عدم تامین منابع مالی مهمترین مانع پیشرفت پتروشیمی ایران

به گزارش نفت ما،یکی از شرکت های تراز اول کشور که در صنعت پتروشیمی فعالیت های مهم و تاثیر گذاری را به سرانجام رسانده است،شرکت مهندسی همپا است،این شرکت که در سال 74 و با مشارکت 36شرکت مهندسی و پیمانکاری تاسیس شد که امروز به 43شرکت افزایش پیدا کرده است.آنچه می خوانید گفت و گوی "عصرکیمیاگری"با مهندس غلامعلی رسولی،مدیرعامل شرکت مهندسی همپا است. صنعت پتروشیمی ایران پس از نیم قرن که از عمر آن سپری می شود تا چه حد به رشد و بالندگی مورد انتظار رسیده است؟ قاطعانه می توانم عرض کنم که صنعت پتروشیمی در یک دوره 10 ساله در زمان مدیریت آقای زنگنه و آقای نجابت شاید بیش از 40 سال قبل از آن رشد داشته است. علت این موضوع هم مدیریت گروهی بود که فکر و تصمیم آن ها توسعه این صنعت بود، اصلی که در گروه های بعدی کمرنگ تر شد. خصوصی سازی امری بود که در این مسیر مشکلات زیادی را برای صنعت پتروشیمی به وجود آورد به طوریکه اهرم حاکمیتی را از شرکت ملی صنایع پتروشیمی گرفت و همچنان این سناریو ادامه دارد و مشاهده می کنیم تمام توسعه و پیشرفت در آن 10 سال طلایی بوده و در شرایط کنونی هیچ پروژه ای تعریف نشده و تنها بر روی کاغذ مانده است. مهمترین دستاوردهای صنعت پتروشیمی ایران طی نیم قرن اخیر چه بوده است؟ می توان گفت خودباوری دربخش طراحی و مهندسی ایران یکی از مهمترین دستاوردهای صنعت پتروشیمی بوده است به طوریکه می توانیم بدون حضور حتی یک خارجی، زمینی را تحویل بگیریم و واحد پتروشیمی تحویل دهیم. اگر مروری بر فعالیت های اقتصادی کشورهایی همچون: فرانسه، چین، انگلیس وآلمان و ... داشته باشید می بینید هیچ کدام از آن ها نفت ندارند و تنها بر روی موضوع آموزش نیروی انسانی تمرکز کرده اند در مقابل کشورهایی مانند: عربستان ، قطر و کویت و... که منبع نفتی دارند هیچ جایگاهی در دنیا ندارند. قطعا ارزش دستاورد خود باوری در بخش طراحی و مهندسی از چاه های نفتی بیشتر است و اگر به آن توجه شود خیلی راحت می تواند جایگزین مناسبی برای درآمدهای نفت و گاز کشور باشد. صنعت پتروشیمی ایران برای توسعه هر چه بیشتر از چه مزیتهای مهمی برخوردار است؟ صنعت پتروشیمی ایران 2 مزیت عمده دارد. خوراک و نیروی انسانی.در بخش خوراک که در ایران فراوان و با قیمت مناسب عرضه می شود و در بخش نیروی انسانی هم که به کمک خودباوری در امر طراحی و مهندسی هیچ وابستگی به خارج نداریم. گواه بر این موضوع هم پتروشیمی خراسان در سال 73 است که بدون هیچ نیروی خارجی ساخته شده و نزدیک به 20 سال است که بدون هیچ مشکلی نیز در حال فعالیت است. به مزیت های این صنعت اشاره کردید،لطفا مهمترین موانعی که توسعه صنعت پتروشیمی در ایران با آن مواجه بوده را بفرمایید. مهمترین موانعی که در شرایط کنونی، صنعت پتروشیمی با آن دست و پنجه نرم می کند منابع مالی است.در گذشته بسیاری از پروژه ها مصوبات صندوق توسعه ملی و فاینانس چین را داشتند ولی درشرایط کنونی تامین منابع مالی به مشکل برخورده است. درهمه جای دنیا برای ساخت یک واحد صنعتی، سرمایه گذار 20 درصد از مبلغ سرمایه گذاری را به عنوان آورده تقبل می کند و مابقی آن توسط سیستم بانکی تهیه می شود ولی در ایران سرمایه گذار باید 100 درصد مبلغ را به صورت نقد پرداخت کند و به دلیل اینکه بانک ها نقش صندوق قرض الحسنه را بازی می کنند و بهره می دهند و بهره می گیرند زیاد تمایلی به کار عمرانی و همکاری ندارند. گمان نمی رود کشوری که در 8 سال 800 میلیارد دلار درآمد فروش نفت داشته اگر بخواهد 400-300 میلیون دلار از آن را در زمینه توسعه و پیشرفت نه فقط پتروشیمی بلکه تمام صنایع به کار گیرد مشکلی پیش بیاید. در زمان آقای نعمت زاده ایشان روی سربرگ شرکت ملی صنایع پتروشیمی تامین مالی یک میلیارد یورو را تعهد می کردند و همان بودجه را نیز دریافت می کردند. مشخص نیست . شاید گروهی که روی کار آمدند فکر توسعه ندارند و یا اینکه اراده قوی در این امر وجود ندارد. برگزاری همایشی به مناسبت پنجاهمین سالگرد تاسیس پتروشیمی را چگونه ارزیابی می کنید؟ بنده به جهت اینکه اهل شیراز هستم و اولین واحد پتروشیمی نیز در سال 43 در شیراز به بهره برداری رسید، به خوبی از جان گرفتن این صنعت آشنا هستم.در آن زمان قرار بر این بود که شاهد توسعه و پیشرفت سریع در صنعت پتروشیمی باشیم. تقریبا صنعت پتروشیمی ایران و ژاپن در یک زمان شروع شد. ژاپن در طول 10 سال 100 واحد را تاسیس کرد و ما تنها یک واحد پتروشیمی.در نتیجه کار موثری تا قبل از انقلاب صورت نگرفت و تمام واحد ها بعد از انقلاب شکل گرفتند. به طوریکه در یک برهه از زمان صنعت پتروشیمی با یک جهش مواجه ولی متاسفانه آن جهش سرکوب شد. به عقیده بنده برگزاری این همایش می تواند مشکلات موجود در این صنعت را بار دیگر به مسئولان گوشزد کند. قطعا اگر حمایت های دولت در این امر برجسته تر شود پیشرفت در این صنعت دور از ذهن نخواهد بود و می تواند جایگزین مناسبی برای درآمدهای نفتی که دائما درتلاطم است باشد.حمایت دولت از سرمایه گذاران در همه جای دنیا وجود دارد.به خوبی به یاد دارم در سال60 که مهندسان کره ای در پالایشگاه شیراز مشغول به فعالیت و از ایران طلبکار بودند سفیر آن ها در تهران یک هفته در تبریز ماند تا طلب آن ها را پس بگیرد. میخواهم عرض کنم ببینید چطور از نیروها و متخصصان و پیمانکاران خود دفاع می کنند. حال در ایران، ما پیمانکاران را یک عده کلاهبردار تلقی می کنیم و به آن ها هیچ بهایی نمی دهیم در حالی که تمام کارها اعم از ساخت جاده، آسفالت، واحد پالایشگاهی و پتروشیمی و ... توسط آن ها ایجاد شده و اگر آن ها نبودند قطعا این امکانات نیز نبود. اگر سرمایه گذاری در بخش نیروی انسانی صورت گیرد به طور قطع ایران در 20 سال آینده یک ژاپن دیگر خواهد بود و تمام منطقه را در اختیار خود قرار خواهد داد. سال های پیش کمیته ای تحت عنوان کمیته صدور خدمات فنی و مهندسی تشکیل دادیم که بعدها به انجمن تبدیل شد. ترکیه هم همزمان با ما این کمیته را با بودجه 3 میلیارد دلار تشکیل داد. الان ترکیه سالانه 30 میلیارد دلار از درآمدهایش مربوط به صادرات خدمات فنی و مهندسی است و در صنایع نفت،گاز و پتروشیمی به یک غول تبدیل شده است در حالیکه شرکت های مهندسی ایرانی خیلی بهتر و کارآزموده تر از آن ها هستند ولی چون اهمیتی به آن ها داده نمی شود به راحتی از پروژه ها کنار می روند. مجموعه تحت امر جنابعالی چه خدماتی در جهت توسعه صنعت پتروشیمی انجام داده است؟ شرکت همپا، از سال 77 وارد فعالیت در زمینه نفت، گاز و پتروشیمی شد و اولین پروژه ای که مناقصه آن را برنده شد و به انجام رساند، پروژه خط انتقال گاز از پالایشگاه گاز آغاردلان در منطقه فراشبند به خط56 اینچ گاز سراسری بود.بعد از آن سال 81وارد عرصه پتروشیمی شدیم که اولین پروژه این شرکت،واحد ال.ای.بی پتروشیمی بیستون بود.کار بعدی شرکت مهندسی همپا، واحد استحصال گاز اتان پتروشیمی پارس در منطقه عسلویه در سال 82 بود.در سال83 واحد اوره و آمونیاک پتروشیمی کرمانشاه و در سال 84 واحد آمونیاک پتروشیمی غدیر را انجام دادیم و تمام این 5 واحد را ظرف 5 سال به بهره برداری رساندیم که واقعا رکوردی بزرگ و کم سابقه در کار ساختمان و نصب پروژه های پتروشیمی بود.در سال 86، شرکت ملی صنایع پتروشیمی 3 واحد اوره و آمونیاک را به صورت ای.پی.سی به ارزش یک میلیارد یورو را به شرکت همپا واگذار کرد.جهت انجام بهینه پروژه های مذکور،در سال 86 یک شرکت طراحی و مهندسی در شیراز تاسیس کردیم(شرکت طراحی و مهندسی همپا انرژی) که حدود 51 درصد آن متعلق به شرکت مهندسی همپا و 49 درصد آن متعلق به کارکنان مجرب و باتجربه هر دو شرکت می باشد.هم اکنون شرکت همپا انرژی( هدکو) یکی از شرکت های پیشرو در مهندسی صنعت نفت می باشد، منبع: ماهنامه عصر کیمیاگری