حقوقهای بالای شرکتهای خارجی؛ باعث مهاجرت جوشکاران نفتی شده است

به گزارش آژانس رودیدادهای مهم نفت و انرژی "نفت ما"؛ امروزه کاربرد جوشکاری در بالادستی و پایین دستی نفت نقش برجسته ای دارد. در مورد اهمیت اقتصادی جوشکاری باید گفت که بیش از 50 درصد از تولید ناخالص صنعتی کشورهای مختلف با جوشکاری مرتبط است. پیش بینی می شود که بازار صنعت جوشکاری با رشد متوسط سالانه 4.5 درصد، در سال 2020 به حدود 30 میلیارد دلار برسد. جوشکاری شغلی است که نیازی به مدرک دانشگاهی نداشته و جوشکاران، گواهینامه خود را ظرف چند ماه دریافت کرده و با توجه به سطح مهارتشان مشغول کار می شوند. در واقع، جوشکاری یکی از مشاغل سخت و پردرآمد بویژه در صنعت نفت می باشد.
جوشکاری علاوه بر استفاده در نفت، گاز، پالایشگاه و پتروشیمی در بخش فراساحل نفت هم اهمیت دوچندانی دارد مثلا ساخت جکت ها و سکوهای استخراج نفت و گاز جزو سنگین ترین پروژه هایی است که در صنایع نفت اجرا می شود که بخش بسیار مهمی از روند ساخت این سازه ها، برش و جوشکاری آنهاست. در واقع، جوشكاري  زيرآب در بخش نفت جهت نصب، نگهداری و تعمیرات سكوهاي نفتي و خطوط لوله زيرآبي کاربرد دارد. هرچند امروزه بعضی از فعالیت‌های زیر آبی به‌ویژه در آب‌ های عمیق به وسیله ربات های زیر آبی (ROV) انجام می شود ولی نتوانسته با توجه به هزینه ها و دقت جایگزین جوشکاران زیر آب بشود. فرصتهاي كاري جوشکاران نفتی به طور چشمگيري با توجه به اکتشاف و تولید میادین نفتی و گازی در خليج فارس، درياي شمال و خليج مكزيك در حال افزایش است.

میانگین حقوق جوشکاران نفتی در جهان

در سطح جهانی، جوشکاران دکل های نفتی معمولا دوبرابر جوشکاران سایر حوزه ها حقوق دریافت می کنند. جوشکاران فراساحلی اغلب دور از خانه و در دکل های فراساحلی زندگی می کنند و بسیاری از جوشکاران دکل مهارت هایی بیش از آن دارند و به جوشکاری در زیر آب مشغولند. نه تنها حقوق جوشکاران دکل های نفتی بالاتر از حقوق جوشکاران صنعتی است بلکه جوشکاران فراساحلی می توانند پول بیشتری به خاطر محل اقامت و تغذیه شان که برای آنها فراهم می شود، پس انداز کنند. برخی جوشکاران روزانه از دکل های فراساحلی از طریق قایق و هلیکوپتر، منتقل می شوند.
امروزه کشورهایی همچون کشورهایی مثل آمریکا، کانادا، بریتانیا، نروژ، استرالیا، هند، کشورهای حاشیه خلیج فارس، توسعه و سرمایه گذاری زیادی در جوشکاری زیر آب دارند.  حقوق مشاغل جوشکاری دکل در آمریکا  تقریبا 62 هزار دلار در سال است. بر اساس گزارش وب سایت “Oil Rig Jobs,” میانگین حقوق جوشکاران دکل سالانه 42 هزار دلار است. در این میان جوشکار خطوط لوله سالانه حقوق 59 هزار دلاری دارد. جوشکاران فراساحلی در آمریکا، دو هفته در ماه و هر روز 12 ساعت کار می کنند و متوسط 5500 دلار دریافت می کنند که سالانه 66000 دلار می شود.
متغیرهایی همچون عمق آب، محیط کار و روشهای جوشکاری زیر آب همگی همگی بر حقوق جوشکاران زیر آب تاثیر گذار است. حقوق این دسته از جوشکاران از از 100 تا 200 هزار دلار در سال متغیر است. میانگین حقوق روزانه جوشکاران زیر آب در آمریکا 1000 دلار، استرالیا 870 دلار و تایلند 450 دلار است.

مشکلات جوشکاران صنعت نفت ایران

ایران نیز به واسطه توسعه طرحهای متعدد نفتی، گازی، پتروشیمی و پالایشگاهی بویژه در بخش فراساحل، از جوشکاران صنعتی در قالب شرکتهای پیمانکار استفاده شایانی می کند. اگر مقایسه ای بین جوشکاران نفتی ایران با سایر کشورهای نفتی بویژه در منطقه خلیج فارس داشته باشیم می بینیم که میزان حقوق دریافتی پایینی علیرغم سختی محیط پر ریسک کار (که نیازمند اجرای دستورالعمل های HSE است)، که با خطر انفجار همراه است، دارند و مضافاً دوری از خانه و خانواده را هم باید به مشکلات فوق افزود.
عوامل فوق باعث شده تا تعدادی از جوشکاران به خاطر شرایط کاری بهتر دست به مهاجرت شغلی زده و جذب شرکتهای نفتی خارجی شوند. یکی از مدیران فنی و حرفه ای که نخواست نامش اعلام شود در گفتگویی با «نفت ما» اظهار داشت که در سال گذشته از میان 800 نفر شرکت کننده در دوره های جوشکاری که در آزمون مهارت بین المللی این حرفه شرکت کرده بودند، بیش از 50 درصدشان عمدتاً به کشور کانادا مهاجرت کرده اند که در واقع به نوعی فرار تخصص به حساب می آید. در واقع جوشکاران نفتی مورد بی مهری و فراموشی قرار گرفته اند و باید با توجه به اعمال شدیدترین تحریمها علیه این صنعت، و نقش بی بدیل آنها در تولید و رونق صنعت نفت، مورد توجه قرار گیرند.
یکی از مدیران آژانس مهاجرتی نیز اعلام کرد که در سال گذشته 15 نفر جوشکار صنعت نفت شاغل در شرکت های نفتی از طریق این آژانس به کانادا مهاجرت کرده اند.
یکی از کارشناسان پیمانکاری حوزه جوشکاری در صنعت نفت نیز گفت با توجه به اینکه قراردادهای پیمانکاری این صنعت با توجه به قیمت تجهیزات و ابزار دقیق که با نرخ آزاد ارز محاسبه می شوند و همچنین نرخ تورم، به صورت ارزی بسته می شود نه ریالی، میزان دریافت کل قرارداد پیمانکاری جوشکاری از یک سوم تا نصف متوسط جهانی حقوق جوشکاران نفتی است.
در فهرست بهای اختصاصی تاسیسات نفت وگاز که از سوی معاونت مهندسی وزارت نفت برای سال 1397 منتشر شده، در این ابلاغیه دستمزدهای ارائه شده در این فهرست بر مبنای مزد ثابت و تمام مزایای نقدی و غیر نقدی بر اساس قانون کار در نظر گرفته شده است و هزینه تمام شده دستمزد برای یک ساعت کار است. همچنین هزینه‌های مربوط به اسکان، رفت و آمد، غذا، لباس کار و ایمنی و لوازم ورزشی جزء دستمزد به حساب نیامده است و این هزینه باید جزء هزینه‌های تجهیز و برچیدن کارگاه پیمانکاران لحاظ شود. به عنوان مثال حقوق نفر/ساعت جوشکار در این ابلاغیه به شرح ذیل می باشد، جوشکار اسکلت 99.570ریال، جوشکار آرگون تاسیسات نفت و گاز 231.656 ریال، جوشکار درجه یک کربن استیل گروه لوله کشی 166.635 ریال، جوشکار سوکت برق لوله های کربن استیل 102.754 ریال، جوشکار لوله های فولاد آلیاژی و جوشکار لوله های فولاد زنگ زن 229.788 ریال، جوشکار پلی اتیلن 102.754 ریال، جوشکار درجه یک تجهیزات 152.198 ریال، استاد کار عملیات جوشکاری مخزن 168.898 ریال، استاد کار عملیات جوشکاری خط لوله171.874ریال،  جوشکار درجه یک خط لوله و مخزن  158.350 ریال. اینگونه حقوقهای دریافتی توسط جوشکاران در صنعت نفت (متوسط 200 تا 300 دلار در ماه)، گویای فاصله بسیار با متوسط جهانی است.
کشورهای پذیرنده تخصص عوض اینکه بخواهند هزینه ای صرف آموزش و تربیت این متخصصان بکنند، به صورتی ساده دست به جذب منابع انسانی متخصص صنعت نفت کشورمان می زنند. در واقع هزینه انجام شده از جیب مردم ایران، به جیب رقبای نفتی و گازی ایران می رود و با کمترین زحمتی متخصصان نفت و جوشکاران نفتی را جذب می کنند. در سالهای اخیر مواردی از جذب آنها در شرکتهای نفتی و گازی در آمریکا، کانادا، استرالیا، برزیل، برونئی، قطر و غیره را شاهد بوده ایم به عنوان مثال قطر پترولیوم برای جوشکاران خود متوسط ماهانه 8493 ریال قطر برابر با 2222 دلار (حدود 30 میلیون تومان) و جوشکار غواص 18000 ریال قطر برابر با 4666 دلار (63 میلیون تومان، که 88 درصد از متوسط حقوق ماهانه این کشور بیشتر است) پرداخت می کند.