جهش دوم صنعت پتروشیمی قرار است ظرفیت پتروشیمی کشور را تا پایان سال ۱۴۰۰ به ۱۰۰ میلیون تن در سال برساند؛ عددی که حکایت از رشدی ۷۸ درصدی نسبت به سال ۹۲ دارد و اهداف برنامه ششم توسعه را نیز محقق می‌کند.
۱
تاریخ انتشارپنجشنبه ۸ آبان ۱۳۹۹ - ۰۷:۵۷
کد مطلب : ۱۲۹۳۵۶
افزایش ۷۸ درصدی تولید پتروشیمی تا ۱۴۰۰
با توجه به این مهم، توجه به توسعه صنعت پتروشیمی در سال‌های بعد از انقلاب مورد توجه جدی قرار گرفت تا آنجا که به گفته وزیر نفت، صنعت پتروشیمی مولود جمهوری اسلامی است.
با این حال، توسعه این صنعت در ۴۰ سال گذشته فراز و فرود زیادی داشته و در سال‌هایی با رشد بالا همراه بود اما در مقاطعی نیز به کندی پیش رفته است. در مجموع اما تا کنون ۳ جهش پتروشیمی تعریف شده که جهش اول آن در سال‌های ۷۵ تا ۸۵ محقق شده و جهش دوم نیز با بهره‌برداری از طرح‌های این صنعت در سال جاری و سال آینده به انجام می‌رسد.
جهش سوم صنعت پتروشیمی نیز که اکنون در جریان است تا سال ۱۴۰۴ ایران را تبدیل به قدرت اول خاورمیانه در تولید محصولات پتروشیمی خواهد کرد.
آمارها نشان می‌دهد تا سال ۹۲، ۴۶ طرح پتروشیمی فعال بود که ظرفیت تولید آن ۵۶ میلیون تن در سال می‌رسید. از سال ۹۲، ۴۲ طرح در قالب جهش دوم صنعت پتروشیمی در نظر گرفته شد تا با اجرای این طرح‌ها تا پایان سال ۱۴۰۰ تعداد مجتمع‌های پتروشیمی کشور به ۸۸ مجتمع و ظرفیت تولید صنعت با رشد ۷۸ درصدی نسبت به سال ۹۲ به سالانه ۱۰۰ میلیون تن برسد که این معنایی جز تحقق اهداف برنامه ششم توسعه ندارد.
با تحقق جهش دوم صنعت پتروشیمی، درآمد این صنعت به ۲۵ میلیارد دلار برای کشور می‌رسد. البته دولت دوازدهم توسعه صنعت پتروشیمی را محدود به دوره زمانی خود نکرده، بلکه جهش سوم توسعه صنعت پتروشیمی، از ۱۴۰۰ تا پایان سال ۱۴۰۴ را نیز برنامه‌ریزی کرده است.
بر این اساس اجرای ۲۸ طرح در این دوره به‌منظور افزایش ظرفیت تولید صنعت پتروشیمی ایران به بیش از ۱۳۰ میلیون تن تا پایان سال ۱۴۰۴ برنامه‌ریزی شده است که با تحقق آن در دولت سیزدهم درآمد این صنعت را به ۳۷ میلیارد دلار می‌رساند.
با این میزان ظرفیت تولید، ایران جایگاه عربستان در صنعت پتروشیمی را در خاورمیانه خواهد گرفت و به رتبه اول تولیدات صنعت پتروشیمی در منطقه می‌رسد.
این دوره‌های پیشرفت واقعیات و افتخارات صنعت پتروشیمی است که کاملاً همسو با اهداف کلان کشور شامل دوری از خام‌فروشی و همچنین تحقق اقتصاد مقاومتی است.
واقعیت این است که صنعت پتروشیمی ایران با وجود محدودیت‌ها و تحریم‌های مالی و فنی جهش دوم توسعه خود را طی می‌کند و تا سال آینده به ظرفیت تولید ۱۰۰ میلیون تنی خواهد رسید.
افزون بر دوره‌های زمانی صورت گرفته برای توسعه صنعت پتروشیمی که نشان از برنامه‌ریزی راهبردی و هوشمندانه برای توسعه این صنعت است، اجرای طرح‌های پتروشیمی با خوراک ترکیبی و طرح‌های پیشران به‌عنوان بخشی از مسیر توسعه پایدار صنعت پتروشیمی تعریف شده است.
این در حالی است که صنعت پتروشیمی ایران پیش از این براساس خوراک‌های موجود توسعه یافته بود، اما از سال ۹۷ توسعه صنعت پتروشیمی هدفمند شد و متناسب با نیاز صنایع پایین‌دستی در دستور کار قرار گرفت.
مطالعات و امکان‌سنجی‌های توسعه صنعت پتروشیمی متناسب با نیاز صنایع پایین‌دستی بررسی و به‌طور مشخص طرح‌های پیشران صنعت پتروشیمی براساس نیاز بازار تعریف شد.
پیش از این نیز وزیر نفت با اشاره به اینکه طرح‌های پیشران صنعت پتروشیمی در چهار زنجیره متانول، پروپلین، اتیلن و بنزن تعریف شده و در حال تبدیل شدن به سند است، یادآوری کرد: البته سرمایه‌گذاری این طرح‌ها به‌عهده بخش خصوصی است، اما لازم است بخش خصوصی را برای اجرای این طرح‌ها تشویق و تحریک کنیم، زیرا سبب فعال شدن بخش پایین‌دستی می‌شود.
بیژن زنگنه ادامه داد: برای این منظور باید صندوق حمایت از توسعه طرح‌های پیشران و پایین‌دستی پتروشیمی همانند صندوق نوآوری و پژوهش نفت تأسیس شود (اگر لازم باشد دولت هم کمک کند) و با مواردی همانند کاهش نرخ سود، ضمانت بازار، تضمین لیسانس و... به آنها کمک کنیم.
حتی در طرح‌های پیشران که به دولت نیز ارائه شده است، درخواست شده که در قانون معافیت مالیاتی صادرکنندگان محصولات پتروشیمی، اصلاحاتی اعمال و این معافیت مالیاتی به صنایع پایین‌دستی هم تسری داده شود تا تولیدکنندگان به‌منظور تکمیل زنجیره ارزش برای توسعه این بخش تشویق شوند.
چنانچه این اصلاحات انجام شود و محصول نهایی که تولید می‌شود نیز از معافیت مالیاتی برخوردار شود، کمک فراوانی به توسعه صنایع پایین‌دستی و تکمیل زنجیره ارزش که همان جلوگیری از خام‌فروشی است، خواهد شد.
بر این اساس طرح‌های پیشران برمبنای تأمین و نیاز بازار داخل طراحی شده‌اند. بی‌شک با اجرایی شدن این طرح‌ها جهش خوبی در صنایع پایین‌دستی پتروشیمی به وجود می‌آید.
اگرچه طرح‌های پیشران در چهار شاخه متانول، پروپیلن، اتیلن و بنزن تعریف شده‌اند، اما عمده تمرکز در زیرشاخه پروپیلن است. از سوی دیگر با راه‌اندازی این طرح‌ها واحدهای میانی نیز که تاکنون مغفول مانده، توسعه خواهند یافت.
با توجه به هدفگذاری برای افزایش ظرفیت تولید صنعت پتروشیمی، از ابتدای سال تا کنون با بهره برداری از طرح‌های پتروشیمی بوشهر، کاتالیست لرستان، پتروشیمی کیمیای پارس خاورمیانه،پتروشیمی کاوه و پتروشیمی میاندوآب ،در مجموع بیش از ۸ میلیون تن به ظرفیت تولید پتروشیمی ایران افزوده شد.
مدیر کنترل تولید شرکت ملی صنایع پتروشیمی نیز از افزایش هشت درصدی تولید محصولات پتروشیمی در هفت ماه امسال نسبت به مدت مشابه پارسال خبر داده و گفته بود که مجتمع‌های پتروشیمی تا پایان مهرماه امسال بیش از ۳۵ میلیون تن تولید داشته‌اند.
«سیدجلال میرهاشمی» با اعلام این خبر اظهار کرد: واحدهای پتروشیمی با ظرفیت مطلوبی درحال تولید هستند و با وجود برخی مشکلات موجود، روند تولید و فروش محصولات مختلف پتروشیمی در شرایط قابل قبولی قرار دارد که با تلاش صنعتگران پتروشیمی کشورمان پیش‌بینی می‌شود جهش تولید امسال در صنعت پتروشیمی محقق شود.
برنامه جهش دوم صنعت پتروشیمی در سال ۹۷ بر اساس طرح‌هایی که از گذشته آغاز شده بود، مدون شد تا این طرح‌ها تا سال ۱۴۰۰ به بهره‌برداری برسند و ظرفیت تولید در این صنعت تا ۱۰۰ میلون تن در سال افزایش پیدا کند.
اما از آنجا که از ۲۷ طرح تعریف شده در جهش دوم صنعت پتروشیمی، ۱۷ طرح در سال ۹۹ به بهره‌برداری می‌رسد، این سال به عنوان سال طلایی صنعت پتروشیمی نام‌گذاری شده است البته با مسایل ناشی از کرونا ممکن است بهره‌برداری از برخی از طرح‌ها به ابتدای سال بعد منتقل شود.
با بهره‌برداری از این ۱۷ طرح، ظرفیت صنعت پتروشیمی از ۶۶ میلیون تن فعلی به ۹۰ میلیون تن در ابتدای سال آینده افزایش پیدا خواهد کرد.
۱۰ طرح نیز تا پایان سال ۱۴۰۰ به بهره‌برداری می‌رسد تا در مجموع ظرفیت پتروشیمی ایران در پایان این سال به ۱۰۰ میلیون تن در سال افزایش پیدا کند. همچنین درآمد صنعت که در حال حاضر ۱۵ میلیارد دلار است در انتهای ۱۴۰۰ به ۲۵ میلیارد دلار افزایش می‌یابد.
از سوی دیگر، ۲۸ طرح برای جهش سوم پیش‌بینی شده که کار اجرایی بسیاری از این طرح‌ها آغاز و حتی برخی تا ۳۰ درصد پیشرفت کار دارند.
با تحقق طرح‌های جهش سوم تا سال ۱۴۰۴ ظرفیت صنعت پتروشیمی از ۱۰۰ میلیون تن در پایان سال ۱۴۰۰ به ۱۳۳ میلیون تن در سال ۱۴۰۴ افزایش پیدا می‌کند و در آمد صنعت نیز از ۲۵ میلیارد دلار بر اساس قیمت‌های پایه سال ۹۵ به ۳۷ میلیارد دلار در سال ۱۴۰۴ افزایش می‌رسد.
در حال حاضر ۳۳۳ گرید محصول پلیمری و ۴۰ نوع محصول شیمیایی در صنعت پتروشیمی ایران تولید می‌شود. در جهش دوم پتروشیمی علاوه بر افزایش گریدهای پلیمری، ۱۵ نوع محصول شیمیایی به سبد پتروشیمی ایران اضافه می‌شود.
در جهش سوم نیز عدد ۵۵ نوع محصول شیمیایی به ۶۸ نوع ارتقا پیدا می‌کند و محصولات پلیمری نیز متنوع‌تر خواهد شد.
نکته مهم آن است که افزایش ظرفیت در صنعت پتروشیمی در حالی محقق می‌شود که بیژن زنگنه وزیر نفت همواره از سوی منتقدان به حمایت از خام فروشی در صنعت نفت محکوم شده است.
زنگنه البته در تمام این سال‌ها ثابت کرده که به جای صحبت اجازه می‌دهد تا عملکردش از وی دفاع کند.
منبع: ایرنا
