برآیند فعالیت وزارت نفت طی سالهای گذشته نشان می‌دهد که طی این سال‌ها نه تنها بازار گازی جدیدی ایجاد نشد بلکه اندک سهم صادراتی موجود نیز در معرض تهدید قرار گرفته است.
۱
تاریخ انتشارسه شنبه ۱۳ خرداد ۱۳۹۹ - ۰۸:۳۵
کد مطلب : ۱۲۳۸۴۲
افزایش تولید گاز بدون چشم‌انداز صادراتی
گشتی در اطراف خیابان حافظ کافی است تا بنرهای رنگارنگ با شعار یک گام تا پایان فعالیت بخش دریایی فاز ۱۱ پارس جنوبی را به عنوان یکی از وعده‌های وزیر نفت، ببینیم. پایان فعالیت بخش دریایی فاز ۱۱ پارس جنوبی، اتمام بخش فراساحلی پارس جنوبی و افزایش ظرفیت تولید گاز کشور است، اما میان این هیاهوی افزایش تولید گاز، اشاره‌ای به نحوه مصرف این فرآورده بی نهایت ارزشمند نمی‌شود. البته در تولید گاز نیز «در» بر همان «پاشنه» تولید نفت می چرخد؛ به گفته کارشناسان، افزایش صرف ظرفیت تولید گاز بدون اینکه هدف اقتصادی و بلندمدتی برای آن در نظر گرفته باشیم، شاید کارکرد رسانه‌ای برای دولت داشته باشد اما در عمل و پازل اقتصادی این صنعت، بی شک محکوم به شکست است. چرا که سرعت رشد تولید گاز در کشور بیشتر از روند رشد صنایع است. البته قیمت و درآمد گازی در داخل کشور قابل مقایسه با درآمد صادراتی آن و همچنین همبستگی استراتژیکی که بین کشورها ایجاد می‌کند، نیست. از سویی دیگر حال بازارهای صادراتی که توسعه چندانی نیز نسبت به ۷ سال پیش نداشته اند، خوب نیست و نبض اندک سهم بازار صادراتی گاز کشور نیز به کندی می‌زند.
وزیر نفت: علت تعلل ترک‌ها برای ترمیم خط لوله را نمی دانم!
چندی پیش بیژن زنگنه، وزیر نفت طی یک مصاحبه رادیویی درباره آخرین وضعیت صادرات گاز به ترکیه گفت: به دلیل انفجاری که در اوایل سال جاری در خط لوله صادرات گاز ایران به ترکیه اتفاق افتاد، صادرات گاز ما به این کشور قطع شد و اگر چه ترمیم این خط لوله بیشتر از چند روز طول نمی‌کشد اما هنوز طرف ترک این خط لوله را ترمیم نکرده است.
وی در ادامه با اشاره به پیشنهاد ایران برای ترمیم این خط لوله اظهار داشت: بنده نمی‌دانم به چه دلیلی این ترمیم به تأخیر افتاده است و حتی ما اعلام آمادگی کردیم که حاضر هستیم این خط لوله را برای آنها ترمیم کنیم ولی ترک‌ها از این پیشنهاد استقبال نکردند.
برنامه‌ای برای صادرات گاز به سوریه وجود ندارد / از ایده تا عمل
به گفته این مقام مسؤول برنامه‌ای برای صادرات گاز از طریق خط لوله بصره به سمت بندر لاذقیه در سوریه وجود ندارد و همه مسائلی که پیرامون این قضیه مطرح می‌شود در حد ایده است. ضمن اینکه قرارداد ما برای صادرات گاز ایران به بصره از طریق این خط لوله منعقد شده است اما به هر حال برای صادرات گاز به سوریه نیز مشکلی نداریم.
کاهش حجم واردات گاز ترکیه از ایران
جواد سلیمانپور، کارشناس حوزه گاز با اشاره به اینکه سهم ایران در سبد وارداتی گاز ترکیه از ۱۲ به ۱۶ درصد رسیده است، ادامه داد: در مقابل افزایش سهم، حجم واردات گاز از ایران کاهش داشته است علت این کاهش نیز، کاهش میزان واردات گاز ترکیه به طور کلی است. بنابراین این افزایش سهم به نفع ایران نیست و نشان می‌دهد ایران در استفاده کردن از فرصت موجود برای افزایش سهم از بازار گاز ترکیه به خوبی عمل نکرده است؛ در حالی که آذربایجان از این فرصت به خوبی استفاده کرد. این در حالی است که قرارداد صادرات گاز ایران به ترکیه امکان افزایش ظرفیت از ۸ به ۱۲ میلیارد مترمکعب در سال داشته و حتی نیاز به عقد قرارداد جدیدی ندارد.
این کارشناس حوزه گاز اظهار داشت: ترکیه طی چند سال اخیر تلاش کرده تا با افزایش واردات گاز خود از آذربایجان و روسیه سبد وارداتی گاز خود را متنوع و خود به بازیگری اثرگذار در حوزه بازار گاز تبدیل شود.
حالا وقت هست!
۲۲ دی ماه سال ۹۷ حسن منتظر تربتی، مدیرعامل شرکت ملی گاز ایران درباره برنامه این مجموعه برای تمدید صادرات گاز به عراق و ترکیه که هرکدام ۶ سال به پایان آنها زمان باقی مانده بود، گفت: عموماً برای مذاکره درباره تمدید قراردادهای صادراتی، ۲ تا ۳ سال آخر قرارداد وارد مذاکره می‌شویم؛ اما به طور کلی درباره صادرات گاز به عراق باید گفت که اکنون در ابتدای راه قرار داریم و صادرات به این کشور را از دو نقطه بصره به تازگی آغاز کرده ایم؛ بنابراین برای اظهارنظر و ورود به حوزه مذاکرات برای تمدید قرارداد صادرات به این کشور زود است؛ چراکه ممکن است تقاضای عراق برای گاز ایران در تابستان سال آینده که میزان مصرف برق آن افزایش می‌یابد، رشد قابل توجهی داشته باشد.
وی در پاسخ به پرسش دیگری درباره احتمال جایگزینی گاز روسیه به جای ایران در بازار گاز ترکیه، توضیح داد: برای مذاکره درباره تمدید صادرات گاز به ترکیه، از شرایط صادرات گاز عراق پیروی می‌کنیم؛ به این ترتیب که در دو تا سه سال پایانی قرارداد، وارد مذاکره می‌شویم؛ اما به طور کلی باید در نظر داشت که هیچ کشوری مبداً صادراتی خود را محدود به یک کشور نمی‌کند و اینگونه نیست که روسیه بتواند جایگزین ایران در بازار گاز ترکیه شود.
کرونا بهانه است
حال تنها ۴ سال به اتمام قرارداد گازی ایران و ترکیه و البته ایران و عراق باقی مانده و اخبار خوبی از این مقاصد صادراتی گاز به گوش نمی‌رسد.
علی نصر، کارشناس حوزه گاز با اشاره به اینکه در ۱۲ فروردین ماه سال جاری انفجاری در خط لوله گاز صادراتی ایران به ترکیه در خاک این کشور اتفاق افتاد، گفت: مسئولیت این حمله را گروهک تروریستی پ.ک. ک برعهده گرفت. اتفاقی که بارها در طی این چند سال گزارش شده بود. اما این بار شرکت ترکیه‌ای بوتاش تمایلی به تعمیر این خط لوله نداشت.
وی افزود: این شرکت خطر شیوع ویروس کرونا را بهانه‌ای برای به تعویق انداختن تعمیر خط لوله بیان کرد. ولی در حقیقت به علت اختلاف قیمت گاز وارداتی ایران نسبت به سایر بازارها، ترکیه از این فرصت استفاده کرده تا نیاز گازی خود را از منابع دیگری تأمین کند.
افزایش تولیدی که قدرت چانه زنی را تضعیف می‌کند
به گفته کارشناسان متأسفانه دولت تدبیر و امید تنها بر افزایش ظرفیت تولید گاز تکیه کرده و با وجود اینکه ایران دارنده دومین ذخایر بزرگ گازی جهان است، سهمی کمتر از ۲ درصد از تجارت گاز دنیا را در اختیار دارد. این در حالی است که تمامی همسایگان ایران با کمبود مواجه بوده و به این گاز نیاز دارند. زمانی که شاهد افزایش تولید صرف گاز هستیم و از سویی پیش از اعلام این دست اخبار نیز اوضاع صادراتی (مقصد مصرفی) مطلوبی نداریم و از آنجایی که امکان ذخیره سازی ماهیتی گاز وجود ندارد و همچنین به دلیل مصرف داخلی و فنی نیز امکان کاهش تولید را نداریم، بنابراین نمی‌توانیم به طور شایسته ای در موضع قدرت ایفای نقش کنیم در نتیجه قدرت چانه زنی ما می‌تواند در قراردادها، هدف مشتریان دندان گرد قرار گیرد.
برآیند فعالیت وزارت نفت طی سالهای گذشته نشان می‌دهد که طی این سال‌ها نه تنها بازار گازی جدیدی ایجاد نشد بلکه اندک سهم صادراتی موجود نیز در معرض تهدید قرار گرفته که حفظ و توسعه آنها اراده و همت مضاعف و سرعت عمل بالا می‌طلبد.
منبع: مهر
