یک مقام مسئول گازی با تشریح ساز و کاز تبدیل ایران به یک هاب گازی در منطقه خاورمیانه جزئیات پیشنهاد راه‌اندازی یک مرکز خرید و فروش گاز و LNG را تشریح کرد و گفت: در این مرکز می‌تواند تجارت کاغذی و الکترونیکی خرید و فروش گاز شکل بگیرد.

به گزارش نفت ما،رسول سلمانی با اشاره به موقعیت جغرافیایی منحصر به فرد ایران که از آن به عنوان دروازه طلایی صادرات، واردات، ترانزیت و سوآپ حامل های مختلف انرژی به ویژه نفت و گاز یاد می شود، گفت: در طول چند سال گذشته اعمال برخی از سیاست گذاری‌ها و عدم پایبندی به تعهدات بین‌المللی در مورد قراردادهای ساخت تاسیسات تولید LNG و افزایش تحریم های بین المللی، مشکلاتی را برای توسعه تجارت گازی ایران به وجود آورد.

این کارشناس اقتصاد انرژی با یادآوری ماموریت ایران به منظور تامین حداقل 12 درصد از انرژی جهان، تصریح کرد: هم اکنون زیرساخت هایی همچون وجود بیش از 34 هزار کیلومتر شبکه انتقال گاز، ساخت و بهره‌برداری از مخازن ذخیره‌سازی گاز و تکمیل زنجیره‌های ارزش وجود دارد که می‌تواند در توسعه تجارت گاز ایران در بلندمدت تاثیرگذار باشد.

وی با بیان اینکه علاوه بر زیرساخت های فنی و عملیاتی به منظور تولید و انتقال گاز، هم اکنون ایران بزرگترین دارنده ذخایر گاز متعارف جهان است، اظهار داشت: با این وجود در حال حاضر سهم ایران از تجارت جهانی گاز بسیار ناچیز است.

رئیس سابق نظارت بر صادرات گاز در شرکت صادرات گاز با اعلام اینکه همزمان با برنامه‌های کلان وزارت نفت به منظور توسعه و افزایش برداشت گاز ایران از پارس جنوبی باید اقداماتی هم برای مدیریت مصرف داخلی و به ویژه صادرات گاز هم در دستور کار قرار بگیرد، بیان کرد: در سال‌های گذشته تجارت گاز به واسطه محدودیت‌های منطقه‌ای پر رونق بود که می‌توان علت آن را فقدان ساخت خط لوله‌ای منطقه‌ای و دسترسی محدود به آن عنوان کرد.

وی، افزود: نهایتا روند حوادث به سمت و سویی می‌رود که دیگر فروش گاز ارزان در برابر هزینه بالای استخراج و تصفیه و همچنین لوله گذاری و صدور آن به صرفه نیست واز طرفی انرژی‌های تجدیدپذیر نیز بخشی از نیازهای جهانی را به خود اختصاص می‌دهند.

سلمانی با تاکید بر اینکه در حالی که اقتصاد ایران همچنان چشم امیدش به نفت است، به واسطه ذخایر عظیم گاز و وجود بازارهای مصرف بزرگ در اطراف می‌توان از این فرصت قیمت محصول گاز طبیعی صادراتی را تعیین کرد، یادآور شد: در شرایط فعلی گاز قیمت ثابتی در جهان ندارد و کشورهای تولید کننده بر اساس تصمیمات سیاسی و روابط اقتصادی و همچنین میزان چانه‌زنی کشورهای واردکننده قیمت محصول خود را تعیین می‌کنند.

این کارشناس صنعت گاز با بیان اینکه با تشکیل سازمان کشورهای صادرکننده گاز، این رابطه اقتصادی، حالتی تجاری به خود گرفته و کشورهای وارد کننده ناچارند قیمت پذیرفته شده در تالارهای معاملات را بپذیرند.، تبیین کرد: بر پایی ساختار بازار با عرضه کنندگان رقابتی و مصرف کنندگانی که دارای حق انتخاب باشند .

مجری طرح خطوط انتقال سراسری گاز در شرکت مهندسی و توسعه گاز همچنین درخصوص ضرورت‌های ایجاد هاب گازی در ایران، گفت: با ایجاد هاب گازی و ظهور و توسعه بازارهای تک محموله با قیمت ثابت، در دوره زمانی کوتاه مدت می‌تواند به عنوان یک ابزار مدیریت ریسک عمل کرده و تسهیلاتی در خریدهای کوتاه‌مدت وثبت خدمات ذخیره‌سازی و انتقال کند.

راه‌اندازی مراکز خرید و فروش گاز در ایران

مدیر سابق مهندسی شرکت ملی صادرات گاز با اعلام اینکه بریا ایجاد هاب گازی در ایران چند سناریو وجود دارد، تصریح کرد: یکی از سناریوهای پیشنهادی یک مدل فرا منطقه‌ای  بوده به طوری که با ایجاد یک مرکز داد و ستد بین‌المللی در جهت تحقق بازار باز و جذب متقاضیانی که شرایط این مرکز را پذیرفته‌ اند راه‌اندازی کرد.

وی، ادامه داد: در این روش دولت می‌تواند به منظور جلوگیری از سو استفاده با تعیین شرایط پذیرش متقاضیان به نوعی نهاد نظارت و کنترلی خویش رادر تعرفه‌های انتقال و ذخیره‌سازی اعمال کند.

سلمانی با بیان اینکه یکی دیگر از اهداف ایجاد هاب گازی در ایران، به وجود آوردن بستری برای توسعه بنیان‌های لازم برای تولید و عرضه گاز به اشکال مختلف (خطوط لوله یا ال.ان.جی) به بازارهای جهانی است، تبیین کرد: از این رو  ایجاد چنین مرکزی می‌تواند منجر به تحقق این اهداف کلان شود.

این کارشناس بازار گاز با تاکید بر اینکه در قوانین مربوط به هاب گازی، هیچ محدودیتی برای نحوه انجام معاملات ذکر نشده است و معامله گرانی که مایل به انجام معاملات خود به صورت کاغذی هستند، می‌توانند از این روش به تجارت گاز بپردازند، گفت: ضمن آنکه باید بدین نکته نیز توجه کرد که یکی از اهداف ایجاد مرکز هاب ایجاد موقعیت‌های استاندارد و شفاف برای فروشندگان و خریداران در جهت تسهیل معاملات گاز است.

مدیرسابق مهندسی شرکت صادرات گاز با اعلام اینکه در راستای ایجاد و توسعه هاب گازی، این نکته قابل ذکر است که لزوما همه هاب‌های گازی ایجاد شده، نباید از یک الگوی خاص مانند الگوی حاکم بر Henry Hub یا NBP  تبعیت کند، تصریح کرد: در حال حاضر مراکز مختلفی همچون هاب‌های موجود در اروپا با الگو و نقدینگی خاص حاکم بر هاب خود بدون مشکلی مشغول فعالیت هستند.

وی با یادآوری اینکه در این هاب می‌توان معاملات گازی علاوه بر تجارت کاغذی به صورت الکترونیک هم انجام شود،  راه اندازی چنین مرکزی در تجارت گاز، مکانیزمی ایجاد می‌کند تا بتوان در معاملات گازی قراردادهای کوتاه مدت و میان مدت منعقد کرد که این خود موجب انجام معاملات بیشتر گازی می‌شود.

به گفته سلمانی یکی از مزیت‌های تحقق هاب گازی، ایجاد امکان معاملات به صورت با واسطه بوده که این، خود سبب کاهش و یا حتی حذف بسیاری از محدودیت‌های مربوط به تجارت گاز ایران با سایر کشورهای متقاضی گاز شده و در حال حاضر ایران به استثنای یک کشور اشغالگر، محدودیتی در فروش گاز خود به سایر کشورها ندارد که این امر نیز مانع جدی در مسیر تحقق هاب گازی در ایران نخواهد بود.

استقلال قیمت گاز از نفت

این کارشناس بازار گاز در زمینه وابستگی قیمت گاز به نفت خام توضیح داد: یکی از اهداف هاب گازی ایجاد امکان رقابت آزاد گاز بر اساس قیمت گذاری مستقل آن بوده که در صورت تحقق این امر، ارتباط تنگاتنگ قیمت گاز و نفت از بین رفته و معاملات گازی بر مبنای قیمت خود گاز و نوسانات بازار آن انجام می‌شود.

وی با اشاره به به سیاست‌های کلان خصوصی سازی و حضور فعال در بازار جهانی، اظهار داشت: تغییر ساختاری در قوانین، خارج شدن از دولتی بودن و واگذاری آنها به بخش خصوص بوده و در مورد صادرات گاز نیز سیاست کلی، افزایش صادرات گاز و کسب سهم بیشتری از بازار جهانی گاز در سالهای آتی بوده که در این راستا نیاز به فراهم آوردن شرایط لازم جهت حضور فعال تر در این خصوص بوده که می توان به تشکیل بورس گازی اشاره کرد.

مدیرسابق مهندسی شرکت صادرات گاز در پایان خاطرنشان کرد: ساخت و راه‌اندازی طرح‌های جدید ذخیره‌سازی گاز و تکمیل خطوط لوله نهم و هفتم سراسری می تواند بستر تبدیل ایران به یک هاب گازی را تقویت کند.