طبق ادعای شرکت ملی نفت در دولت سیزدهم اقدامات گسترده‌ای انجام پذیرفته که در نتیجه آن‌ها برای اولین بار در تاریخ، تولید حداکثری از میدان گازی پارس جنوبی به عنوان مهم‌ترین میدان مشترک کشور به رکورد ۷۰۵ میلیون مترمکعب در روز رسیده است.
۰
تاریخ انتشاردوشنبه ۱ آبان ۱۴۰۲ - ۱۵:۲۰
کد مطلب : ۱۵۹۹۴۱
۹ اقدام ایران در میدان مشترک پارس جنوبی
سید احسان حسینی
به گزارش آژانس رویدادهای مهم نفت و انرژی "نفت ما"،با وجود سهم 2 برابری قطر از میدان گازی پارس جنوبی، تولید روزانه گاز ایران از این میدان مشترک بیشتر است و دولت نیز 9 طرح راهبردی از جمله فشارافزایی پارس جنوبی را در دست اجرا دارد.
نیاز روزافزون کشور به مصرف گاز طبیعی، توسعه و تولید حداکثری از میادین گازی را به اولویت اصلی شرکت ملی نفت ایران در دولت‌های مختلف تبدیل کرده است و این اولویت برای میادین گازی مشترک، به ویژه میدان عظیم پارس جنوبی دوچندان است. بر اساس این اولویت‌بندی، طبق ادعای شرکت ملی نفت در دولت سیزدهم اقدامات گسترده‌ای انجام پذیرفته که در نتیجه آن‌ها برای اولین بار در تاریخ، تولید حداکثری از میدان گازی پارس جنوبی به عنوان مهم‌ترین میدان مشترک کشور به رکورد 705 میلیون مترمکعب در روز رسیده است.
حال با توجه به با گذشت دو سال از عمر دولت سیزدهم، بد نیست به مجموعه اقدامات شرکت ملی نفت در این حوزه پرداخته شود. در این یادداشت صرفا اقدامات انجام شده توسط شرکت ملی نفت برای توسعه میدان مشترک پارس جنوبی از مصاحبه‌ها و اظهارات مقامات وزارت نفت جمع‌آوری و آورده شده است
* آغاز تولید گاز از فاز 11 میدان پارس جنوبی
توسعه فاز 11 میدان گازی مشترک پارس جنوبی به عنوان مرزی‌ترین فاز این میدان، به دلیل مسائل قراردادی، در دولت قبل از سرعت پیشرفت کمی برخوردار بود. در دولت جدید با پیگیری شرکت ملی نفت ایران چالش‌ها برطرف و توسعه این فاز مشترک با کشور قطر تسریع شد.
مطابق با طرح اولیه می‌بایست ظرف مدت یک سال سکوی جدیدی برای بهره‌برداری از این فاز ساخته می‌شد که با تدبیر وزارت نفت و شرکت ملی نفت ایران، تصمیم به انتقال سکوی 12C به موقعیت 11B گرفته شد که ضمن تسریع در بهره‌برداری از این فاز، تولید حدود 11 میلیون متر مکعب در روز در سال جاری محقق شده است.
بدین منظور ضمن اشتغال بیش از 800 نفر در عملیات اجرایی طرح، برای تولید زودهنگام (در تابستان سال جاری)، چهار حلقه چاه حفاری شده و جابه‌جایی سکوی 12C و نصب آن در موقعیت 11B انجام شده است. بدین ترتیب تولید گاز از فاز 11 میدان مشترک پارس جنوبی پس از حدود 20 سال بلاتکلیفی، در تابستان امسال توسط شرکت‌های ایرانی محقق شد و پیش‌بینی می‌شود تا سال 1404 بهره‌برداری کامل از این فاز صورت پذیرد. همچنین مذاکراتی با شرکت CNPCI چین جهت حضور در این قرارداد صورت گرفته و در حال انجام است.
*احداث تأسیسات فشارافزایی میدان پارس جنوبی
برای اولین بار در تاریخ تولید از میدان گازی پارس جنوبی، در دولت سیزدهم تولید حداکثری از این میدان به میزان 705 میلیون مترمکعب در روز رسید. شایان ذکر است همسایه قطری روزانه حدود 625 میلیون مترمکعب تولید داشته است. پروژه فشارافزایی دو کشور ایران و قطر در مرحله انجام مطالعات مفهومی، مطالعات پایه و طراحی است. در حال حاضر مطالعات امکان‌سنجی و طراحی مفهومی تأسیسات فشارافزایی در ایران در دریا و خشکی انجام شده و قرارداد طراحی مهندسی پایه تأسیسات یادشده با مشاورین ذیصلاح داخلی و بین‌المللی منعقد شده است.
در نظر است تأسیسات فشارافزایی در چهار هاب، با ظرفیت کل 340 میلیون مترمکعب در روز احداث شود که کار ساخت آن، پس از انجام مطالعه مهندسی پایه و پایه پیشرفته و تهیه اسناد مناقصه EPC هاب اول و همچنین برگزاری مناقصه و تنفیذ قرارداد EPC هاب اول، از سال آینده آغاز خواهد شد.
بدین منظور یک واحد تأسیسات فشار افزایی به صورت آزمایشی توسط شرکت OTC ایران در حال ساخت است. ضمناً در تیرماه سال گذشته تفاهم‌نامه‌ای با شرکت گازپروم روسیه منعقد شده است که طی آن، شرکت گازپروم ضمن مطالعه این میدان، پیشنهاد فنی خود را ظرف مدت حداکثر یکسال در خصوص نحوه فشار افزایی میدان گازی پارس جنوبی ارائه خواهد کرد.
* تکمیل پالایشگاه فاز 14 پارس جنوبی
در ابتدای دولت سیزدهم طرح 2.5 میلیارد دلاری احداث پالایشگاه فاز 14 میدان مشترک پارس جنوبی، به دلیل اعتصابات کارگری، عدم تأمین کالاهای اساسی طرح و ضعف پیمانکاران به کندی پیش می‌رفت. با روی کار آمدن دولت جدید، ضمن بهبود وضعیت حقوق و دستمزد و خدمات رفاهی قریب به 8000 کارگر فعال در این پروژه و ایجاد سازوکار مناسب به منظور تأمین کالا و پرداخت مبالغ ارزی به سازندگان و تأمین‌کنندگان کالا در حداقل زمان ممکن، اولین ردیف شیرین سازی پالایشگاه فاز 14 در زمستان 1400 پس از گذشت 11 سال از زمان شروع به کار پروژه راه‌اندازی شد. علاوه بر این راه‌اندازی دومین و سومین ردیف شیرین سازی این پالایشگاه در سال 1401 محقق شد.
*احداث خط لوله جدید زیردریایی فاز 16 پارس جنوبی
خط لوله دریایی فاز 16 در سال‌های گذشته عمدتاً آسیب‌دیده و خارج از سرویس بود که به همین دلیل در زمستان سال 1400 تولید خود را از دست داد. در دولت سیزدهم، با تأمین 110 کیلومتر لوله 32 اینچ و تعویض خط لوله این فاز، به منظور جلوگیری از مواجه شدن با کمبود گاز در سال جاری، در تابستان 1402 خط لوله دریایی جدید به خط لوله خشکی موجود متصل و تولید مورد نظر محقق خواهد شد و منجر به تولید مطمئن و پایدار روزانه 28 میلیون مترمکعب گاز می‌شود.
* حفر، تکمیل و تولیدی نمودن 70 حلقه چاه باقیمانده و درون میدانی (Infill)
با هدف تولید حداکثری از فازهای در حال بهره‌برداری میدان مشترک پارس جنوبی؛ موقعیت‌های تولیدی جدید در میدان شناسایی و حفاری 35 حلقه چاه درون میدانی(Infill) جدید جهت امکان برداشت از نواحی تخلیه نشده و با استفاده از سکوها، خطوط لوله و تاسیسات موجود در دستور کار حفاری سالیانه شرکت بهره‌بردار قرار گرفته که به تدریج از سال 1402 طی پنج سال آتی حفاری و در مدار قرار خواهند گرفت. در این راستا فرآیند مناقصه حفاری چاه‌های Infill برگزار و برنده مناقصه مشخص خواهد شد.
همچنین به منظور تثبیت تولید از چاه‌های در حال بهره‌برداری، اسیدکاری 400 حلقه چاه در برنامه عملیات قرار دارد. ضمناً با هدف افزایش تولید و انعطاف‌پذیری عملیاتی، با تامین 150 کیلومتر لوله مغزی درون چاهی ساخته شده از آلیاژهای خاص مقاوم در برابر خوردگی (CRA)، تکمیل 35 حلقه چاه باقیمانده در سکوهای فعلی و در سرویس قرار گرفتن چاه‌ها محقق خواهد شد.
* بازیابی چاه‌های موقعیت 13A
عملیات بازیابی چاه‌های آسیب‌دیده در موقعیت سکوی 13A که به دلیل برخورد شناور خارجی در سال 1395 آسیب‌دیده بود؛ با Endorsement مطالعات و تأمین اقلام بسیار خاص، توسط قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیا آغاز شده و برداشت گاز به میزان 14 میلیون متر مکعب در زمستان سال جاری محقق خواهد شد.
* حفر چاه‌های اکتشافی جدید
بررسی و ارزیابی ذخایر خارج از محدوده بلوک‌بندی فعلی پارس جنوبی با حفاری چاه‌های توصیفی- تحدیدی جدید در حال انجام است تا در صورت اثبات ذخایر مناسب، توسعه در دستور کار قرار گیرد. حفاری چاه اول خاتمه یافته و برنامه‌ریزی برای حفاری 2 حلقه چاه دیگر در خارج از بلوک بندی فعلی در دست انجام است.
* مرکاپتان‌زدایی در میدان پارس جنوبی
در این طرح سه واحد مرکاپتان‌زدایی در فازهای 2-3، 4-5 و 9-10 با ظرفیت 80 هزار بشکه در روز احداث می‌شود. در حال حاضر واحد DMC فازهای 2-3 احداث شده و در حال بهره‌برداری است. همچنین بخش قابل توجهی از اقلام و تجهیزات احداث واحد DMC فازهای 4-5 و 9-10 خریده شده و در عسلویه قرار دارد.
* برنامه تولید گاز هلیوم از پارس جنوبی
با توجه به نیاز صنعتی، پزشکی و تحقیقاتی کشور به گاز هلیوم و تأمین آن از طریق واردات و از طرفی استخراج هلیوم از گاز تولیدی میدان پارس جنوبی توسط کشور قطر، در دولت سیزدهم استخراج هلیوم از میدان پارس جنوبی و یا سایر میادین در دستور کار شرکت ملی نفت ایران قرار گرفت.
بر این اساس با انتشار فراخوان از شرکت‌های دانش‌بنیان برای تولید Mini LNG و گاز هلیوم دعوت شد تا نسبت به انجام مطالعات، سرمایه‌گذاری و اجرا در این حوزه اقدام کنند. در این فراخون 22 شرکت ایرانی و خارجی اعلامی آمادگی کردند. جهت انجام مطالعات اولیه، نمونه‌گیری از گاز میدان و ساماندهی شرکت‌های متقاضی در فراخوان مزبور، قراردادی با یکی از شرکت‌های دانش‌بنیان زیر مجموعه دانشگاه صنعتی شریف منعقد شد. بدین ترتیب تولید هلیوم از میدان گازی پارس جنوبی برای اولین بار وارد فاز مطالعاتی شد.
نیاز روزافزون کشور به مصرف گاز طبیعی، توسعه و تولید حداکثری از میادین گازی را به اولویت اصلی شرکت ملی نفت ایران در دولت‌های مختلف تبدیل کرده است و این اولویت برای میادین گازی مشترک، به ویژه میدان عظیم پارس جنوبی دوچندان است. بر اساس این اولویت‌بندی، طبق ادعای شرکت ملی نفت در دولت سیزدهم اقدامات گسترده‌ای انجام پذیرفته که در نتیجه آن‌ها برای اولین بار در تاریخ، تولید حداکثری از میدان گازی پارس جنوبی به عنوان مهم‌ترین میدان مشترک کشور به رکورد 705 میلیون مترمکعب در روز رسیده است.
حال با توجه به با گذشت دو سال از عمر دولت سیزدهم، بد نیست به مجموعه اقدامات شرکت ملی نفت در این حوزه پرداخته شود. در این یادداشت صرفا اقدامات انجام شده توسط شرکت ملی نفت برای توسعه میدان مشترک پارس جنوبی از مصاحبه‌ها و اظهارات مقامات وزارت نفت جمع‌آوری و آورده شده است
* آغاز تولید گاز از فاز 11 میدان پارس جنوبی
توسعه فاز 11 میدان گازی مشترک پارس جنوبی به عنوان مرزی‌ترین فاز این میدان، به دلیل مسائل قراردادی، در دولت قبل از سرعت پیشرفت کمی برخوردار بود. در دولت جدید با پیگیری شرکت ملی نفت ایران چالش‌ها برطرف و توسعه این فاز مشترک با کشور قطر تسریع شد.
مطابق با طرح اولیه می‌بایست ظرف مدت یک سال سکوی جدیدی برای بهره‌برداری از این فاز ساخته می‌شد که با تدبیر وزارت نفت و شرکت ملی نفت ایران، تصمیم به انتقال سکوی 12C به موقعیت 11B گرفته شد که ضمن تسریع در بهره‌برداری از این فاز، تولید حدود 11 میلیون متر مکعب در روز در سال جاری محقق شده است.
بدین منظور ضمن اشتغال بیش از 800 نفر در عملیات اجرایی طرح، برای تولید زودهنگام (در تابستان سال جاری)، چهار حلقه چاه حفاری شده و جابه‌جایی سکوی 12C و نصب آن در موقعیت 11B انجام شده است. بدین ترتیب تولید گاز از فاز 11 میدان مشترک پارس جنوبی پس از حدود 20 سال بلاتکلیفی، در تابستان امسال توسط شرکت‌های ایرانی محقق شد و پیش‌بینی می‌شود تا سال 1404 بهره‌برداری کامل از این فاز صورت پذیرد. همچنین مذاکراتی با شرکت CNPCI چین جهت حضور در این قرارداد صورت گرفته و در حال انجام است.
*احداث تأسیسات فشارافزایی میدان پارس جنوبی
برای اولین بار در تاریخ تولید از میدان گازی پارس جنوبی، در دولت سیزدهم تولید حداکثری از این میدان به میزان 705 میلیون مترمکعب در روز رسید. شایان ذکر است همسایه قطری روزانه حدود 625 میلیون مترمکعب تولید داشته است. پروژه فشارافزایی دو کشور ایران و قطر در مرحله انجام مطالعات مفهومی، مطالعات پایه و طراحی است. در حال حاضر مطالعات امکان‌سنجی و طراحی مفهومی تأسیسات فشارافزایی در ایران در دریا و خشکی انجام شده و قرارداد طراحی مهندسی پایه تأسیسات یادشده با مشاورین ذیصلاح داخلی و بین‌المللی منعقد شده است.
در نظر است تأسیسات فشارافزایی در چهار هاب، با ظرفیت کل 340 میلیون مترمکعب در روز احداث شود که کار ساخت آن، پس از انجام مطالعه مهندسی پایه و پایه پیشرفته و تهیه اسناد مناقصه EPC هاب اول و همچنین برگزاری مناقصه و تنفیذ قرارداد EPC هاب اول، از سال آینده آغاز خواهد شد.
بدین منظور یک واحد تأسیسات فشار افزایی به صورت آزمایشی توسط شرکت OTC ایران در حال ساخت است. ضمناً در تیرماه سال گذشته تفاهم‌نامه‌ای با شرکت گازپروم روسیه منعقد شده است که طی آن، شرکت گازپروم ضمن مطالعه این میدان، پیشنهاد فنی خود را ظرف مدت حداکثر یکسال در خصوص نحوه فشار افزایی میدان گازی پارس جنوبی ارائه خواهد کرد.
* تکمیل پالایشگاه فاز 14 پارس جنوبی
در ابتدای دولت سیزدهم طرح 2.5 میلیارد دلاری احداث پالایشگاه فاز 14 میدان مشترک پارس جنوبی، به دلیل اعتصابات کارگری، عدم تأمین کالاهای اساسی طرح و ضعف پیمانکاران به کندی پیش می‌رفت. با روی کار آمدن دولت جدید، ضمن بهبود وضعیت حقوق و دستمزد و خدمات رفاهی قریب به 8000 کارگر فعال در این پروژه و ایجاد سازوکار مناسب به منظور تأمین کالا و پرداخت مبالغ ارزی به سازندگان و تأمین‌کنندگان کالا در حداقل زمان ممکن، اولین ردیف شیرین سازی پالایشگاه فاز 14 در زمستان 1400 پس از گذشت 11 سال از زمان شروع به کار پروژه راه‌اندازی شد. علاوه بر این راه‌اندازی دومین و سومین ردیف شیرین سازی این پالایشگاه در سال 1401 محقق شد.
*احداث خط لوله جدید زیردریایی فاز 16 پارس جنوبی
خط لوله دریایی فاز 16 در سال‌های گذشته عمدتاً آسیب‌دیده و خارج از سرویس بود که به همین دلیل در زمستان سال 1400 تولید خود را از دست داد. در دولت سیزدهم، با تأمین 110 کیلومتر لوله 32 اینچ و تعویض خط لوله این فاز، به منظور جلوگیری از مواجه شدن با کمبود گاز در سال جاری، در تابستان 1402 خط لوله دریایی جدید به خط لوله خشکی موجود متصل و تولید مورد نظر محقق خواهد شد و منجر به تولید مطمئن و پایدار روزانه 28 میلیون مترمکعب گاز می‌شود.
* حفر، تکمیل و تولیدی نمودن 70 حلقه چاه باقیمانده و درون میدانی (Infill)
با هدف تولید حداکثری از فازهای در حال بهره‌برداری میدان مشترک پارس جنوبی؛ موقعیت‌های تولیدی جدید در میدان شناسایی و حفاری 35 حلقه چاه درون میدانی(Infill) جدید جهت امکان برداشت از نواحی تخلیه نشده و با استفاده از سکوها، خطوط لوله و تاسیسات موجود در دستور کار حفاری سالیانه شرکت بهره‌بردار قرار گرفته که به تدریج از سال 1402 طی پنج سال آتی حفاری و در مدار قرار خواهند گرفت. در این راستا فرآیند مناقصه حفاری چاه‌های Infill برگزار و برنده مناقصه مشخص خواهد شد.
همچنین به منظور تثبیت تولید از چاه‌های در حال بهره‌برداری، اسیدکاری 400 حلقه چاه در برنامه عملیات قرار دارد. ضمناً با هدف افزایش تولید و انعطاف‌پذیری عملیاتی، با تامین 150 کیلومتر لوله مغزی درون چاهی ساخته شده از آلیاژهای خاص مقاوم در برابر خوردگی (CRA)، تکمیل 35 حلقه چاه باقیمانده در سکوهای فعلی و در سرویس قرار گرفتن چاه‌ها محقق خواهد شد.
* بازیابی چاه‌های موقعیت 13A
عملیات بازیابی چاه‌های آسیب‌دیده در موقعیت سکوی 13A که به دلیل برخورد شناور خارجی در سال 1395 آسیب‌دیده بود؛ با Endorsement مطالعات و تأمین اقلام بسیار خاص، توسط قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیا آغاز شده و برداشت گاز به میزان 14 میلیون متر مکعب در زمستان سال جاری محقق خواهد شد.
* حفر چاه‌های اکتشافی جدید
بررسی و ارزیابی ذخایر خارج از محدوده بلوک‌بندی فعلی پارس جنوبی با حفاری چاه‌های توصیفی- تحدیدی جدید در حال انجام است تا در صورت اثبات ذخایر مناسب، توسعه در دستور کار قرار گیرد. حفاری چاه اول خاتمه یافته و برنامه‌ریزی برای حفاری 2 حلقه چاه دیگر در خارج از بلوک بندی فعلی در دست انجام است.
* مرکاپتان‌زدایی در میدان پارس جنوبی
در این طرح سه واحد مرکاپتان‌زدایی در فازهای 2-3، 4-5 و 9-10 با ظرفیت 80 هزار بشکه در روز احداث می‌شود. در حال حاضر واحد DMC فازهای 2-3 احداث شده و در حال بهره‌برداری است. همچنین بخش قابل توجهی از اقلام و تجهیزات احداث واحد DMC فازهای 4-5 و 9-10 خریده شده و در عسلویه قرار دارد.
* برنامه تولید گاز هلیوم از پارس جنوبی
با توجه به نیاز صنعتی، پزشکی و تحقیقاتی کشور به گاز هلیوم و تأمین آن از طریق واردات و از طرفی استخراج هلیوم از گاز تولیدی میدان پارس جنوبی توسط کشور قطر، در دولت سیزدهم استخراج هلیوم از میدان پارس جنوبی و یا سایر میادین در دستور کار شرکت ملی نفت ایران قرار گرفت.
بر این اساس با انتشار فراخوان از شرکت‌های دانش‌بنیان برای تولید Mini LNG و گاز هلیوم دعوت شد تا نسبت به انجام مطالعات، سرمایه‌گذاری و اجرا در این حوزه اقدام کنند. در این فراخون 22 شرکت ایرانی و خارجی اعلامی آمادگی کردند. جهت انجام مطالعات اولیه، نمونه‌گیری از گاز میدان و ساماندهی شرکت‌های متقاضی در فراخوان مزبور، قراردادی با یکی از شرکت‌های دانش‌بنیان زیر مجموعه دانشگاه صنعتی شریف منعقد شد. بدین ترتیب تولید هلیوم از میدان گازی پارس جنوبی برای اولین بار وارد فاز مطالعاتی شد.
