بر اساس مصوبه شورای اقتصاد، دولت 6500 میلیارد تومان کمک بلاعوض برای گازسوز کردن رایگان 1 میلیون و 460 هزار خودروی ناوگان حمل و نقل عمومی در نظر گرفته و شرکت پالایش و پخش فرآورده های نفتی متولی تجهیز تمامی مراکز گازسوز کردن خودرو است و فرآیند نوبت‌دهی به مالکان خودروهای ثبت نام شده، از خرداد ماه امسال شروع شده است
۲
تاریخ انتشارشنبه ۲۸ تير ۱۳۹۹ - ۰۹:۵۰
کد مطلب : ۱۲۵۵۶۳
پیشتازی و کارآمدی ایران در صنعت سی ان جی؛
پیامدهای مثبت گازسوز کردن خودروها بر اقتصاد و محیط زیست ایران
دکتر شهرام عباسپور/ کارشناس اقتصاد انرژی
«فاطمه کاهی» سخنگوی شرکت پالایش و پخش فرآورده های نفتی در 29 بهمن 98 از استمرار گازسوز کردن رایگان خودرو و نحوه ثبت نام آن خبر داد. به گفته وی، امکان دوگانه سوز کردن رایگان برای خودروهای عمومی بنزینی ایجاد شده است و این طرح، محدودیت تعداد ثبت نامی ها ندارد و این خودروها شامل وانت بارها، ون ها و تاکسی ها و حتی مسافربرهای شخصی می شود.
«حمید قاسمی ده‌چشمه» قائم مقام شرکت ملی پخش فرآورده های نفتی نیز در 4 خرداد امسال خبر داد که طرح رایگان گازسوز کردن خودروهای عمومی با گازسوز کردن ۶۰۰ دستگاه وانت بار کلید خورده است. به گفته این مقام مسوول، این طرح هم اکنون به صورت عملی آغاز شده است و پیش بینی می شود که روزانه حداقل 1000 دستگاه خودروی عمومی از جمله تاکسی و وانت بار، گازسوز شوند.
«محمدحسین باقری» سرپرست مدیریت طرح های سی ان جی هم در 12 خرداد سال جاری اعلام کرد: برای اجرای این طرح قرارد‌هایی با ۶ پیمانکار بسته شده است و این پیمانکاران طی قراردادی با کارگاه های تبدیل زیر نظر وزارت صمت، این خودروها را به سیستم دوگانه سوز تبدیل خواهند کرد. باقری بیان اینکه ظرفیت تولید مخزن در کشور سالانه 1 میلیون مخزن است، اظهار داشت: مدت زمان اجرای این قرارداد با پیمانکاران ۱۴ ماه است که از ابتدای فروردین امسال رقم خورد، اما به دلیل شیوع کرونا رسما از ابتدای خرداد ماه آغاز شده است. سرپرست مدیریت طرح های سی ان جی عنوان کرد: بخش خصوصی و سایر افرادی که به دنبال گاز سوز کردن خودرو هستند، می توانند به کارگاه های مجاز مراجعه کنند، اما مشمول دریافت خدمات رایگان نخواهند بود.
مزایا و فرصتهای گازسوز کردن خودروها برای ایران
وابستگي بخش حمل و نقل کشور به مصرف بنزين و تنوع پايين نوع سوخت مصرفي در اين بخش، يكي از تهديدات امنيت اقتصادي است. اين عامل، در كنار پديده هايي مانند آلودگي متعارف ناشي از سوخت هاي مايع از جمله مصرف بنزين، موجب شده است كه بسياري از كشورها درصدد يافتن يك سوخت جايگزين باشند. متوسط مصرف سوخت خودروهای بنزینی در ایران حدود ۱۱ لیتر در روز است، در حالی که متوسط مصرف سوخت در کشورهای دیگر مانند آلمان و ژاپن 5.2، در انگلیس 3.5، در فرانسه 1.9، در کانادا 6.5 و در آمریکا 7.3 لیتر در روز است.
هر ده سال یک بار میزان مصرف سوخت در ایران ۲ برابر می شود؛ اما این نرخ رشد در مقیاس جهانی 1 تا ۲ درصد بیشتر نیست و میزان سوخت مصرفی جهان در حدود هر ۵۰ سال یک بار ۲ برابر می شود. یعنی ایران در مقایسه با میانگین جهانی ۴ تا ۵ برابر بیشتر سوخت مصرف می کند.
با توجه به اینکه طی دهه های گذشته وضعیت محیط زیست همچنین چگونگی تامین انرژی، از سوی تمام کشورهای جهان مورد توجه بیشتری قرار گرفته، گاز طبیعی نیز بیش از پیش به عنوان جایگزینی مناسب برای سوخت های سنتی خودروهای دیزلی و بنزینی مطرح گردیده است. مطابق آمار سایت «انجمن جهانی خودروهای گاز سوز» در حال حاضر بیش از 20 میلیون خودرو گازسوز در جهان تردد می کنند که نشانه رشد میزان استفاده از گاز طبیعی در بخش حمل و نقل در جهان می باشد.
مشکلاتی از قبیل بالا بودن آلودگی های زیست محیطی و هزینه بالای تهیه سوخت های نفتی مایع از یک سو و پایین بودن قیمت گاز طبیعی نسبت به سوخت های مرسوم مانند بنزین و گازوئیل، وجود گاز طبیعی و ارزان تر بودن فرآیند لازم برای استفاده از گاز طبیعی برای مصارف صنعتی از سوی دیگر، باعث ایجاد تمایل شدید در کشورهای مختلف برای استفاده از گاز طبیعی به عنوان سوخت خودروها گردیده است. گاز طبیعی سوختی پاک به شمار می آید که در صورت استفاده صحیح آن در خودروها، میزان ذرات آلاینده مضر خروجی در آنها تا حد زیادی کاهش خواهد یافت.
مزایای استفاده از گاز طبیعی به عنوان سوخت جایگزین در خودروها به شرح زیر می باشد:
1-گاز طبیعی از اغلب سوخت های موجود پاک تر بوده و آلایندگی کمتری تولید می کند.
2-هرچند گاهی خودروهای گازسوز ناامن به نظر می رسند اما در واقع، با توجه به مشخصات فیزیکی مخازن و سیستم سوخت رسانی این خودروها، تجربه نشان داده است که برخلاف تصور موجود بین عوام و حتی برخی مدیران ناآشنا به استانداردهای تولید مخازن CNG، خودروهای گازسوز از خودروهای بنزین سوز به مراتب ایمن تر می باشند.
3-گاز طبیعی یک سوخت پاک و عاری از ناخالصی بوده و هزینه نگهداری و تعمیرات خودرو را کاهش می دهد.
4-تأمین گاز طبیعی برای مصارف آینده تضمین شده است.
5-تقریباً در سرتاسر جهان قیمت گاز طبیعی از بنزین ارزان تر است.
در ایران طرح گازسوز كردن خودروها براي اولين بار در سال 1356 و در قالب يک طرح آزمايشي در شهر شيراز با تبديل 1200 دستگاه سواري به مرحله اجرا درآمد. به همين منظور، دو ايستگاه سوخت گيري CNG براي سرويس دهي به اين خودروها احداث گرديد. در سال 1366 اين طرح در شهرستان مشهد نيز به اجرا درآمد که در آن بالغ بر 1200 خودرو تبدیل به گازسوز شد. دو ايستگاه سوخت گيري نيز در سال 1367 و 1374 در اين شهر تاسيس شد.
در ايران از اوايل دهه 1380، استفاده از گاز طبیعی فشرده (CNG) به عنوان يك سوخت جايگزين آغاز شده، اما از سال 1391 به دليل عواملي مانند قيمت گذاري نادرست CNG و بنزين و نسبت قيمت هاي اين دو سوخت، مصرف CNG در كشور تقريباً ثابت ماند و در مقابل، ميزان مصرف بنزين روز به روز افزايش يافت و تا پایان سال 1397 حدود 12 میلیارد دلار صرف واردات بنزین شد تا اینکه با بهره برداری از سه فاز پالایشگاه میعانات گازی ستاره خلیج فارس، علاوه بر خودکفایی، تبدیل به صادرکننده بنزین شدیم.
در ايران از سالها قبل، تنوع بخشي به سبد سوخت بخش حمل و نقل، در دستور كار قرار گرفته و CNG به عنوان سوخت جايگزين در سبد مصرفي بخش حمل و نقل و بخصوص حمل و نقل زميني ايران وارد شده است.
با افزايش سهم CNG در سبد سوخت، مي توان اميدوار بود كه از ميزان آلودگي هوا، بخصوص در كلانشهرها كه به عنوان يك معضل بزرگ، هزينه هاي اقتصادي و اجتماعي زيادي به همراه دارد، كاسته شود.
در حال حاضر ايران با سهيم ساختن شركت هاي خودروسازي، در اختيار داشتن بيش از 1600کارگاه تبديل، بیش از4.5 میلیون دستگاه خودروي CNG سوز و احداث بيش از 2500 جايگاه سوخت گيري در سطح كشور، يکي از کشورهاي پيشرو در صنعت CNG به شمار مي رود، به طوري كه از لحاظ تعداد خودرو گازسوز و از نظر تعداد جایگاه سوخت گاز، موقعیت قابل توجهی را به خود اختصاص داده است.
در حال حاضر ایران با بیش از 4 میلیارد دلار سرمایه گذاری در زمینه جایگزینی گاز طبیعی به جای بنزین به عنوان سوخت ناوگان حمل و نقل خود یکی از کشورهای پیشرو در زمینه خودروهای گاز سوز می باشد. در حال حاضر به طور میانگین در ایران روزانه بیش از 21 میلیون متر مکعب گاز طبیعی در بخش حمل و نقل توزیع و مصرف می گردد و از این لحاظ ایران رتبه نخست مصرف سوخت CNG در جهان را از آن خود کرده است و با توجه به زیرساخت های موجود امکان افزایش این رقم تا روزانه 50 میلیون متر مکعب نیز وجود دارد.
قیمت CNG در جهان حدود یک چهارم بنزین است و در صورت توسعه استفاده از سوخت گاز، دولت با افزایش صادرات بنزین می تواند ضمن تامین کسری بودجه درآمد‌های خود را در بودجه نیز افزایش دهد. پس از سهمیه بندی مجدد و آزادسازی قیمت بنزین در 24 آبان گذشته، فروش CNG روزانه به حدود ۲۵ میلیون مترمکعب رسید و روزانه بین ۳۰ تا ۴۰ هزار درخواست برای تبدیل خودروهای بنزینی به دوگانه سوز در کشور ثبت می‌شود.
بهره برداری از فازهای متعدد پارس جنوبی و رسيدن تولید گاز طبیعی کشور به 1 میلیارد متر مکعب در روز، می تواند سکوی حرکت ایران به سوی تسریع در توسعه استفاده از CNG بشود. بی شک، توسعه صنعت CNG با توجه به مزیت ها و ظرفیت های ایران در این زمینه می تواند نقش مهمی در توسعه پایدار، رونق و جهش تولید و اشتغال و اقتصاد مقاومتی داشته باشد.
همچنین تبدیل رایگان خودروهای عمومی دوگانه سوز از طريق سامانه gcr.niopdc.ir می تواند تاثیر مثبتی در سبد اقتصادی خانوار داشته باشد و از سوی دیگر با استفاده از سوخت پاک میزان ورود آلاینده‌های ناشی از سوخت بنزین و گازوئیل به محیط زیست را کاهش داد. بنا به بررسی های انجام شده در صورت اجرای این طرح روزانه نزدیک به ۱۲ میلیون لیتر مصرف بنزین کاهش پیدا خواهد کرد و سرمایه این طرح از صرفه جویی بنزین تامین می شود و امکان صادرات بیشتر بنزین و درآمدزایی ارزی را دربر خواهد داشت.
«حمید قاسمی ده‌چشمه» قائم مقام شرکت ملی پخش فرآورده های نفتی نیز در 4 خرداد امسال خبر داد که طرح رایگان گازسوز کردن خودروهای عمومی با گازسوز کردن ۶۰۰ دستگاه وانت بار کلید خورده است. به گفته این مقام مسوول، این طرح هم اکنون به صورت عملی آغاز شده است و پیش بینی می شود که روزانه حداقل 1000 دستگاه خودروی عمومی از جمله تاکسی و وانت بار، گازسوز شوند.
«محمدحسین باقری» سرپرست مدیریت طرح های سی ان جی هم در 12 خرداد سال جاری اعلام کرد: برای اجرای این طرح قرارد‌هایی با ۶ پیمانکار بسته شده است و این پیمانکاران طی قراردادی با کارگاه های تبدیل زیر نظر وزارت صمت، این خودروها را به سیستم دوگانه سوز تبدیل خواهند کرد. باقری بیان اینکه ظرفیت تولید مخزن در کشور سالانه 1 میلیون مخزن است، اظهار داشت: مدت زمان اجرای این قرارداد با پیمانکاران ۱۴ ماه است که از ابتدای فروردین امسال رقم خورد، اما به دلیل شیوع کرونا رسما از ابتدای خرداد ماه آغاز شده است. سرپرست مدیریت طرح های سی ان جی عنوان کرد: بخش خصوصی و سایر افرادی که به دنبال گاز سوز کردن خودرو هستند، می توانند به کارگاه های مجاز مراجعه کنند، اما مشمول دریافت خدمات رایگان نخواهند بود.
مزایا و فرصتهای گازسوز کردن خودروها برای ایران
وابستگي بخش حمل و نقل کشور به مصرف بنزين و تنوع پايين نوع سوخت مصرفي در اين بخش، يكي از تهديدات امنيت اقتصادي است. اين عامل، در كنار پديده هايي مانند آلودگي متعارف ناشي از سوخت هاي مايع از جمله مصرف بنزين، موجب شده است كه بسياري از كشورها درصدد يافتن يك سوخت جايگزين باشند. متوسط مصرف سوخت خودروهای بنزینی در ایران حدود ۱۱ لیتر در روز است، در حالی که متوسط مصرف سوخت در کشورهای دیگر مانند آلمان و ژاپن 5.2، در انگلیس 3.5، در فرانسه 1.9، در کانادا 6.5 و در آمریکا 7.3 لیتر در روز است.
هر ده سال یک بار میزان مصرف سوخت در ایران ۲ برابر می شود؛ اما این نرخ رشد در مقیاس جهانی 1 تا ۲ درصد بیشتر نیست و میزان سوخت مصرفی جهان در حدود هر ۵۰ سال یک بار ۲ برابر می شود. یعنی ایران در مقایسه با میانگین جهانی ۴ تا ۵ برابر بیشتر سوخت مصرف می کند.
با توجه به اینکه طی دهه های گذشته وضعیت محیط زیست همچنین چگونگی تامین انرژی، از سوی تمام کشورهای جهان مورد توجه بیشتری قرار گرفته، گاز طبیعی نیز بیش از پیش به عنوان جایگزینی مناسب برای سوخت های سنتی خودروهای دیزلی و بنزینی مطرح گردیده است. مطابق آمار سایت «انجمن جهانی خودروهای گاز سوز» در حال حاضر بیش از 20 میلیون خودرو گازسوز در جهان تردد می کنند که نشانه رشد میزان استفاده از گاز طبیعی در بخش حمل و نقل در جهان می باشد.
مشکلاتی از قبیل بالا بودن آلودگی های زیست محیطی و هزینه بالای تهیه سوخت های نفتی مایع از یک سو و پایین بودن قیمت گاز طبیعی نسبت به سوخت های مرسوم مانند بنزین و گازوئیل، وجود گاز طبیعی و ارزان تر بودن فرآیند لازم برای استفاده از گاز طبیعی برای مصارف صنعتی از سوی دیگر، باعث ایجاد تمایل شدید در کشورهای مختلف برای استفاده از گاز طبیعی به عنوان سوخت خودروها گردیده است. گاز طبیعی سوختی پاک به شمار می آید که در صورت استفاده صحیح آن در خودروها، میزان ذرات آلاینده مضر خروجی در آنها تا حد زیادی کاهش خواهد یافت.
مزایای استفاده از گاز طبیعی به عنوان سوخت جایگزین در خودروها به شرح زیر می باشد:
1-گاز طبیعی از اغلب سوخت های موجود پاک تر بوده و آلایندگی کمتری تولید می کند.
2-هرچند گاهی خودروهای گازسوز ناامن به نظر می رسند اما در واقع، با توجه به مشخصات فیزیکی مخازن و سیستم سوخت رسانی این خودروها، تجربه نشان داده است که برخلاف تصور موجود بین عوام و حتی برخی مدیران ناآشنا به استانداردهای تولید مخازن CNG، خودروهای گازسوز از خودروهای بنزین سوز به مراتب ایمن تر می باشند.
3-گاز طبیعی یک سوخت پاک و عاری از ناخالصی بوده و هزینه نگهداری و تعمیرات خودرو را کاهش می دهد.
4-تأمین گاز طبیعی برای مصارف آینده تضمین شده است.
5-تقریباً در سرتاسر جهان قیمت گاز طبیعی از بنزین ارزان تر است.
در ایران طرح گازسوز كردن خودروها براي اولين بار در سال 1356 و در قالب يک طرح آزمايشي در شهر شيراز با تبديل 1200 دستگاه سواري به مرحله اجرا درآمد. به همين منظور، دو ايستگاه سوخت گيري CNG براي سرويس دهي به اين خودروها احداث گرديد. در سال 1366 اين طرح در شهرستان مشهد نيز به اجرا درآمد که در آن بالغ بر 1200 خودرو تبدیل به گازسوز شد. دو ايستگاه سوخت گيري نيز در سال 1367 و 1374 در اين شهر تاسيس شد.
در ايران از اوايل دهه 1380، استفاده از گاز طبیعی فشرده (CNG) به عنوان يك سوخت جايگزين آغاز شده، اما از سال 1391 به دليل عواملي مانند قيمت گذاري نادرست CNG و بنزين و نسبت قيمت هاي اين دو سوخت، مصرف CNG در كشور تقريباً ثابت ماند و در مقابل، ميزان مصرف بنزين روز به روز افزايش يافت و تا پایان سال 1397 حدود 12 میلیارد دلار صرف واردات بنزین شد تا اینکه با بهره برداری از سه فاز پالایشگاه میعانات گازی ستاره خلیج فارس، علاوه بر خودکفایی، تبدیل به صادرکننده بنزین شدیم.
در ايران از سالها قبل، تنوع بخشي به سبد سوخت بخش حمل و نقل، در دستور كار قرار گرفته و CNG به عنوان سوخت جايگزين در سبد مصرفي بخش حمل و نقل و بخصوص حمل و نقل زميني ايران وارد شده است.
با افزايش سهم CNG در سبد سوخت، مي توان اميدوار بود كه از ميزان آلودگي هوا، بخصوص در كلانشهرها كه به عنوان يك معضل بزرگ، هزينه هاي اقتصادي و اجتماعي زيادي به همراه دارد، كاسته شود.
در حال حاضر ايران با سهيم ساختن شركت هاي خودروسازي، در اختيار داشتن بيش از 1600کارگاه تبديل، بیش از4.5 میلیون دستگاه خودروي CNG سوز و احداث بيش از 2500 جايگاه سوخت گيري در سطح كشور، يکي از کشورهاي پيشرو در صنعت CNG به شمار مي رود، به طوري كه از لحاظ تعداد خودرو گازسوز و از نظر تعداد جایگاه سوخت گاز، موقعیت قابل توجهی را به خود اختصاص داده است.
در حال حاضر ایران با بیش از 4 میلیارد دلار سرمایه گذاری در زمینه جایگزینی گاز طبیعی به جای بنزین به عنوان سوخت ناوگان حمل و نقل خود یکی از کشورهای پیشرو در زمینه خودروهای گاز سوز می باشد. در حال حاضر به طور میانگین در ایران روزانه بیش از 21 میلیون متر مکعب گاز طبیعی در بخش حمل و نقل توزیع و مصرف می گردد و از این لحاظ ایران رتبه نخست مصرف سوخت CNG در جهان را از آن خود کرده است و با توجه به زیرساخت های موجود امکان افزایش این رقم تا روزانه 50 میلیون متر مکعب نیز وجود دارد.
قیمت CNG در جهان حدود یک چهارم بنزین است و در صورت توسعه استفاده از سوخت گاز، دولت با افزایش صادرات بنزین می تواند ضمن تامین کسری بودجه درآمد‌های خود را در بودجه نیز افزایش دهد. پس از سهمیه بندی مجدد و آزادسازی قیمت بنزین در 24 آبان گذشته، فروش CNG روزانه به حدود ۲۵ میلیون مترمکعب رسید و روزانه بین ۳۰ تا ۴۰ هزار درخواست برای تبدیل خودروهای بنزینی به دوگانه سوز در کشور ثبت می‌شود.
بهره برداری از فازهای متعدد پارس جنوبی و رسيدن تولید گاز طبیعی کشور به 1 میلیارد متر مکعب در روز، می تواند سکوی حرکت ایران به سوی تسریع در توسعه استفاده از CNG بشود. بی شک، توسعه صنعت CNG با توجه به مزیت ها و ظرفیت های ایران در این زمینه می تواند نقش مهمی در توسعه پایدار، رونق و جهش تولید و اشتغال و اقتصاد مقاومتی داشته باشد.
همچنین تبدیل رایگان خودروهای عمومی دوگانه سوز از طريق سامانه gcr.niopdc.ir می تواند تاثیر مثبتی در سبد اقتصادی خانوار داشته باشد و از سوی دیگر با استفاده از سوخت پاک میزان ورود آلاینده‌های ناشی از سوخت بنزین و گازوئیل به محیط زیست را کاهش داد. بنا به بررسی های انجام شده در صورت اجرای این طرح روزانه نزدیک به ۱۲ میلیون لیتر مصرف بنزین کاهش پیدا خواهد کرد و سرمایه این طرح از صرفه جویی بنزین تامین می شود و امکان صادرات بیشتر بنزین و درآمدزایی ارزی را دربر خواهد داشت.
