تدوین استراتژی کلان کشور در تعیین قیمت خوراک مایع و گاز واحد های پتروشیمی نقش تعیین کننده ای در سرمایه گذاری داخلی و خارجی در توسعه صنعت پتروشیمی در ایران دارد.
۰
تاریخ انتشاردوشنبه ۲۲ ارديبهشت ۱۳۹۹ - ۱۳:۱۹
کد مطلب : ۱۲۳۰۵۷
استراتژی پایدار تعیین قیمت خوراک مایع پتروشیمی ها پیش نیاز سرمایه گذاری
سیدحسین میرافضلی
به گزارش آژانس رویدادهای مهم نفت و انرژی " نفت ما " ، کشورهایی چون عربستان و قطر که استراتژی ثابت و بلند مدتی اتخاذ نموده اند توانستند در سالهای گذشته سرمایه گذاری های کلانی درصنعت پتروشیمی جذب و عربستان را به یکی از بزرگترین تولیدکنندگان فراورده های پتروشیمی در جهان تبدیل نمایند و از این طریق اقتصاد ملی و جایگاه این کشور در مراودات و اقتصاد جهانی را ارتقاء دهند. روش های مختلفی برای قیمت گذاری خوراک های مایع از جمله اتان، بوتان و پروپان وجود دارد اما ما باید روشی را انتخاب نمائیم که منجر به جذب سرمایه گذار شود یا می بایست بر اساس ارزش حرارتی قیمت گذاری انجام شود یا قیمت های ثابتی تعیین و هر 5 سال حداکثر 25 در تغییر داشته باشد (بر اساس افزایش یا کاهش قیمت گاز) آنچه در مجلس مصوب شده و اکنون قانون است قیمت خوراک مایع می بایست بگونه ای تنظیم شود که منجر به افزایش تولید به حداقل 100 میلیون تن در سال از سال 1394 تا 10 سال بعد شود اما با روند و شرایط موجود این آرزویی دست نیافتنی خواهد بود مگر آنکه جذابیت های لازم برای سرمایه گذاری در این حوزه فراهم شود و مهمترین آن تعیین تکلیف چگونگی تعیین قیمت خوراک مایع واحد های پتروشیمی می باشد.
ارزش حرارتی یک متر مکعب پروپان 22200کیلوکالری است و ارزش حرارتی گاز متان حدود 8800 کیلوکالری یعنی ارزش به حرارتی گاز پروپان 2.5 برابر گاز متان است هم گاز متان و هم پروپان به عنوان سوخت استفاده می شوند و هم به عنوان خوراک واحد های پتروشیمی مورد استفاده قرار می گیرند. در صورت اتخاذ این استراتژی و تکمین به قانون قیمت قیمت خوراک واحدهای پتروشیمی و تخفیفات پلکانی انگیزه زیادی برای سرمایه گذاری در این حوزه ایجاد خواهد شد.
سرمایه گذاری در این صنعت بسیار سنگین است بگونه ای که سرمایه گذاری در حوزه بالادستی بین 200 میلیون دلار تا 2 میلیارد دلار بالغ می شود لذا چنین سرمایه گذاری از ریسک بالایی برخوردار است و طلاطم قیمت ها خوراک یا حوادث و آتش سوزی و سایر بلایای قهری یا سهوی بزرگترین تهدید اینگونه سرمایه گذاری ها است. مواد اولیه ، کاتالیست ها و سایر نیازهای راه اندازی و فعالیت تولیدی این واحدها گران و پر هزینه است هزینه جاری و عملیاتی نیز بسیار بالاست و معمولا حاشیه سود این واحدها در 5 تا 7 سال اول بین 10 تا 15 درصد است ام بعد از آن متناسب با شرایط بازار و مواد اولیه ممکن است به 18 درصد نیز برسد شرکتی که حجم سرمایه گذاری آن 2 میلیارد دلار است اگر سالانه 1400 میلیارد تومان سود داشته باشد در واقع حاشیه سود آن حدود 17 درصد است صرفا نباید به سود شرکتها نگاه کرد بلکه به حجم سرمایه گذاری و ریسک ها و هزینه های بالای بهره برداری نیز می بایست توجه نمود
ره آوردی که احداث یک واحد پتروشیمی بزرگ برای کشور دارد چیست؟
1- ارتقاء GDP و اعتبار کشور
2- افزایش درآمدهای مالیاتی
3- تامین بخشی از ارز مورد نیاز کشور جهت کنترل نرخ ارز و حفظ نظم بازار و اقتصاد ملی
4- اشتغال قابل توجه در حین ساخت و پس از بهره برداری
5- ایجاد پویایی در واحدهای تامین کننده تجهیزات و مواد اولیه و قطعات مورد نیاز در حین ساخت و در حین تولید
6- جلوگیری از خام فروشی خوراک های مایع و ایجاد ارزش افزوده 100 تا حتی 500 درصدی محصول نسبت به خوراک
7- افزایش گردش منابع مالی در سیستم بانکی و تاثیرات مثبت حاصل از آن
با توجه به مطالب فوق انتظار است مجلس محترم شبهات در خصوص قانون زیر را رفع و به اختلافاتی که مانع سرمایه گذاری و توسعه صنعت عظیم پتروشیمی شده است خاتمه دهد.
4ـ تبصره بند (ب) ماده (1) قانون هدفمندکردن یارانه‌ها به شرح زیر اصلاح می‌شود:
تبصره ـ وزارت نفـت مکلف اسـت قیمت خوراک گاز و خوراک مایع تحویلی به واحدهای صنعتی، پالایشی و پتروشیمی‌ها را با رعایت معیارهای زیر تعیین کند:
1ـ متناسب با معدل وزنی درآمد حاصل از فروش گاز و یا مایع تحویلی برای سایر مصارف داخلی، صادراتی و وارداتی، قیمت محصول با حفظ قابلیت رقابت‌پذیری محصولات تولیدی در بازارهای بین‌المللی و بهبود متغیرهای کلان اقتصادی
2ـ ایجاد انگیزش و امکان جذب سرمایه گذاری داخلی و خارجی
3ـ اعمال تخفیف پلکانی تا سی‌درصد(30%) با انعقاد قرارداد بلندمدت برای واحدهایی که بتوانند جهت تأمین مواد اولیه واحدهای پتروشیمی داخلی که محصولات میانی و نهائی تولید می‌کنند و زنجیره ارزش افزوده را افزایش دهند. در این قرارداد بنگاههایی که در مناطق کمترتوسعه‌یافته راه‌اندازی می‌شوند، از تخفیف بیشتری برخوردار می‌گردند.
(در بخشنامه وزارت نفت در خصوص تخفیفات پلکانی برای خوراک مایع بجای 10، 20 و 30 درصد 1، 2 و 3 درصد در نظر گرفته شده و صراحتا یک صفر از هر عدد حذف شده!!)
ط ـ تبصره(38) دائمی لایحه قانونی بودجه سال 1358 کل کشور مصوب 5/10/1358 شورای انقلاب اسلامی نسخ می‌شود.
ی ـ دولت مکلف است با اتخاذ تدابیر لازم و رعایت قانون اجرای سیاستهای کلی اصل چهل و چهارم(44) قانون اساسی، سهم برداشت ایران از نفت خام، میعانات گازی و گاز از مخازن مشترک را تا ده سال آینده از زمان تصویب این قانون حداقل به میزان برداشت کشورهای دارای مخازن مشترک برساند. همچنین دولت مکلف است طی مدت مذکور ظرفیت تولید محصولات پتروشیمی را به حداقل یکصد میلیون تن در سال و ظرفیت پالایش نفت خام و میعانات گازی در داخل کشور را به حداقل پنج میلیون بشکه در روز افزایش دهد.
کدام سرمایه گذار داخلی و خارجی در کشوری سرمایه گذاری می کنند که قانون آن نیز به گونه دیگر تفسیر می شود و اطمینان و ثبات قابل اتکایی در قوانین بلند مدت آن وجود ندارد؟
در انتها پیشنهاد می شود قیمت خوراک مایع پتروشیمی ها به ترتیب ذیل مورد بررسی قرار گیرد:
1- fob منهای 30 درصد از سال اول بهره برداری تا سال پنجم تا هفتم بر حسب میزان سرمایه گذاری و شرایط بازار به تشخصی شرکت ملی صنایع پتروشیمی و در چارچوب قانون تخفیفات پلکانی تا 30 درصد
2- fob منهای 20 درصد از سال پنجم یا هفتم تا سال دهم بهره برداری به تشخصی شرکت ملی صنایع پتروشیمی و در چارچوب قانون تخفیفات پلکانی تا 30 درصد
3- fob منهای 10 درصد از سال دهم به بعد
دلیل این پیشنهاد این است که 5 تا 7 سال اول بخش عمده ای از سود شرکت صرف پرداخت بدهی ها و بهره و اصل وام های دریافتی می شود و سرمایه گذار با کمبود منابع مالی مواجه می شود و تولید نیز معمولا طی 2 تا 3 سال به ظرفیت اسمی می رسد. و در این مدت 5 تا 7 سال شرکتها نیاز به بیشترین حمایت دارند.
انتظار منطقی این است که تصویب این پیشنهاد منجر به تحقق هدف دست یابی به تولید 100 میلیون تن محصولات پتروشیمی در سال شود. در خصوص خوراک گاز طبیعی بخشنامه وزارت نفت بر اساس ارزش حرارتی گاز متان سال گذشته ابلاغ گردید که بر اساس آن قیمت گاز طبیعی متان در حال حاضر حدود 8.5 سنت بر متر مکعب است.
مهمترین صنایع پتروشیمی در جهان صنایع پلیمر هستند که بازار آنها هر ساله رو به توسعه است خوراک غالب این صنایع خوراک مایع از قبیل اتان، پروپان، بوتان و ترکیبات سنگین تر است از بین این خوراک ها اقتصادی ترین آنهابرای تولید محصولات پلیمری اتان و پروپان می باشند که در کشور ما پروپان و بوتان در حد چشمگیری وجود دارد بگونه ای که با همین دو ماده اولیه می توان طی 8 سال آینده 20 میلیون تن محصولات پتروشیمی تولید و روانه بازار نمود.
ارزش حرارتی یک متر مکعب پروپان 22200کیلوکالری است و ارزش حرارتی گاز متان حدود 8800 کیلوکالری یعنی ارزش به حرارتی گاز پروپان 2.5 برابر گاز متان است هم گاز متان و هم پروپان به عنوان سوخت استفاده می شوند و هم به عنوان خوراک واحد های پتروشیمی مورد استفاده قرار می گیرند. در صورت اتخاذ این استراتژی و تکمین به قانون قیمت قیمت خوراک واحدهای پتروشیمی و تخفیفات پلکانی انگیزه زیادی برای سرمایه گذاری در این حوزه ایجاد خواهد شد.
سرمایه گذاری در این صنعت بسیار سنگین است بگونه ای که سرمایه گذاری در حوزه بالادستی بین 200 میلیون دلار تا 2 میلیارد دلار بالغ می شود لذا چنین سرمایه گذاری از ریسک بالایی برخوردار است و طلاطم قیمت ها خوراک یا حوادث و آتش سوزی و سایر بلایای قهری یا سهوی بزرگترین تهدید اینگونه سرمایه گذاری ها است. مواد اولیه ، کاتالیست ها و سایر نیازهای راه اندازی و فعالیت تولیدی این واحدها گران و پر هزینه است هزینه جاری و عملیاتی نیز بسیار بالاست و معمولا حاشیه سود این واحدها در 5 تا 7 سال اول بین 10 تا 15 درصد است ام بعد از آن متناسب با شرایط بازار و مواد اولیه ممکن است به 18 درصد نیز برسد شرکتی که حجم سرمایه گذاری آن 2 میلیارد دلار است اگر سالانه 1400 میلیارد تومان سود داشته باشد در واقع حاشیه سود آن حدود 17 درصد است صرفا نباید به سود شرکتها نگاه کرد بلکه به حجم سرمایه گذاری و ریسک ها و هزینه های بالای بهره برداری نیز می بایست توجه نمود
ره آوردی که احداث یک واحد پتروشیمی بزرگ برای کشور دارد چیست؟
1- ارتقاء GDP و اعتبار کشور
2- افزایش درآمدهای مالیاتی
3- تامین بخشی از ارز مورد نیاز کشور جهت کنترل نرخ ارز و حفظ نظم بازار و اقتصاد ملی
4- اشتغال قابل توجه در حین ساخت و پس از بهره برداری
5- ایجاد پویایی در واحدهای تامین کننده تجهیزات و مواد اولیه و قطعات مورد نیاز در حین ساخت و در حین تولید
6- جلوگیری از خام فروشی خوراک های مایع و ایجاد ارزش افزوده 100 تا حتی 500 درصدی محصول نسبت به خوراک
7- افزایش گردش منابع مالی در سیستم بانکی و تاثیرات مثبت حاصل از آن
با توجه به مطالب فوق انتظار است مجلس محترم شبهات در خصوص قانون زیر را رفع و به اختلافاتی که مانع سرمایه گذاری و توسعه صنعت عظیم پتروشیمی شده است خاتمه دهد.
4ـ تبصره بند (ب) ماده (1) قانون هدفمندکردن یارانه‌ها به شرح زیر اصلاح می‌شود:
تبصره ـ وزارت نفـت مکلف اسـت قیمت خوراک گاز و خوراک مایع تحویلی به واحدهای صنعتی، پالایشی و پتروشیمی‌ها را با رعایت معیارهای زیر تعیین کند:
1ـ متناسب با معدل وزنی درآمد حاصل از فروش گاز و یا مایع تحویلی برای سایر مصارف داخلی، صادراتی و وارداتی، قیمت محصول با حفظ قابلیت رقابت‌پذیری محصولات تولیدی در بازارهای بین‌المللی و بهبود متغیرهای کلان اقتصادی
2ـ ایجاد انگیزش و امکان جذب سرمایه گذاری داخلی و خارجی
3ـ اعمال تخفیف پلکانی تا سی‌درصد(30%) با انعقاد قرارداد بلندمدت برای واحدهایی که بتوانند جهت تأمین مواد اولیه واحدهای پتروشیمی داخلی که محصولات میانی و نهائی تولید می‌کنند و زنجیره ارزش افزوده را افزایش دهند. در این قرارداد بنگاههایی که در مناطق کمترتوسعه‌یافته راه‌اندازی می‌شوند، از تخفیف بیشتری برخوردار می‌گردند.
(در بخشنامه وزارت نفت در خصوص تخفیفات پلکانی برای خوراک مایع بجای 10، 20 و 30 درصد 1، 2 و 3 درصد در نظر گرفته شده و صراحتا یک صفر از هر عدد حذف شده!!)
ط ـ تبصره(38) دائمی لایحه قانونی بودجه سال 1358 کل کشور مصوب 5/10/1358 شورای انقلاب اسلامی نسخ می‌شود.
ی ـ دولت مکلف است با اتخاذ تدابیر لازم و رعایت قانون اجرای سیاستهای کلی اصل چهل و چهارم(44) قانون اساسی، سهم برداشت ایران از نفت خام، میعانات گازی و گاز از مخازن مشترک را تا ده سال آینده از زمان تصویب این قانون حداقل به میزان برداشت کشورهای دارای مخازن مشترک برساند. همچنین دولت مکلف است طی مدت مذکور ظرفیت تولید محصولات پتروشیمی را به حداقل یکصد میلیون تن در سال و ظرفیت پالایش نفت خام و میعانات گازی در داخل کشور را به حداقل پنج میلیون بشکه در روز افزایش دهد.
کدام سرمایه گذار داخلی و خارجی در کشوری سرمایه گذاری می کنند که قانون آن نیز به گونه دیگر تفسیر می شود و اطمینان و ثبات قابل اتکایی در قوانین بلند مدت آن وجود ندارد؟
در انتها پیشنهاد می شود قیمت خوراک مایع پتروشیمی ها به ترتیب ذیل مورد بررسی قرار گیرد:
1- fob منهای 30 درصد از سال اول بهره برداری تا سال پنجم تا هفتم بر حسب میزان سرمایه گذاری و شرایط بازار به تشخصی شرکت ملی صنایع پتروشیمی و در چارچوب قانون تخفیفات پلکانی تا 30 درصد
2- fob منهای 20 درصد از سال پنجم یا هفتم تا سال دهم بهره برداری به تشخصی شرکت ملی صنایع پتروشیمی و در چارچوب قانون تخفیفات پلکانی تا 30 درصد
3- fob منهای 10 درصد از سال دهم به بعد
دلیل این پیشنهاد این است که 5 تا 7 سال اول بخش عمده ای از سود شرکت صرف پرداخت بدهی ها و بهره و اصل وام های دریافتی می شود و سرمایه گذار با کمبود منابع مالی مواجه می شود و تولید نیز معمولا طی 2 تا 3 سال به ظرفیت اسمی می رسد. و در این مدت 5 تا 7 سال شرکتها نیاز به بیشترین حمایت دارند.
انتظار منطقی این است که تصویب این پیشنهاد منجر به تحقق هدف دست یابی به تولید 100 میلیون تن محصولات پتروشیمی در سال شود. در خصوص خوراک گاز طبیعی بخشنامه وزارت نفت بر اساس ارزش حرارتی گاز متان سال گذشته ابلاغ گردید که بر اساس آن قیمت گاز طبیعی متان در حال حاضر حدود 8.5 سنت بر متر مکعب است.
مهمترین صنایع پتروشیمی در جهان صنایع پلیمر هستند که بازار آنها هر ساله رو به توسعه است خوراک غالب این صنایع خوراک مایع از قبیل اتان، پروپان، بوتان و ترکیبات سنگین تر است از بین این خوراک ها اقتصادی ترین آنهابرای تولید محصولات پلیمری اتان و پروپان می باشند که در کشور ما پروپان و بوتان در حد چشمگیری وجود دارد بگونه ای که با همین دو ماده اولیه می توان طی 8 سال آینده 20 میلیون تن محصولات پتروشیمی تولید و روانه بازار نمود.
