اقتصاد یا سلامت؟ برای حفظ سلامت مردم تعطیلی‌ها باید ادامه یابد یا کسب‌وکارها برای گذران زندگی مردم فعال شوند؟ این چالشی بزرگ است. آیا چنین چالشی می‌تواند اصلا وجود نداشته باشد؟ می‌توان نان و سلامت را با هم داشت؟
۰
تاریخ انتشارشنبه ۲۰ ارديبهشت ۱۳۹۹ - ۰۷:۵۱
کد مطلب : ۱۲۲۹۲۴
فرصت‌های پساکرونایی کسب‌وکار در ایران
به گزارش آژانس رویدادهای مهم نفت و انرژی " نفت ما " ، اقتصاد ایران زیان دیده است؛ اقتصاد جهان هم. برای ایران تخمین‌ها هزاران میلیارد تومانی است ولی چندان معلوم هم نیست. باید زمان بگذرد تا تأثیر دقیق کرونا معلوم شود. کسب‌وکارهایی لطمه دیده‌اند و کسب‌وکارهایی ممکن است دیگر نتوانند ادامه دهند. در این میان ادامه تعطیلی‌ها شرایط را دشوارتر می‌کند؛ برخی بخش‌های اقتصاد هنوز کاملاً بازگشایی نشده‌اند و برخی صنوف همچنان تعطیلند.
سلامت در اولویت است اما اقتصاد هم نمی‌تواند بیش از این معطل بماند؛ زیان کرونا نباید بیش از این دامنه‌دار شود. حالا یک انتخاب بیشتر پیش رو نیست؛ انتخابی که راهگشاست. باید کسب‌وکارها فعال شوند و یاد بگیرند که خودشان را از کرونا محفوظ نگه دارند. همان‌طور که شاغلان می‌توانند سر کار بروند و مراقب سلامت خود و دیگران هم باشند. این‌طوری سد کرونا در مقابل اقتصاد ایران می‌شکند و البته به‌زودی فرصت‌های تازه هم از راه می‌رسند. کرونا تغییر می‌آورد و در هر تغییری فرصت‌ها هست. در اقتصاد ایران همین‌الان هم بخشی از این فرصت‌های بزرگ آشکارشده است.
کرونا رفتنی است؛ اقتصاد ماندنی!
بازگشایی تدریجی اقتصاد راهکاری است که همه کشورها در پیش‌گرفته‌اند یا برایش برنامه دارند؛ ایران هم. ایتالیا، جمهوری چک، نروژ و چین بازگشایی مرحله‌به‌مرحله را آغاز کرده‌اند و کشورهای دیگری نظیر آلمان، فرانسه، اتریش، دانمارک و اسپانیا برنامه‌ای برای بازگشایی مشاغل، مدارس و فعالیت‌های عمومی طی یک یا 2 ماه آینده دارند. در ایران مشاغلِ با خطر کم یا متوسط با رعایت ضوابط بهداشتی اجازه بازگشایی دارند و پرخطرها نظیر مرکز خرید بزرگ، رستوران‌ها و قهوه‌خانه‌ها، تالارهای پذیرایی، باشگاه‌های ورزشی و آرایشگاه‌های زنانه و مردانه همچنان منتظر اجازه بازگشایی هستند. و این یعنی چرخ اقتصاد آرام‌آرام شروع به گردش کرده است. حالا که معلوم نیست کرونا تا چه زمانی ادامه خواهد داشت و گمانه‌زنی‌ها طولانی‌تر از انتظارهاست همین حالا فرصت یادگرفتن زندگی و کار با کروناست؛ باید یاد بگیریم چطور در اماکن عمومی و محل کار، ایمن بمانیم. کرونا حالا بخشی از زندگی و کار ماست و باید با این واگیر سمج کنار بیاییم تا گذشت زمان دست بلندش را از سرمان کوتاه کند. سلامت اولویت دارد و اقتصاد هم. هر چه باشد کرونا رفتنی است، اقتصاد ماندنی.
کرونا به بهبود شرایط کار می‌انجامد
کرونا به همه یاد داد که سلامت ما در گروی سلامت دیگران است و سلامت دیگران هم در گروی رفتارهای ماست. حالا با همین آموزه باید سر کار رفت و چرخ زندگی را چرخاند. این مسؤولیتی برای همه است؛ برای کارگر و کارفرما. توصیه‌ها و در واقع دستورالعمل‌های حفظ ایمنی و سلامت همگانی در این‌باره زیاد است و همگی لازم‌الاجرا؛ از رعایت فاصله 2 متری با دیگران گرفته تا ضدعفونی مستمر محیط کار، استفاده از ماسک و دستکش، کوتاه شدن مدت جلسات کاری، نصب علائم هشدار بهداشتی، ارائه آموزش‌های محیطی برای رعایت بهداشت فردی و جمعی، کاهش استفاده از آسانسور، برقراری تهویه هوای طبیعی در محیط کار، استفاده نکردن از وسایل دیگران، استفاده از ظروف یک‌بارمصرف در غذاخوری ادارات و شرکت‌ها و البته مهیا کردن امکان دورکاری برای کارکنان.
نکته اینکه برخی از این کارها فقط به دوران کرونا اختصاص دارد ولی رعایت اغلب این دستورالعمل‌ها اگر عادت و رویه شود در مجموع می‌تواند یک فرهنگ‌سازمانی جدید برای بهبود شرایط کار و افزایش بهره‌وری و رفاه شغلی مهیا کند. علاوه بر آن کرونا احتمالاً بهداشت محیطی در خانه و محل کار و همچنین بهداشت اماکن و تجهیزات عمومی از جمله وسایل نقلیه را افزایش می‌دهد.
فرصتی بزرگ برای اشتغال؛ مشتی نمونه خروار!
برخی مشاغل به قول بازاری‌ها زمین‌خورده‌اند و آن دسته از واحدهای تجاری و خدماتی و تولیدی که توان مالی کمی دارند، معلوم نیست دوباره بتوانند سر پا شوند. محدودیت‌ها زیادند و شاید بیشتر هم بشوند اما در مقابل فرصت‌های جدیدی هم برای کسب‌وکار پدید می‌آید. بعد از کرونا احتمالاً تا مدت‌های طولانی دولت‌های جهان به خریداران و انبار کنندگان عمده اقلام بهداشتی و درمانی از ماسک و گان گرفته تا دارو و مواد ضدعفونی و تجهیزات مصرفی بیمارستانی تبدیل می‌شوند و این یعنی بازارهای داخلی و خارجی برای این اقلام به وجود خواهد آمد. برای ایران بازار داخلی و بازار کشورهای همسایه مهیاست و پر از رونق و سود. این یک نمونه کوچک بود وگرنه کرونا احتمالاً به دلیل تغییر در سبک زندگی مردم و اولویت‌های دولت‌ها در بخش‌های بزرگی از اقتصاد تحول ایجاد خواهد کرد و تحول یعنی فرصت.
فرصت بزرگ دیگر برای کسب کارهای ایرانی در کلام «علی فیروزی» رئیس مرکز ملی مطالعات، پایش و بهبود محیط کسب‌وکار وزارت امور اقتصادی و دارایی چنین منعکس می‌شود: «به‌صورت مشخص الان در تمام دنیا تقاضا نسبت به کالاهای بهداشتی، درمانی و پارچه‌های نان وُوِن (non-woven) بیمارستانی وجود دارد که ماده خام اولیه این محصولات مشتقات نفتی است. در شرایطی که تقاضا در این سطح بالا وجود دارد و می‌توان گفت حتی پس از فروکش کردن کرونا به دلیل تغییر سبک زندگی مردم تا مدت‌ها استفاده از این قبیل کالاها رواج خواهد داشت، تولید در این زمینه بدون تردید برای ما یک فرصت تلقی می‌شود».
اقتصاددانان تولید منسوجات بی‌بافت یا (non-woven) از مشتقات نفت را یکی از فرصت‌های بزرگ اقتصاد ایران برای اشتغال‌زایی و سودآوری در دوره پساکرونا می‌دانند
پارچه‌های نان وُوِن یا همان «منسوجات بی بافت» کاربردهای متنوعی در حوزه پزشکی، بهداشتی، پوشاک، تهویه هوا، صنایع فیلترسازی، ساختمان‌سازی، خودروسازی و صنایع عایق‌بندی دارند؛ برای تولید محصولات متنوعی از ماسک معمولی و پیشرفته تا انواع فیلتر هوا و مایعات، کاغذدیواری و انواع دیوار پوش، پوشک بچه، ملحفه و زیرانداز، کاورهای لباس، ساک دستی، پدهای جراحی، فیلتر تصفیه خون در دستگاه دیالیز، تجهیزات پانسمان پیشرفته، روکش‌های صنعتی و انواع دستمال. این محصول تکنولوژی بالایی ندارد و پایین بودن قیمت نفت نیز می‌تواند تولید آن در ایران را به کسب‌وکاری بسیار سودآور و اشتغال‌زا تبدیل کند.
رونق تولید کالاهای اساسی
اقتصاددانان حدس می‌زنند در آینده دولت‌ها برای آمادگی در برابر بحران‌هایی نظیر کرونا علاوه بر اقلام درمانی، خودکفایی در تولید غذا را هم بیش از گذشته در دستور کار قرار دهند و این یعنی رونق بیشتر بخش‌های کشاورزی و باغداری و صنایع غذایی. در ایران کار از همین حالا شروع‌شده و از فروردین امسال کمیسیون ویژه حمایت از تولید ملی در مجلس شورای اسلامی طرحی جدی دارد برای خودکفایی استان‌ها در تولید کالاهای اساسی و محصولات کشاورزی.
در مجلس ایران کمیسیون ویژه «حمایت از تولید ملی» در اوج واگیری کرونا هم فعال بود و طرح خودکفایی استان‌ها در تولید کالاهای اساسی را بررسی کرد.
کدام کسب‌وکارها رونق می‌گیرند؟
اقتصاددانان می‌گویند در دوران پساکرونا پروتکل‌های امنیتی، خدماتی، صنعتی و مدیریت بحران به‌روزرسانی خواهند شد و از این منظر تهدیدهای کرونایی به فرصت‌های اقتصادی تبدیل می‌شوند. فرصت‌های شغلی دیگری که اقتصاددانان برای دوران پساکرونا شناسایی کرده‌اند به حوزه تجارت الکترونیک، آموزش مجازی، سیستم‌های ارتباط مجازی مرتبط با فعالیت مدارس، آموزش آنلاین، تجهیزات و نرم‌افزارهای مرتبط با امکان دورکاری و... مربوط می‌شود. کرونا نظام بهداشتی کشورها را به‌روز می‌کند و البته به توجه بیشتر به مسائل زیست‌محیطی منجر می‌شود و همه این‌ها نیز فرصت‌های شغلی جدیدی ایجاد می‌کند. یک پیش‌بینی از افزایش رونق شرکت‌های باربری و ارسال کالا حکایت دارد و علاوه بر آن رونق خرید آنلاین و افزایش تعداد فروشگاه‌های مجازی و کیفیت خدماتشان قابل‌انتظار است.
در ایران پیشبرد طرح دولت الکترونیک هم فرصتی بزرگ است. خدمات دولتی می‌تواند به‌صورت الکترونیکی و در فضای مجازی ارائه شود و این یعنی کسب‌وکارهای جدید و رونق تولید و خدمات در حوزه ارتباطات دیجیتال. بی‌دلیل نیست که برخی کارشناسان وضعیت ناشی از کرونا را فرصتی جدی برای توسعه اقتصادی ایران از طریق فضای مجازی می‌دانند. دانش‌بنیان‌های ایرانی در حوزه ارتباطات دیجیتال فعالند و توانمندی‌هایشان را اثبات کرده‌اند. حالا فرصتی است تا ارزش‌های اقتصادی پیشرفت ایرانی‌ها در حوزه ارتباطات مجازی برای رونق کسب‌وکارها به کار گرفته شود.
کارشناسان ایرانی و خارجی حوزه فناوری‌اطلاعات در یک موضوع اتفاق‌نظر دارند؛ اینکه ایران در عرصه ارتباطات و فناوری‌دیجیتال قابلیت‌های شگرف و آینده درخشانی دارد.
خوشامدگویی ایرانی به اقتصاد جدید جهانی!
اگر واقعاً این‌طور باشد که دوران پساکرونا نظم نوین جدیدی برای جهان ایجاد کند برنده‌ها آنانی هستند که بهتر و بیشتر این جهان جدید را بشناسند و با آن همراه شوند. هر کشوری اقتضائات این دنیای جدید را بهتر بشناسد بیشتر می‌تواند از امکانات و فرصت‌های اقتصادی آن بهره ببرد. شاید کسب‌وکارهای پساکرونایی خوشایندتر و مولدتر و مفرح‌تر باشد و بیشتر هم با اخلاق و روحیه ما ایرانی‌ها جور دربیایند؛ می‌گویند اقتصاد پساکرونا کمتر فرد محور و منفعت‌طلب است و بیشتر مبتنی بر تعلقات و تعهدات و مسئولیت‌ها و وابستگی‌های اجتماعی خواهد بود. کرونا می‌تواند خون جدیدی در رگ‌های تجارت و تولید باشد. پویایی کسب‌وکارها ایجاب می‌کند که از تهدید کرونا فرصت بسازد. ایران هم امروز آماده کار است؛ با تحریم‌ها و کرونا جنگیده و آب‌داده شده است و حالا به اقتصاد جدید جهان خوشامد می‌گوید.
منبع: فارس
سلامت در اولویت است اما اقتصاد هم نمی‌تواند بیش از این معطل بماند؛ زیان کرونا نباید بیش از این دامنه‌دار شود. حالا یک انتخاب بیشتر پیش رو نیست؛ انتخابی که راهگشاست. باید کسب‌وکارها فعال شوند و یاد بگیرند که خودشان را از کرونا محفوظ نگه دارند. همان‌طور که شاغلان می‌توانند سر کار بروند و مراقب سلامت خود و دیگران هم باشند. این‌طوری سد کرونا در مقابل اقتصاد ایران می‌شکند و البته به‌زودی فرصت‌های تازه هم از راه می‌رسند. کرونا تغییر می‌آورد و در هر تغییری فرصت‌ها هست. در اقتصاد ایران همین‌الان هم بخشی از این فرصت‌های بزرگ آشکارشده است.
کرونا رفتنی است؛ اقتصاد ماندنی!
بازگشایی تدریجی اقتصاد راهکاری است که همه کشورها در پیش‌گرفته‌اند یا برایش برنامه دارند؛ ایران هم. ایتالیا، جمهوری چک، نروژ و چین بازگشایی مرحله‌به‌مرحله را آغاز کرده‌اند و کشورهای دیگری نظیر آلمان، فرانسه، اتریش، دانمارک و اسپانیا برنامه‌ای برای بازگشایی مشاغل، مدارس و فعالیت‌های عمومی طی یک یا 2 ماه آینده دارند. در ایران مشاغلِ با خطر کم یا متوسط با رعایت ضوابط بهداشتی اجازه بازگشایی دارند و پرخطرها نظیر مرکز خرید بزرگ، رستوران‌ها و قهوه‌خانه‌ها، تالارهای پذیرایی، باشگاه‌های ورزشی و آرایشگاه‌های زنانه و مردانه همچنان منتظر اجازه بازگشایی هستند. و این یعنی چرخ اقتصاد آرام‌آرام شروع به گردش کرده است. حالا که معلوم نیست کرونا تا چه زمانی ادامه خواهد داشت و گمانه‌زنی‌ها طولانی‌تر از انتظارهاست همین حالا فرصت یادگرفتن زندگی و کار با کروناست؛ باید یاد بگیریم چطور در اماکن عمومی و محل کار، ایمن بمانیم. کرونا حالا بخشی از زندگی و کار ماست و باید با این واگیر سمج کنار بیاییم تا گذشت زمان دست بلندش را از سرمان کوتاه کند. سلامت اولویت دارد و اقتصاد هم. هر چه باشد کرونا رفتنی است، اقتصاد ماندنی.
کرونا به بهبود شرایط کار می‌انجامد
کرونا به همه یاد داد که سلامت ما در گروی سلامت دیگران است و سلامت دیگران هم در گروی رفتارهای ماست. حالا با همین آموزه باید سر کار رفت و چرخ زندگی را چرخاند. این مسؤولیتی برای همه است؛ برای کارگر و کارفرما. توصیه‌ها و در واقع دستورالعمل‌های حفظ ایمنی و سلامت همگانی در این‌باره زیاد است و همگی لازم‌الاجرا؛ از رعایت فاصله 2 متری با دیگران گرفته تا ضدعفونی مستمر محیط کار، استفاده از ماسک و دستکش، کوتاه شدن مدت جلسات کاری، نصب علائم هشدار بهداشتی، ارائه آموزش‌های محیطی برای رعایت بهداشت فردی و جمعی، کاهش استفاده از آسانسور، برقراری تهویه هوای طبیعی در محیط کار، استفاده نکردن از وسایل دیگران، استفاده از ظروف یک‌بارمصرف در غذاخوری ادارات و شرکت‌ها و البته مهیا کردن امکان دورکاری برای کارکنان.
نکته اینکه برخی از این کارها فقط به دوران کرونا اختصاص دارد ولی رعایت اغلب این دستورالعمل‌ها اگر عادت و رویه شود در مجموع می‌تواند یک فرهنگ‌سازمانی جدید برای بهبود شرایط کار و افزایش بهره‌وری و رفاه شغلی مهیا کند. علاوه بر آن کرونا احتمالاً بهداشت محیطی در خانه و محل کار و همچنین بهداشت اماکن و تجهیزات عمومی از جمله وسایل نقلیه را افزایش می‌دهد.
فرصتی بزرگ برای اشتغال؛ مشتی نمونه خروار!
برخی مشاغل به قول بازاری‌ها زمین‌خورده‌اند و آن دسته از واحدهای تجاری و خدماتی و تولیدی که توان مالی کمی دارند، معلوم نیست دوباره بتوانند سر پا شوند. محدودیت‌ها زیادند و شاید بیشتر هم بشوند اما در مقابل فرصت‌های جدیدی هم برای کسب‌وکار پدید می‌آید. بعد از کرونا احتمالاً تا مدت‌های طولانی دولت‌های جهان به خریداران و انبار کنندگان عمده اقلام بهداشتی و درمانی از ماسک و گان گرفته تا دارو و مواد ضدعفونی و تجهیزات مصرفی بیمارستانی تبدیل می‌شوند و این یعنی بازارهای داخلی و خارجی برای این اقلام به وجود خواهد آمد. برای ایران بازار داخلی و بازار کشورهای همسایه مهیاست و پر از رونق و سود. این یک نمونه کوچک بود وگرنه کرونا احتمالاً به دلیل تغییر در سبک زندگی مردم و اولویت‌های دولت‌ها در بخش‌های بزرگی از اقتصاد تحول ایجاد خواهد کرد و تحول یعنی فرصت.
فرصت بزرگ دیگر برای کسب کارهای ایرانی در کلام «علی فیروزی» رئیس مرکز ملی مطالعات، پایش و بهبود محیط کسب‌وکار وزارت امور اقتصادی و دارایی چنین منعکس می‌شود: «به‌صورت مشخص الان در تمام دنیا تقاضا نسبت به کالاهای بهداشتی، درمانی و پارچه‌های نان وُوِن (non-woven) بیمارستانی وجود دارد که ماده خام اولیه این محصولات مشتقات نفتی است. در شرایطی که تقاضا در این سطح بالا وجود دارد و می‌توان گفت حتی پس از فروکش کردن کرونا به دلیل تغییر سبک زندگی مردم تا مدت‌ها استفاده از این قبیل کالاها رواج خواهد داشت، تولید در این زمینه بدون تردید برای ما یک فرصت تلقی می‌شود».
اقتصاددانان تولید منسوجات بی‌بافت یا (non-woven) از مشتقات نفت را یکی از فرصت‌های بزرگ اقتصاد ایران برای اشتغال‌زایی و سودآوری در دوره پساکرونا می‌دانند
پارچه‌های نان وُوِن یا همان «منسوجات بی بافت» کاربردهای متنوعی در حوزه پزشکی، بهداشتی، پوشاک، تهویه هوا، صنایع فیلترسازی، ساختمان‌سازی، خودروسازی و صنایع عایق‌بندی دارند؛ برای تولید محصولات متنوعی از ماسک معمولی و پیشرفته تا انواع فیلتر هوا و مایعات، کاغذدیواری و انواع دیوار پوش، پوشک بچه، ملحفه و زیرانداز، کاورهای لباس، ساک دستی، پدهای جراحی، فیلتر تصفیه خون در دستگاه دیالیز، تجهیزات پانسمان پیشرفته، روکش‌های صنعتی و انواع دستمال. این محصول تکنولوژی بالایی ندارد و پایین بودن قیمت نفت نیز می‌تواند تولید آن در ایران را به کسب‌وکاری بسیار سودآور و اشتغال‌زا تبدیل کند.
رونق تولید کالاهای اساسی
اقتصاددانان حدس می‌زنند در آینده دولت‌ها برای آمادگی در برابر بحران‌هایی نظیر کرونا علاوه بر اقلام درمانی، خودکفایی در تولید غذا را هم بیش از گذشته در دستور کار قرار دهند و این یعنی رونق بیشتر بخش‌های کشاورزی و باغداری و صنایع غذایی. در ایران کار از همین حالا شروع‌شده و از فروردین امسال کمیسیون ویژه حمایت از تولید ملی در مجلس شورای اسلامی طرحی جدی دارد برای خودکفایی استان‌ها در تولید کالاهای اساسی و محصولات کشاورزی.
در مجلس ایران کمیسیون ویژه «حمایت از تولید ملی» در اوج واگیری کرونا هم فعال بود و طرح خودکفایی استان‌ها در تولید کالاهای اساسی را بررسی کرد.
کدام کسب‌وکارها رونق می‌گیرند؟
اقتصاددانان می‌گویند در دوران پساکرونا پروتکل‌های امنیتی، خدماتی، صنعتی و مدیریت بحران به‌روزرسانی خواهند شد و از این منظر تهدیدهای کرونایی به فرصت‌های اقتصادی تبدیل می‌شوند. فرصت‌های شغلی دیگری که اقتصاددانان برای دوران پساکرونا شناسایی کرده‌اند به حوزه تجارت الکترونیک، آموزش مجازی، سیستم‌های ارتباط مجازی مرتبط با فعالیت مدارس، آموزش آنلاین، تجهیزات و نرم‌افزارهای مرتبط با امکان دورکاری و... مربوط می‌شود. کرونا نظام بهداشتی کشورها را به‌روز می‌کند و البته به توجه بیشتر به مسائل زیست‌محیطی منجر می‌شود و همه این‌ها نیز فرصت‌های شغلی جدیدی ایجاد می‌کند. یک پیش‌بینی از افزایش رونق شرکت‌های باربری و ارسال کالا حکایت دارد و علاوه بر آن رونق خرید آنلاین و افزایش تعداد فروشگاه‌های مجازی و کیفیت خدماتشان قابل‌انتظار است.
در ایران پیشبرد طرح دولت الکترونیک هم فرصتی بزرگ است. خدمات دولتی می‌تواند به‌صورت الکترونیکی و در فضای مجازی ارائه شود و این یعنی کسب‌وکارهای جدید و رونق تولید و خدمات در حوزه ارتباطات دیجیتال. بی‌دلیل نیست که برخی کارشناسان وضعیت ناشی از کرونا را فرصتی جدی برای توسعه اقتصادی ایران از طریق فضای مجازی می‌دانند. دانش‌بنیان‌های ایرانی در حوزه ارتباطات دیجیتال فعالند و توانمندی‌هایشان را اثبات کرده‌اند. حالا فرصتی است تا ارزش‌های اقتصادی پیشرفت ایرانی‌ها در حوزه ارتباطات مجازی برای رونق کسب‌وکارها به کار گرفته شود.
کارشناسان ایرانی و خارجی حوزه فناوری‌اطلاعات در یک موضوع اتفاق‌نظر دارند؛ اینکه ایران در عرصه ارتباطات و فناوری‌دیجیتال قابلیت‌های شگرف و آینده درخشانی دارد.
خوشامدگویی ایرانی به اقتصاد جدید جهانی!
اگر واقعاً این‌طور باشد که دوران پساکرونا نظم نوین جدیدی برای جهان ایجاد کند برنده‌ها آنانی هستند که بهتر و بیشتر این جهان جدید را بشناسند و با آن همراه شوند. هر کشوری اقتضائات این دنیای جدید را بهتر بشناسد بیشتر می‌تواند از امکانات و فرصت‌های اقتصادی آن بهره ببرد. شاید کسب‌وکارهای پساکرونایی خوشایندتر و مولدتر و مفرح‌تر باشد و بیشتر هم با اخلاق و روحیه ما ایرانی‌ها جور دربیایند؛ می‌گویند اقتصاد پساکرونا کمتر فرد محور و منفعت‌طلب است و بیشتر مبتنی بر تعلقات و تعهدات و مسئولیت‌ها و وابستگی‌های اجتماعی خواهد بود. کرونا می‌تواند خون جدیدی در رگ‌های تجارت و تولید باشد. پویایی کسب‌وکارها ایجاب می‌کند که از تهدید کرونا فرصت بسازد. ایران هم امروز آماده کار است؛ با تحریم‌ها و کرونا جنگیده و آب‌داده شده است و حالا به اقتصاد جدید جهان خوشامد می‌گوید.
منبع: فارس
