انرژی؛ مکمل اقتصاد ایران و هند

به گزارش نفت ما ،«دارمندرا پرادهان» وزیر نفت و گاز طبیعی هند دیروز در رأس یک هیات بلند پایه از نمایندگان بخش خصوصی این کشور وارد تهران شد. فدراسیون اتاقهای بازرگانی و صنعتی هند اعلام کردکه هیات بخش خصوصی یک روز پیش از سفر وزیر هندی به ریاست «وای کی مودی»، رئیس سابق بزرگترین نهاد بازرگانی و صنعتی و رئیس اجرایی شرکت GEECL به تهران آمدند. نمایندگان شرکتهای بزگ هندی از جمله گروه اسار، صنایع ریلاینس، لارنس و توبرو، جان انرژی، و دیپاک نیتریت در این هیات حضور داشتند. محورهای عمده ای که در این سفر بررسی شد عبارتند از: 1- تمایل هند برای سرمایه گذاری در صنعت پتروشیمی ایران، 2-حضور شرکتهای هندی در توسعه میدان فرزاد B و تعیین تکلیف قراردادهای همکاری در این زمینه، 3- افزایش خرید نفت از ایران، 4- دستیابی به راهکاری عملی برای تسویه بدهیهای نفتی هند. وزیر نفت هند در دیدار با آقای زنگنه وزیر نفت، در مورد«افزایش خرید نفت از ایران» مذاکره کرد و زنگنه نیز سطح کنونی خرید نفت هند از ایران را حدود 350 هزار بشکه در روز عنوان و اظهار امیدواری کرد که این رقم با لغو تحریمها افزایش یابد. در این دیدار در مورد «تمایل هند برای سرمایه گذاری در صنعت پتروشیمی ایران» گفتگو شد و وزیر نفت هند از آمادگی این کشور برای سرمایه گذاری 20 میلیارد دلاری در چابهار خبرداد. قرار شد این مقام مسوول هندی به همراه هیاتی، از منطقه چابهار دیدار کند. در پایان این دیدار، یک سند همکاری کلی که بیانگر زمینه های همکاری دو طرف باشد شامل همکاری در زمینه توسعه میدان گازی فرزاد B، همکاریهای پالایشگاهی، صادرات نفت و فرآورده‌های نفتی ایران به هند و همکاری دو طرف در صنعت پتروشیمی، بین «بیژن زنگنه» وزیر نفت ایران و «دارمندرا پرادهان» وزیر نفت هند به امضا رسید. زنگنه پس از این دیدار در نشست خبری گفت:‌ دوکشور به فعالیت در بخشهای مختلف انرژی و توسعه همه جانبه در امور اقتصادی علاقه مند هستند. بخش انرژی می تواند پیشتاز توسعه روابط باشد و ایران علاقمند به جذب سرمایه گذاری هندی ها و آنها علاقه مند به سرمایه گذاری در ایران و به ویژه در چابهار هستند. برای توسعه میادین نفت و گاز اقدامات خوبی شده و قرار است میدان گاز فرزاد بی به هندی ها واگذار شود که در جزئیات کار باید به نتیجه برسیم. زنگنه گفت: در قالب امضای یک سند همکاری، مطالعه میدان گازی فرزاد B به هند سپرده شد و طبق بررسی هایی که انجام داده ایم، شرکتهای هندی از نظر مالی مشکلی برای توسعه این میدان گازی ندارند. زنگنه افزود: طرف هندی اعلام کرده است گاز را برای مصارف خود استفاده خواهد کرد و مازاد آن به بازارهای جهانی عرضه خواهد شد. طرف هندی همچنین علاقمند به سرمایه گذاری در بخش پتروشیمی در چابهار است و ما آمادگی داریم به هر مقداری که آنها نیاز داشته باشند گاز تامین کنیم. وزیر نفت همچنین درباره میزان واردات نفت هند گفت: این کشور هم اکنون نزدیک 350 هزار بشکه از ایران نفت وارد می کنند که امیدواریم اضافه شود و طرف هندی هم موافق است که نفت بیشتری از ایران خریداری کند. زنگنه در باره نحوه پرداخت بهای نفت و مطالبات ایران گفت: طرف هندی موافقت کرده است نحوه پرداخت به ترتیبات متعارف بانکی پیش از تحریم ها باز گردد و امیدواریم این سفر فضای جدیدی در روابط اقتصادی دو کشور و از جمله در بخش انرژی باز کند. دارمندرا پرادهان، در نشست خبری گفت: پولهای ایران در بانکهای هندی محفوظ است و پیش از دیدار با آقای زنگنه دیدار خوبی با رئیس کل بانک مرکزی ایران در مورد بازگشت مطالبات ایران از هند داشتیم که امیدواریم مذاکرات درطول هفته جاری نهایی شود و با ایجاد کانال بانکی مطالبات ایران خیلی زود بازگردد. وی همچنین درباره افزایش واردات نفت از ایران گفت:‌ برای افزایش واردات چالشهایی وجود دارد که در دیدار خود درباره آن بحث کردیم اما روابط ما محدود به واردات نفت نیست، بلکه بسیارگسترده است. پرادهان افزود: در جلسه نمایندگان بخشهای دولتی و خصوصی هند در صنایع پتروشیمی، آلومینیوم، گاز و غیره حضور دارند و امیدواریم که بتوانیم در دوره پساتحریم روابط جدیدی را بنیان بگذاریم. وزیر نفت و گاز هند، توسعه بندر چابهار در استان سیستان و بلوچستان را یکی از موارد مورد علاقه هند برای توسعه روابط دانست و گفت: دو کشور به یک نقشه راه برای توسعه روابط دو جانبه در همه بخشها از جمله توسعه میدان گازی فرزاد بی دست خواهند یافت. پرادهان در همایش مشترک تجاری ایران و هند با بیان این که نیاز هند به انرژی در حال افزایش است، تصریح کرد: پیش بینی می کنیم تا سال ٢٠٢٠، هند سومین مصرف کننده انرژی در جهان باشد، از این رو بخش نفت و گاز هند امروز فرصت مناسبی برای سرمایه گذاری است. پرادهامان در مورد فرزاد بی نیز گفت: ما در این میدان از مدتها پیش از تحریمها فعالیت داشتیم و طرف ایرانی پذیرفت که با ترک تشریفات مناقصه، هند به این پروژه بازگردد، از این رو بحثهای تجاری در این زمینه انجام شده است و قرار شد ما به این پروژه بازگردیم هرچند تکمیل آن زمانبر خواهد بود.وی به دیدار خود با ولی الله سیف، رئیس کل بانک مرکزی اشاره کرد و افزود: در آنجا توافق شد که همه پولهای متعلق به واردات محموله های نفت ایران را بازگردانیم و این پرداخت با ارز یورو انجام می شود و ترکیه نیز به عنوان کانال ارتباطی بانکی میان خواهد بود. وزیر نفت هند تصریح کرد: دهلی نو در زمینه توسعه میدانهای گازی دیگر ایران، هر زمان که مناقصه ای برگزار شود مباحث خود را مطرح می کند و آن طرح را بررسی خواهد کرد. پرادهان در پاسخ به این پرسش که آیا هند از خط لوله صلح (ایران-پاکستان-هند) عقب نشینی کرده است یا خیر، گفت: ما از هیچ طرحی عقب نشینی نکرده ایم و به طرح جدیدی نیز نپوسته ایم؛ ایران دارای مازاد گاز است و ما نیز برای استفاده از آن استقبال می کنیم. «پریما ویشواناتان» معاون هندی پتروشیمی پلاتس در گفتگو با «آژانس رویدادهای مهم نفت و انرژی (نفت ما)» در مورد دورنمای صنعت نفت ایران در عصر انقلاب شیل گفت: با لغو تحریمها، شرکتهای خارجی از جمله شرکتهای هندی، علاقمند به سرمایه گذاری در ایران هستند و خوش بینی زیادی نسبت به صنعت نفت ایران به ویژه در بخش پتروشیمی دارم. البته در حال حاضر، شیل اویل و شیل گس جنگ قیمت ایجاد کرده است، ولی علاوه بر تهدیدهای ایجاد شده برای تولیدکنندگان محصولات پتروشیمی، فرصتهایی هم ایجاد شده و ایران با افزایش تولید آروماتیک ها می تواند از این فرصتها استفاده کند. انقلاب شیل گس بیشتر الفین ها و پلیمرها را تحت تاثیر قرار می دهد و روی محصولاتی که مزیتی برای آنها ایجاد نمی کند، تاثیر چندانی نخواهد داشت. صنعت پتروشیمی آمریکا در نتیجه انقلاب شیل گس با رشد روبرو خواهد شد اما ممکن است با کمبود آروماتیک ها روبرو و مجبور شود واردات این محصول را افزایش دهد. در چنین شرایطی کشورهای دیگر به ویژه خاورمیانه می توانند از این فرصت بهره گیرند. افزایش تولید آروماتیک ها در جهان با رشد همراه بوده است و ایران نیز با افزایش تولید خود در این رشد نقش داشته است. پریشماواناتان در مورد فرصتهای صنعت پتروشیمی ایران گفت: ایران می تواند با استفاده از فرصتها و مزیتهای خود مانند دسترسی آسان به گاز طبیعی و منابع انسانی متخصص که در کشورهای خاورمیانه اندک است، صنعت پتروشیمی خود را توسعه دهد. ایران در دوران تحریم با وجود تحریم ها به صدور محصولات پتروشیمی خود ادامه داد و چین به عنوان بزرگترین شریک تجاری ایران، یکی از مشتریان اصلی محصولات پتروشیمی به ویژه متانول و پلی اتیلن ایران بوده است. ولی باید توجه داشت که چین و هند با توجه به پتانسیل های کشف نشده خود در صنعت پتروشیمی، به دنبال استفاده از ذغالسنگ برای تولید محصولات پتروشیمی هستند که در آینده می تواند برای بازار پتروشیمی خاورمیانه زنگ خطری به شمار آید. به نظر وی شرکتهای اروپایی بیشتر از شرکتهای آمریکایی علاقمندتر و راغب تر به حضور در صنعت نفت ایران هستند. هرچند تحریمها بر صنعت نفت ایران تاثیر منفی گذاشته اند و برای شرکتهای خارجی نیز چالش ایجاد کرده بودند اما پیامدهای مثبتی همچون خودکفایی در برخی حوزه ها برای ایران به همراه داشته است. ایران دومین ذخایر گازی جهان را دارد. عوامل مهمی چون مهارت و تخصص که در کشورهایی همچون عربستان سعودی قطر و کویت کمتر دیده می شود ولی ایران در ساخت پروژها تخصص داخلی دارد و فقط نیاز به سرمایه گذاری و تکنولوژی و دستگاهها و کاتالیستها دارد که البته مهارت و تخصص ایران عامل مثبتی است. معاون پتروشیمی پلاتس اعلام کرد که حجم روابط تجاری دو کشور هم اکنون 15 میلیارد دلار در سال است که تا 25 میلیارد دلار تا سال 2020 قابل افزایش است. با توجه به اینکه ایران از بزرگترین تولید کنندگان نفت و گاز و پترشیمی بوده و هند نیز از بزرگترین مصرف کنندگان انرژی، اقتصاد دو کشور می تواند مکمل یکدیگر باشد. هند به سرمایه گذاری در صنایع بالادستی و پایین دستی صنعت نفت ایران بویژه پتروشیمی و کودهای شیمیایی علاقمند است. پریشماواناتان در پایان تاکید کرد که پالایشگاههای هندی دومین مقصد صادراتی نفت ایران پس از چین می باشد که در ماه مارس گذشته، 506 هزار بشکه نفت از ایران وارد کرده اند که در مقایسه با دوران تحریم که به صورت میانگین 200 هزار بشکه در روز بوده است، 150 درصد افزایش داشته است که بیشترین میزان صادرات از 2012 تاکنون بوده است. شرکتهای هندی اسار، مانگلور و ریلاینس عمده ترین واردکنندگان نفت از ایران می باشند. فاتیما رضایی/نفت ما