تاج گذاری دوباره اوپک و تعادل بازار نفت در سال ۲۰۱۸

به گزارش آژانس رویدادهای مهم نفت و انرژی " نفت ما " ،پس از گذشت یک سال پرفراز و نشیب در بازار نفت، به نظر می رسد اعضای اوپک در دستیابی به اکثر اهداف مورد نظر خود به موفقیت دست یافته اند. افزایش تقاضای نفت خام همراه با رشد اندک تولید کشورهای غیرعضو اوپک نشان می دهد که رهبران اوپک خواهان بازگشت دوباره به روزهای سیطره خود بر بازار هستند. اعضای عرب اوپک در یک سال گذشته، خواهان دستیابی به سهم بیشتر بازار و افزایش تقاضا برای نفت تولیدی خود بوده اند. راهبردی که تولیدکنندگان نفت شیل و شرکت های فعال در طرح های آب های عمیق و فوق عمیق را در بدترین وضعیت خود در یک دهه اخیر قرار داده است. و همچنان زمان پایان این راهبرد و اعلام پیروزی اوپک در رویارویی با بازیگران جدید بازار انرژی، در هاله ای از ابهام قرار دارد. متغیرهای مختلفی در بازار کنونی انرژی نقش آفرین هستند، اما بسیاری از کارشناسان معتقدند بازار نفت در سال 2018 ، دوباره در شرایط تعادل قرار خواهد گرفت. بدین ترتیب، در دو سال آینده باید برای قیمت میانگین 60 دلار برای هر بشکه نفت برنت برنامه ریزی نمود. از اوایل تابستان گذشته، کاهش قیمت ها به افزایش تقاضای طلای سیاه انجامیده و در سایه رشد اندک تولید سایر شرکت ها، سهم بازار دولت های سازمان اوپک افزایش یافته و این شرایط همچنان ادامه خواهد یافت. آمار رسمی نشان می دهد که در هشت ماه اخیر، تولید نفت اعضای اوپک 2.4 میلیون بشکه افزایش یافته است. تردیدی وجود ندارد که بخشی از این شرایط به دلیل تلاش رهبران عربستان سعودی برای به حاشیه کشاندن تولیدکنندگان نفت گران و تحریک تقاضا است. و در شرایط کنونی، تولیدکنندگان نفت شیل پس از چهار سال سودآوری، با ده ها میلیارد دلار بدهی و آینده ای مبهم و دشوار روبرو شده اند. رهبران ریاض پس از سال ها، در یک سال گذشته از ظرفیت ذخیره تولید استفاده نموده و فروش روزانه نفت خویش را به بیش از 10 میلیون بشکه افزایش دادند. در ماه سپتامبر امسال، میانگین تولید روزانه عربستان سعودی از مرز 10 میلیون و 560 هزار بشکه عبور نمود. گویی آنان رهبری بازار نفت را پس از چند دهه، دوباره از آن خود نموده اند. تعدادی از تحلیلگران معتقدند به زودی تولید نفت عربستان سعودی از مرز 11 میلیون بشکه فراتر خواهد رفت. این عدد را باید بالاترین مقدار تولید نفت خام این کشور پادشاهی دانست. به هر حال، دولتمردان عربستان سعودی، امارات متحده عربی و کویت که طرح های جدید افزایش تولید نفت خود را در سال های اخیر راه اندازی کرده اند، در مورد امنیت عرضه نفت خود در آینده فرارو نگران هستند. آنان با توجه به عواملی مانند معرفی فناوری های جدید، بالا رفتن کارایی انرژی، قوانین محدودکننده مصرف سوخت های فسیلی، افزایش نگرانی ها در مورد تخریب محیط زیست همراه با توسعه انرژی های تجدیدپذیر به ویژه انرژی خورشیدی، معتقدند چشم انداز رشد تقاضای نفت چندان امیدوارکننده نیست. و راه حل آنان پمپاژ نفت ارزان به بازار همراه با افزایش عرضه این محصول است. این راهبرد بیش از هر چیز تولیدکنندگان پرهزینه بازار را از بازی خارج خواهد کرد. با قیمت سر به سری 80 دلار برای اقتصادی شدن تولید نفت از میادین قطبی، تولیدکنندگان نفت از این مناطق یخ زده تا پایان دهه کنونی باید برای دستیابی به سودآوری صبر کنند. ریاض می تواند با نرخ کنونی، تا 100 سال نفت تولید کند. هزینه تمام شده تولید هر بشکه نفت این کشور، کمتر از 8 دلار است. و آمادگی رهبران عربستان سعودی برای تداوم تولید خود حتی با قیمت 20 دلار برای هر بشکه نفت، نشان می دهد این کشور در نظر دارد تا به بهای غیراقتصادی نمودن توسعه منابع انرژی رقیب همانند انرژی های سبز و منابع نفت پرهزینه، اقتصاد خویش را سامان دهد. از سوی دیگر، گفته می شود دولت امارات متحده عربی در نظر دارد تا در چهار سال آینده میانگین تولید نفت خود را در هر روز با 350 هزار بشکه افزایش به 3.5 میلیون بشکه افزایش دهد. کویت نیز خواهان افزودن 450 هزار بشکه به مقدار کنونی نفت تولیدی خود و دستیابی به مقدار تولید 3 میلیون و 650 هزار بشکه در روز است. رهبران عراق نیز خواهان تولید 5 میلیون بشکه در روز در سال 2020 هستند. تولید کنونی بغداد اندکی بیش از 4 میلیون بشکه در روز است. رهبران تهران نیز امیدوارند با پایان تحریم ها، تولید روزانه نفت خود را از 3 میلیون کنونی به 4 میلیون بشکه افزایش دهند. در عربستان سعودی، تعداد دکل های حفاری فعال در بیشترین نرخ خود در تاریخ صنعت نفت این کشور عربی قرار دارد. هرچند ریاض اعلام نموده برنامه ای برای افزایش ظرفیت کنونی 5/12 میلیون بشکه ای تولید نفت خود ندارد. در عین حال، ما می دانیم که افزایش ظرفیت پالایش نفت خام در دستور کار مدیران صنعت نفت این کشورهای حاشیه خلیج فارس قرار گرفته است. هرچند تلاش برای صدور محصولات پالایشی در مقایسه با فروش نفت خام توسط دولتمردان خاورمیانه، کورسوی امیدی برای سایر رقبا محسوب می شود. رشد تقاضای نفت در سال 2015 ، 2 میلیون بشکه در روز بوده و دو کشور چین و ایالات متحده، پیشگامان افزایش تقاضا در بازار محسوب می شوند. ما می دانیم که رشد درآمد سرانه چینی ها و افزایش تعداد نیروی انسانی شاغل در ایالات متحده و افزایش تعداد خودرو در این دو کشور به افزایش مصرف نفت و فرآورده های نفتی در دنیا انجامیده است. وجود ده ها میلیون بشکه نفت ذخیره شده در سراسر دنیا را باید عامل دیگر موثر بر حفظ کنونی قیمت ها دانست. و به نظر می رسد برای قیمت های بیش از 60 دلار برای هر بشکه نفت، باید تا سال 2018 به انتظار بنشینیم. محسن داوری/کارشناس امور بین المللی انرژی منبع: www.energyintel.com