به گزارش نفت ما ، با توجه به جایگاه صنعت نفت ایران، چشمانداز این صنعت از اهمیت بسیاری برخوردار خواهد بود.
بهطوریکه در این رابطه اهداف گوناگونی برای آن در نظر گرفته شده که ازجمله آن میتوان به کاهش شدت انرژی کشور به کمتر از ۰/۳ تن نفت خام، حفظ جایگاه ظرفیت دومین تولیدکننده نفت خام در اوپک که مستلزم حفظ فاصله مناسب از نظر ایجاد ظرفیت تولید با سایر رقیبان این جایگاه است و همچنین دستیابی به جایگاه دوم جهانی در ظرفیت تولید گاز طبیعی با توجه به ضرورت استفاده از مخازن مشترک اشاره کرد که این موارد از جمله موضوعاتی است که در چشمانداز صنعت نفت مورد توجه قرار گرفته است. سایر موارد شامل دستیابی به جایگاه نخست منطقه به لحاظ ظرفیت پالایشی به منظور ایجاد بالاترین ارزشافزوده از منابع هیدروکربوری کشور، دستیابی به جایگاه نخست منطقه از لحاظ ارزش تولید مواد و کالاهای پتروشیمیایی به منظور ایجاد بالاترین ارزشافزوده از منابع هیدروکربوری کشور و دستیابی به جایگاه نخست فناوری نفت و گاز در منطقه است.
یکی از مهمترین مباحث صنعت نفت، تدوین برنامه ششم توسعه کشور در حوزه نفت، گاز و پتروشیمی بهمنظور دسترسی به اهداف چشمانداز ملی، منطبق بر ماموریتهای وزارت نفت و سیاستهای کلی نظام در بخش نفت و گاز است. بر این اساس باید بررسی کرد که در بخش نفت و گاز، امروز کجا هستیم؟ کجا میخواهیم باشیم؟ مجموعه اقداماتی که ما را ازموقعیتهای کنونی به جایگاه مطلوب آینده راهنمایی میکند، چیست؟ منابع بخش نفت و گاز در آینده چه وضعیتی دارند و باید صرف چه برنامههایی شوند؟ الزام به استفاده کارآتر از منابع انرژی در فرآیند جهانی شدن اقتصاد، ضرورت حرکت به سمت اقتصاد دانش پایه، لزوم تفکر سیستمی و جامعنگر برنامهریزی استراتژیک برای تبدیل کردن ایران به یک قدرت منطقهای، توجه به ضرورت ایفای نقش برتر ژئوپلیتیکی و ژئواکونومیکی برای تحقق بخشیدن به اهداف چشمانداز ملی در افق ۱۴۰۴و ضرورت تکیه برنامه بر نگاهی سیستماتیک برای زیربخشهای اصلی اقتصاد ایران ازجمله الزامات تدوین برنامه پنجم توسعه درصنعت نفت بوده است.
حال به نظر میرسد که ویژگیهای برنامه ششم توسعه در صنعت نفت باید شامل قالب سیستمی از مجموعه اجزای به هم پیوسته که با یکدیگر دارای تبادل داده، اطلاعات، مواد و محصول هستند و یک حرکت هدفدار را انجام میدهند. همچنین اجزا و بخشهای مختلف برنامه دارای هماهنگی بوده و در قالب یک زنجیره ارزش در مجموع صنعت دیده شوند. این درحالی است که تلاش برای تحقق اهداف صنعت نفت در چارچوب یک نظام برنامهریزی استراتژیک با در نظر گرفتن عوامل محیطی (قوت، ضعف، فرصت و تهدید) و رعایت پویایی برای پاسخگویی به تغییرات محیطی درجهت نیازهای صنعت در روند تکاملی فعالیتهای خود ازجمله موارد دیگری است که در این رابطه تاثیرگذار است.
هدف نخست، افزایش سهم و ارتقای جایگاه صنعت نفت، گاز و پتروشیمی در سطح منطقه و جهان، افزایش استحصال و استخراج نفت و گاز با اولویت میدانهای مشترک با کشورهای همسایه، افزایش ظرفیت پالایشی و افزایش ظرفیت تولید محصولات پتروشیمی و هدف بعدی، استفاده بهینه از ذخایر هیدروکربوری کشور بهعنوان پشتوانه و محرک توسعه پایدار اقتصادی کشور و همچنین استفاده از ظرفیتهای صنعت نفت و گاز برای دفاع از منافع ملی. این در حالی است که اعمال مدیریت انرژی بهمنظور جلوگیری از اسراف در مصرف سوخت کشور، کاهش شدت انرژی و اعطای یارانههای هدفمند باید انجام شود.
هدف سوم را میتوان برقراری تعامل موثر و سازنده با کشورهای تولیدکننده و مصرفکننده انرژی و ایفای نقش مدیریتی ایران در توزیع و ترانزیت انرژی دانست. به این ترتیب سیاستهای کلی اصل۴۴ قانون اساسی در صنعت نفت عملیاتی میشود. از طرفی دستیابی به فناوری پیشرفته در حوزه صنایع نفت، گاز و پتروشیمی برای نیل به جایگاه دوم علمی و فناوری در منطقه مد نظر سیاستهای کلی نظام و برنامه ششم توسعه است.
به نظر میرسد با تغییر نگاه به نفت و گاز و درآمدهای حاصل از آن، از منبع تامین بودجه عمومی به «منابع و سرمایههای زاینده اقتصادی» میتوان استفاده کرد که در نتیجه موجب افزایش بهرهوری در حوزههای مختلف صنعت نفت در جهت رشد تولید ناخالص داخلی خواهد شد.