فاجعه جنبش‌های ضد اوپک برای بازارهای نفت

  به گزارش آژانس رویدادهای مهم نفت و انرژی "نفت ما"، ماریو دراگی، نخست وزیر وقت ایتالیا، اوایل امسال، ایده تشکیل کلوب خریداران بزرگ نفت و ایستادگی در برابر اوپک پلاس را مطرح کرد. اما این ایده به دلیل یک مشکل کاملا واضح که نمی‌توانست نادیده گرفته شود یعنی انتقام اوپک، در همان مرحله پیشنهاد ماند. با این حال به نظر می‌رسد که بعضی از ایده‌ها به حدی جذاب هستند که دوباره و دوباره به اشکال مختلف مطرح می‌شوند. ایده تشکیل کلوب خریداران ضد اوپک مطرح شده و حتی لایحه نوپک در سنای آمریکا بررسی شده است.

بعضی حتی از یک لایحه فراتر رفته‌اند. کارل پاپ، ستون نویس بلومبرگ، اخیرا به تشریح ایده خود از یک تشکیلات ضد اوپک پرداخته که شامل نفت با قیمت مقرون به صرفه و حرکت به سوی برقی‌سازی حمل و نقل است. باز هم مشکل به حدی واضح است که نمی‌توان نادیده گرفت.
در ابتدا، پاپ پیشنهاد کرده که در صورت موفق شدن لایحه نوپک، آمریکا می‌تواند با اعمال جریمه، تعرفه واردات و حتی تحریم و منع دسترسی شرکتهای ملی نفت مانند آرامکوی سعودی و روس‌نفت به بازارهای مالی عمومی، اعضای اوپک پلاس را تنبیه کند.
به نظر می‌رسد این پیام در همان خط "به آنها نشان خواهیم داد" است اما این حقیقت را نادیده گرفته است که همین حالا هم روس‌نفت تحت تحریم‌های شدیدی قرار دارد و از دسترسی به بازارهای مالی غربی محروم شده و آرامکو مثل شورون یا شل نیست و اگرچه چند باری به بازارهای مالی مراجعه کرده اما آیا آن قدر به فاینانس خارجی وابسته است که با چنین تدابیری به شدت آسیب ببیند.
حقیقت دیگری که ستون‌نویس بلومبرگ نادیده گرفته، این است که چنین تدابیر تنبیهی در واقع به معنای آن است که نفت اوپک پلاس برای کشورهایی که چنین تدابیری را بکار می‌گیرند، بسیار گران‌تر خواهد بود. وقتی تحریم یا تعرفه برای یک سوم از عرضه جهانی اعمال شود، نفت گران‌تر خواهد شد. مطمئنا این خبر بدی برای فروشندگان نفت از جمله آمریکا نخواهد بود اما قطعا خبر بدی برای خریداران از جمله خود آمریکا خواهد بود.
جایگزینی که پاپ برای اوپک پیشنهادمی‌کند، سازمان حمل و نقل پاک و مقرون به صرفه است. پاپ می‌گوید این سازمان باید از مصرف کنندگان و تولیدکنندگان نفت مسئول تشکیل شود. این به معنای آن است که آمریکا، کانادا و نروژ در سمت تولیدکننده و همه بجز اوپک پلاس، در سمت مصرف کننده قرار می‌گیرند. اما این تعداد تولیدکننده مسئول، کافی نیستند.
به نظر می‌رسد این ایده مشابه مدل مورد استفاده آمریکا در قضیه مواد معدنی استراتژیک باشد. در حال حاضر، هدف آمریکا، تغییر زنجیره تامین گذار انرژی و کاهش وابستگی به چین برای تامین و پالایش مواد معدنی استراتژیک است. این ایده مانند ایده سازمان حمل و نقل پاک و مقرون به صرفه، به تولیدکنندگان دوست مواد معدنی مورد نیاز برای حمل و نقل پاک متکی است. اما مانند ایده پاپ، مشکل این است که تولیدکنندگان دوست تنها می‌توانند بخش ناچیزی از مواد معدنی مهم ضروری برای حمل و نقل پاک را تامین کنند.
دولت در واشنگتن دوست دارد همه نوع قیمتی را کنترل کند. همچنین دوست دارد عرضه نفت را کنترل کند. با این حال، تاکنون موفق نشده است حتی در بازار داخلی به این هدف دست پیدا کند چه رسد به اوپک پلاس. در واقع، صنعت نفت آمریکا کاملا ضد قانون نوپک است زیرا به خوبی می داند بازار نفت چطور عمل می‌کند.
رئیس و مدیرعامل گروه لابی موسسه امریکن پترولویم درباره جدیدترین تحولات مربوط به لایحه نوپک، چین گفته است: این قانون بی‌ثباتی بیشتری در بازار ایجاد کرده و چالشهای فعلی در تجارت بین‌المللی را تشدید می‌کند. چنین قانونی در شرایط بازار گذشته، حال حاضر یا آینده، غیرمفید خواهد بود.
آمریکا و اتحادیه اروپا که پاپ پیشنهاد کرده است باید سازمان ضد اوپک جدیدی برای حمل و نقل پاک و مقرون به صرفه تشکیل دهند، پیش از این در خصوص روسیه مرتکب اشتباه جدی شده‌اند. آنها فرض کرده بودند هر اقدامی علیه این کشور در قالب تحریم و بلوکه کردن دارایی انجام دهند، روسیه تلافی نخواهد کرد زیرا به بازارهای غربی نیاز دارد.
اکنون به نظر می‌رسد که حامیان نوپک فرض خطرناک مشابهی گرفته‌اند که اوپک پلاس، در برابر اقدام تنبیهی غرب اقدامی نخواهد کرد و غرب می‌تواند بدون نفت اوپک مدت طولانی تری دوام بیاورد تا اوپک پلاس بدون فروش نفت به غرب. با مشاهده آنچه طی چند ماه گذشته در اروپا اتفاق افتاده است، این فرضیه به شدت قابل بحث است.
انگیزه جنبش ضد اوپک این امید است که بتوان کنترل بیشتری روی بازار جهانی نفت داشت و از افزایش شدید قیمت که به اقتصادهای سراسر جهان لطمه می‌زند، اجتناب کرد. واقعیت این است که چنین کنترلی برای گروهی از کشورها که تنها شامل سه کشور تولیدکننده نفت هستند که از هر لحاظ بزرگتر از انگلیس به شمار می‌روند، غیرممکن است.
بر اساس گزارش اوایل پرایس، در هر بازاری، مسئله، بیشترین تقاضایی که می تواند بر بازار تاثیر بگذارد نیست بلکه کسی است که بیشترین عرضه را دارد. این شاید بهترین استدلال به نفع گذر انرژی و برقی سازی حمل و نقل باشد. بنابراین، اگر چین در این بخش بزرگ ظاهر شود درست مانند عربستان سعودی، روسیه و دوستانشان در اوپک پلاس که در بازار نفت بزرگ شمرده می‌شوند، برای غرب جای تاسف خواهد داشت.