات با ۱۱.۷۰ درصد سهامداران این شرکت هستند.
آب مورد نیاز مجتمع پتروشیمی گچساران از سد کوثر این شهرستان با خط لوله ۲۸ اینچی به طول ۲۷ کیلومتر و به مقدار سالانه ۱۲ میلیون مترمکعب، سوخت گاز آن به مقدار ۵۳ هزار و ۹۰۰ مترمکعب بر ساعت از خط سراسری و ۵۰ مگاوات برق مورد نیاز نیز از سوی شرکت برق منطقه‌ای خوزستان تأمین می‌شود.
اما نکته اساسی و حائز اهمیت در اجرای طرح پتروشیمی گچساران تکیه و اعتماد به توان داخل و حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان است. این شرکت در کنار پیشبرد اهداف کلان خود با مراکز دانش‌بنیان و بیش از ۷۰ شرکت ایرانی به‌منظور طراحی، ساخت و نصب تجهیزات مهم مورد نیاز در تعامل بوده، به‌طوری که بیش از ۸۳ درصد تجهیزات این پروژه ساخت داخل است و به ۲۶۹ میلیون یورو صرفه‌جویی ارزی در این طرح منجر شده و ۳۳ میلیون یورو تجهیزات حساس و های‌تک برای نخستین‌بار داخلی‌سازی شده است. از این رو، از پتروشیمی گچساران به‌عنوان ایرانی‌ترین الفین کشور نام برده می‌شود.
کاتالیست ایرانی تبدیل استیلن به اتیلن؛ این کاتالیست که متشکل از فلز گران‌بهای پالادیوم بر پایه گاما آلومینا است و در واحد الفین برای خالص‌سازی محصول اتیلن نقش کلیدی ایفا می‌کند از سوی یکی از شرکت‌های دانش‌بنیان و پیشرو در صنعت کاتالیست به میزان یکصد تن با گذراندن مراحل مختلف آزمایش‌های متعدد ساخته و تحویل پتروشیمی گچساران شد.
برنرهای تماماً ایرانی؛ شرکت پتروشیمی گچساران نخستین شرکتی است که تمام برنرهای آن ساخت ایران است؛ ۶۷۰ برنر ایرانی که قلب واحد الفین محسوب می‌شود در این مجتمع استفاده شده است.
داخلی‌سازی چهار دستگاه پمپ کرایوژنیک؛ شرکت پتروشیمی گچساران برای انتقال اتیلن و اتان با دمای منفی ۱۰۶ درجه سانتی‌گراد، چهار دستگاه پمپ کرایوژنیک را از یک شرکت ایرانی تأمین کرد که از خروج بیشتر ارز از کشور جلوگیری شد.
شیر اطمینان خطوط بخار؛ با اعتماد شرکت پتروشیمی گچساران به یک شرکت دانش‌بنیان، شیر اطمینان خطوط بخار که انحصار ساخت آن تنها در دست پنج کشور ژاپن، کره، آمریکا و دو کشور اروپایی بود، ساخته شد. نمونه خارجی این تجهیز ۴۵ هزار یورو قیمت‌گذاری شد که قطعه تولید ایرانی با ۲۰ درصد مبلغ پایین‌تر از مشابه خارجی در این شرکت دانش‌بنیان تولید می‌شود.
کنترل وَلو؛ ۱۷۷ عدد از کنترل ولوهای پتروشیمی گچساران نیز از داخل تهیه شده است.
انواع پمپ‌ها؛ شرکت پتروشیمی گچساران در بخش‌های مختلفی از جمله واحد برج‌های خنک‌کننده، سوله آتش‌نشانی، واحد آب، ایستگاه پمپاژ، مخازن اتان و اتیلن و سایر بخش‌ها از پمپ‌های ساخت ایران بهره برده است.
برج‌های تقطیر؛ پتروشیمی گچساران با بهره بردن از برج‌های تقطیر ساخت ایران سعی کرده تا افزون‌بر تولید محصول با کیفیت از شرکت‌های داخلی نیز حمایت کند.
درام‌ها؛ انبارش شیمیایی مواد، تولید بخار و ذخیره آب بویلر و دیگر بخش‌های مختلف از جمله کاربردهای درام‌ها در مجتمع پتروشیمی گچساران است که همگی ساخت ایران است.
مبدل‌های حرارتی؛ این تجهیز مانند پمپ‌ها و مخازن به‌طور وسیع در بیشتر واحدهای فرآیندی کاربرد دارد، چراکه کنترل حرارت به‌عنوان بخش مهمی از عملیات کارخانه به حساب می‌آید و می‌تواند به‌صورت کاربرد مستقیم در یک کوره یا به‌صورت تبادل حرارت در یک مبدل لوله‌ای یا پوسته‌ای انجام شود که این تجهیز نیز از شرکت‌های ایرانی تأمین شده است.
بازطراحی کوره‌های cracking؛ استفاده از توانمندی متخصصان داخلی در بازطراحی کوره‌های کرکینگ از دیگر اقدام‌های شرکت پتروشیمی گچساران در به‌کارگیری دستاوردهای ایرانی است.
داخلی‌سازی فلر؛ شرکت پتروشیمی گچساران با توجه به نیاز خود طی قراردادی با یکی از شرکت‌های ایرانی، طراحی تفصیلی و داخلی‌سازی سه استک فلر با مجموع ظرفیت ۷۰۸ تن در ساعت و ارتفاع ماکزیمم ۹۵ متر با قطر ۶۰ اینچ را از داخل کشور تأمین کرد.
ساخت ایستگاه پمپاژ آب خام؛ طراحی، تأمین تجهیزات و ساخت ایستگاه پمپاز آب خام شرکت پتروشیمی گچساران با ظرفیت ۲۵۰۰ مترمکعب بر ساعت از سوی پیمانکار ایرانی انجام شده است.
ساخت واحد تصفیه آب خام؛ طراحی، تأمین تجهیزات و ساخت واحد تصفیه آب‌خام با ظرفیت تولید ۲ هزار مترمکعب بر ساعت آب شیرین و ظرفیت تولید ۹۴۵ مترمکعب بر ساعت آب مقطر از سوی پیمانکاران داخلی در شرکت پتروشیمی گچساران انجام شده است.
برج آب خنک‌کننده؛ طراحی و تأمین تجهیزات و ساخت ۱۱ سل برج آب خنک‌کننده از سوی سازندگان داخلی با مجموع ظرفیت ۴۵ هزار مترمکعب بر ساعت از دیگر اقدام‌های شرکت پتروشیمی گچساران در حمایت از تولیدکنندگان داخلی است.
واحد تولید بخار؛ طراحی، تأمین تجهیزات و ساخت واحد تولید بخار از سوی پیمانکاران ایرانی و داخلی‌سازی سه بویلر با ظرفیت هرکدام ۱۴۰ تن در ساعت و قطعات پکیج تولید بخار از سوی سازنده ایرانی از دیگر دستاوردهای شرکت پتروشیمی گچساران همسو با حمایت از تولید داخل است.
ساخت واحد نیتروژن و هوا: از دیگر اقدام‌های شرکت پتروشیمی گچساران همسو با حمایت از ساخت داخل، طراحی، تأمین تجهیزات و ساخت واحد ASU با ظرفیت ۱۲ هزار نرمال مترمکعب بر ساعت نیتروژن گازی، ۶۵۰۰ نرمال مترمکعب بر ساعت هوای فشرده و ۳۵۰۰ نرمال مترمکعب بر ساعت هوای ابزار دقیق است که حدود ۵۵ درصد از تجهیزات آن ساخت داخل بوده است. اهمیت این واحد چنان است که می‌توان آن را نبض کنترلی کارخانه برای تأمین هوای سیستم ابزار دقیق تلقی کرد.
واحد تصفیه پساب شیمیایی؛ طراحی، تأمین تجهیزات و ساخت پیشرفته‌ترین واحد تصفیه پساب شیمیایی (ZLD) در ایران با ظرفیت ۲۵۰ مترمکعب بر ساعت (بازیافت ۱۰۰ درصدی) از سوی پیمانکار ایرانی در مجتمع پتروشیمی گچساران اجرا شده است که ضمن حمایت از تولیدکنندگان داخلی، نسبت به حفظ محیط زیست اقدام بسیار بزرگی را محقق کرده است. خروجی نهایی این تصفیه پساب بدون هیچ‌گونه پساب مایع و شیرابه بوده و در واقع خروجی این سیستم، لجن جامد کیک‌مانند است.
ساخت پست برق پتروشیمی؛ طراحی، تأمین تجهیزات و ساخت پست برق ۲۳۰/۳۳ کیلوولت پتروشیمی گچساران با ظرفیت ۲۸۵ مگاولت آمپر از سوی پیمانکار ایرانی از دیگر اقدام‌های این شرکت به‌منظور حمایت از داخلی‌هاست.
پتروشیمی گچساران افزون بر اینکه با استفاده از اتان تولیدی از گازهای همراه نفت، خوراک صنایع پایین‌دست خود را تأمین می‌کند، خلق ثروت دارد و گام‌های بلندی همسو با حمایت از ساخت داخل برداشته است، نقش مؤثری در بهبود و ارتقای شرایط اقتصادی شهرستان گچساران و شهرهای اطراف خواهد داشت، به‌طوری که این طرح در زمان ساخت برای بیش از ۳ هزار نفر و در زمان بهره‌برداری برای حدود یک‌هزار نفر به‌طور مستقیم و تا سه برابر به‌طور غیرمستقیم اشتغال‌زایی دارد.
