"نام آوران" در قلب صنعت نفت درخشید

   به گزارش آژانس رویدادهای مهم نفت و انرژی " نفت ما " ، رییس جمهور در ۲۰ آبان پارسال در جمع مردم یزد خبر اکتشاف دومین مخزن بزرگ نفتی ایران را اعلام کرد که نه تنها در داخل کشور بلکه در عرصه بین المللی نیز سر و صدای زیادی را برپا کرد. وزیر نفت نیز اسم این مخزن را به پاس خدمات همه افرادی که در گوشه و کنار کشور به خدمت می‌پردازند، به‌ویژه کارکنان مدیریت اکتشاف که نام‌آوران گمنام صنعت نفت هستند و در شرایط سخت کاری کار می‌کنند، "نام آوران" گذاشت.

بیژن زنگنه در خصوص جزییات این اکتشاف گفت: عملیات اکتشاف این مخزن با پیشرفته ترین روش های اکتشافی به عنوان یک اکتشاف فناورانه و کار جدید اکتشافی با سه حلقه چاه از سال ۱۳۹۵ آغاز شده و با توجه به اینکه حدود ۳۱ میلیارد بشکه اکتشاف های پیشین بوده است، حدود ۲۲ میلیارد بشکه به ذخایر نفت درجا و ۲.۲ میلیارد بشکه به ذخایر نفت قابل برداشت کشور افزوده می شود.

در واقع مطالعه احتمال وجود نفت در حد فاصل میدان های نفتی منصوری، آب تیمور، سوسنگرد، جفیر و سپهر  در جنوب غربی شهر اهواز و در دو سوی رودخانه کارون در اواخر سال ۱۳۹۵ آغاز شد و با حفاری چاه های اکتشافی آرمان(در شرق میدان دارخوین)، منصوری غربی(حد فاصل میادین منصوری و آب تیمور) و سپهر شرقی (در شرق میدان سپهر) و استفاده از اطلاعات چاه تحدیدی آب تیمور-۵۳، در نیمه سال ۱۳۹۸ وجود نفت در گستره وسیع و یکپارچه مابین این میادین محرز شده است.

اکتشاف اخیر نفتی ایران با تغییر روش های اکتشافی همراه بوده و به گفته سیدصالح هندی، مدیر اکتشاف شرکت ملی نفت ایران، با توجه به این واقعیت که دوران کشف تله های ساختمانی و طاقدیسی بتدریج به پایان می رسد و باید به دنبال روش های جدید مبتنی بر تله های ترکیبی و چینه ای بود، از سال ۱۳۹۵ تغییراتی در رویکرد، نگاه و حتی ساختار خود اعمال کرده که اکتشاف های تازه یکی از نتایج تثبیت رویکرد جدید اکتشافی است.

به گفته وی  به این صورت با تأکید مدیریت اکتشاف بر ضرورت مطالعه یکپارچه به جای نگاه های بخشی و جزئی به یک منطقه، پروژه لرزه نگاری سپهر در دشت آبادان در دستور کار قرار گرفت و دستاوردهای این پروژه ثابت کرد که فعالیت های لرزه نگاری تا چه حد می تواند در کسب موفقیت های اکتشافی مؤثر باشد. به این ترتیب، ایده ای مطرح شد مبنی بر اینکه ممکن است بین میدان های قدیمی نیز نفت وجود داشته باشد و این ایده، راهبرد کشف میان میدان های بزرگ را پیش روی مدیریت اکتشاف قرار داد. به این منظور سه چاه اکتشافی، حفاری و از اطلاعات چاه آب تیمور ۵۳ که به همت همکاران شرکت ملی مناطق نفت خیز جنوب حفاری شده بود، استفاده شد که قرار دادن مجموع اطلاعات حاصل از فعالیت های انجام شده و شبیه سازی و مدل سازی های صورت گرفته در کنار هم، مخزن بزرگی را با لایه زمین شناسی ایلام پیش روی آنان ترسیم کرد.

حجم نفت درجای «مخزن نام آوران» در این میادین، حدود ۳۱.۳ میلیارد بشکه از قبل اعلام کشف شده بود که پس از مطالعات اخیر و انجام موفقیت آمیز فعالیت های حفاری اکتشافی، بر اساس آخرین نقشه های به روز شده از میادین مذکور و محدوده بین این میدان ها، حجم نفت درجای این مخزن به ۵۳.۳ میلیارد بشکه افزایش پیدا کرد.

 بدین ترتیب ۲۲میلیارد بشکه به نفت درجای این مخزن اضافه می شود که با احتساب ضریب بازیافت ۱۰ درصد برای برداشت نفت از این مخزن، ۲.۲میلیارد بشکه به ذخایر نفت قابل استحصال کشور افزوده می شود. مقدار بازیافت، در مرحله نخست مربوط به مشخصات مخزن بوده و با استفاده از فناوری های ازدیاد برداشت می توان این ضریب را افزایش داد.

وسعت مخزن نام آوران برابر، کلانشهر تهران یا لوکزامبورگ و یا سه برابر کشور بحرین است. از بستان آغاز می شود و تا نزدیکی امیدیه ادامه دارد. وسعت این میدان ۲۴۰۰ کیلومتر مربع است و ۸۰ متر ضخامت دارد. مساحت این محدوده ۲۴۰۰ کیلومتر مربع و متوسط ضخامت این لایه ۸۰ متر و عمق آن به طور متوسط ۳۱۰۰ متر است که عنوان دومی بزرگترین مخزن نفتی ایران را در اختیار گرفته است.

آن طور که مسوولان اعلام کرده اند تاکنون از این مخزن ۵۳ میلیارد بشکه نفت درجا کشف شده است که احتمال گسترش این مخزن به سمت جنوب غربی و جنوب شرقی به طور قابل توجهی وجود دارد. نخستین لایه بزرگ، لایه آسماری گچساران با ۵۴ میلیارد بشکه ذخیره نفت درجا بوده و پس از نام آوران-لایه ایلام نیز مارون-لایه آسماری با ۴۰.۵ میلیارد بشکه و آزادگان-لایه سروک با حدود ۴۰ میلیارد بشکه ذخیره نفت درجا در رتبه های بعدی قرار گرفته اند.

نکته مهم دیگر آنکه طبق توضیح زنگنه با هر یک درصد بهبود ضریب بازیافت از این ۵۳ میلیارد بشکه نفت، ۵۳۰ میلیون بشکه نفت حاصل می شود که با قیمت کنونی، ۳۲ میلیارد دلار ثروت به کشور اضافه می شود.

در زمینه امکان افزایش ضریب بازیافت این مخزن، وزیر نفت با اشاره به اینکه ضریب بازیافت در دنیا به دلیل رشد فناوری در حال افزایش است، اعلام کرد که ایران از دو روش می تواند ضریب بازیافت میدان های نفتی خود را افزایش دهد؛ نخست تکیه بر فناوری داخلی است که این فناوری می تواند با استفاده از کمک دانشگاه ها ارتقا یابد و دیگری همکاری با شرکت های بزرگ نفتی جهان و صاحب فناوری است.

فعالیت های اکتشافی مخزن نفتی نام آوران در سه جبهه شمالی، شرقی و جنوبی ادامه داشته و پیش بینی می شود با حفاری حداقل چهار حلقه چاه اکتشافی– تحدیدی دیگر، مقدار قابل توجهی به حجم نفت درجای این مخزن افزوده شود. اکتشاف های سالانه نشان می دهد که همچنان ظرفیت اکتشاف در کشور بالاست و منابع کشف نشده زیادی وجود دارد. در این راستا تلاش بی وقفه مدیریت اکتشاف شرکت ملی نفت در اکتشاف منابع هیدروکربونی نواحی مختلف ایران ادامه دارد.

ایران در تمام سال های پس از انقلاب غیر از دوران جنگ، هر سال کشف جدیدی داشته و در این مدت در مجموع ۷۳ میدان مشتمل بر ۳۶ میدان نفتی و ۳۷ میدان گازی کشف شده که از این میان، ۲۶ میدان مرزی و مشترک بوده اند. طبق اعلام مدیریت اکتشاف شرکت ملی نفت ایران، تمام نفت برداشت شده در کشور در چهار دهه اخیر با اکتشاف های انجام شده جایگزین شده و در حوزه گاز شرایط به مراتب بهتر است. در بخش گاز تقریباً ۸ برابر میزان گازی که مصرف شده، مخزن کشف شده جایگزین کرده ایم.

نکته مهم آنکه این کشف نفتی، آخرین نیست و همچنان رویکرد و ریل گذاری جدید اکتشاف که منتهی به این کشف شده است، ادامه می یابد.

منبع: ایسنا