بخش عظیمی از فعالیت عملیاتی وزارت نفت به عنوان یکی از صنایع بزرگ کشور در خوزستان قرار دارد که بر اساس نظر سازمان محیط زیست خوزستان بیشترین آلودگی زیست محیطی خوزستان از جمله آلودگی هوایی توسط این صنعت رخ می‌دهد.

به گزارش آژانس رویدادهای مهم نفت و انرژی " نفت ما " ، هنگامی که از چهارجهت خوزستان وارد اهواز می‌شوید انبوهی از ابرهای سیاه منسجم  را می‌بینید که ابتدا احساس می‌‌شود ابرهای باران‌زا با نهایت عصبانیت در حال آماده شدن برای بارش باران هستند اما وقتی که به ورودی شهر برسید متوجه می‌شوید که نه تنها ابرهای باران‌زایی وجود ندارد بلکه آسمان اهواز توسط دودهای حاصل از  فلرهای صنایع، کارخانه‌ها و شرکت‌های صنعتی در محاصره قرار گرفته و زندگی را بر شهروندان منطقه تنگ و تاریک کرده‌ است. مدت‌هاست که شهروندان خوزستان به ویژه کلانشهر اهواز در آرزوی داشتن یک روز هوای پاک و سالم هستند، کارشناسان محیط زیست معتقدند که توسعه صنایع بدون در نظر گرفتن مولفه‌های محیط زیستی و دودهای ناشی از صنایع آلاینده بر سیستم عصبی فرد تاثیرات منفی را ایجاد  و همچنین سبب بروز بیماری‌هایی از قبیل سرگیجه، بیماری‌های تنفسی، سرطان‌های ناشناخته، اختلالات مغزی در کودکان، تولد کودکان ناقص الخلقه و صدها بیماری ناشناخته دیگر می‌شود. کارشناسان حوزه محیط زیست بر این اصل نیز همچنان ثابت نظر هستند که صنایع آلاینده تنها بر جسم و روان جانوارن زنده از جمله انسان تاثیر منفی نمی‌گذارد بلکه با ورود بیش از حد ذرات و گازهای آلاینده به جو تاثیرات نامتوازن و نامطلوبی بر پدیده‌های طبیعی زندگی دارند. لیلا عبدی کارشناس محیط زیست درمورد نقش آلاینده‌های صنعتی در تغییر پدیده‌های طبیعی می‌گوید: متاسفانه اگر به چهار جهت اهواز نگاهی گذرا داشته باشید در جای جای این کلانشهر فلرهای سربه فلک کشیده شده صنایع، کارخانه‌ها و شرکت‌های بزرگ و کوچک را مشاهده می‌کنید که به صورت 24 ساعته در حال ورود مواد سمی و آلاینده به جو هستند.   تاثیرات منفی صنایع آلاینده بر پدیده‌های جوی وی افزود: وارونگی دمایی یکی از پدیده‌های طبیعی است اما این پدیده طبیعی از زمانی که خوزستان  به ویژه کلانشهر اهواز وضعیت خود را از یک منطقه مسکونی به منطقه‌ای صنعتی تغییر هویت داد ، از حالت طبیعی  خارج و به یک معضل خانمان‌سوز تبدیل شده است . کارشناس محیط زیست گفت: هنگامی که پدیده وارونگی دما در شهرهای صنعتی مانند اهواز رخ دهد با خطرات جدی و در برخی از مواقع با خطراتی جبران ناپذیر مانند مرگ همراه است زیرا  زمان رخ دادن وارونگی دما، جریان هوای گرم مانند یک سقف مستحکم و غیر قابل تجزیه آسمان منطقه را در بر می‌گیرد و اجازه خروج هوای سرد را نمی‌دهد حال در کنار جبهه هوای سرد آلاینده‌های صنعتی که در جو وجود دارند به دلیل اینکه راهی برای خروج و صعود به ارتفاعات بالای جو را ندارند به سطح شهر برمی‌گردند. وی افزود: برگشت آلاینده‌های آلوده و سمی صنایع به سطح زمین سبب کاهش اکسیژن  و در نهایت ایجاد مشکلاتی برای شهروندان می‌شود.   وارونگی دما در اهواز با محبوس شدن هوا همراه است احمدرضا لاهیجان‌زاده مدیرکل سازمان حفاظت از محیط زیست خوزستان نیز با اشاره به جریانات هوایی و دلایل تشدید وارونگی هوا در شهرهایی صنعتی کشور به ویژه کلانشهر اهوازگفت: زمانی که وارونگی دما رخ می‌دهد تقریبا جریان افقی هوا وجود ندارد و جریان عمودی هوا نیز حالت معکوسی به خود می‌گیرد که معکوس شدن دما سبب می‌شود ارتفاع بالا مانند یک سپر یا چسب بر روی شهر مانع از تبادل هوا شود. وی با بیان اینکه هوا در زمان وارونگی محبوس می‌شود، افزود: محبوس شدن هوا از نظر هواشناسی یک پدیده طبیعی است و در تمام نقاط دنیا رخ دهد اما در نقاطی که منابع آلوده‌کننده وجود دارد وارونگی سبب ایجاد آلودگی می‌شود به طوری که همین پدیده اگر در یک دشت خارج از شهر رخ دهد به دلیل عدم آلودگی هوایی هیچ مشکلی را ایجاد نمی‌کند در حالی که رخ دادن این پدیده در کلانشهرهای بزرگی  مانند اهواز، اصفهان یا تهران با  محبوس شدن هوا  همراه است. مدیرکل سازمان حفاظت از محیط زیست خوزستان گفت:  هرچه میزان آلودگی وارد شده به فضای وارونگی بیشتر باشد چون راهی برای خروج وجود ندارد؛ آلودگی بیشتری بالای سر همان فضایی که دچار وارونگی شده است باقی می‌ماند.   سهم به سزای صنعت نفت در آلودگی هوای اهواز وی با اشاره به وضعیت خوزستان در زمان وارونگی هوا، عنوان‌کرد: در خوزستان  و عمدتا حومه اهواز دومنبع متحرک و ثابت سبب تشدید وارونگی هوا می‌شود. منابع متحرک که شامل خودروها و وسایل حمل‌ونقل‌ دورن شهری است.این منبع در ابتدای صبح با شروع رفت‌وآمدهای شهری سبب ایجاد یک جهش ناگهانی درافزایش آلاینده‌ها می‌شوند. صنایع، کارخانه‌ها و شرکت‌ها  نیز جز منابع ثابت تشدید کننده وارونگی هوا به شمار می‌روند. لاهیجان‌زاده افزود: عمده‌ترین صنعتی که در آلودگی خوزستان نقش دارد وزارت نفت است و در حال حاضر صدها میلیون فوت مکعب گاز همراه نفت سوخته می‌شود که شاید مهم‌ترین عامل آلودگی هوا در خوزستان  سوخت گاز همراه با نفت باشد البته سایر صنایع در مراتب بعدی قرار می‌گیرند اما سهم صنایع و کارخانه‌های دیگر در آلودگی هوا در مقایسه با حجم و سهمی که نفت ایجاد می‌کند به مراتب پایین‌تر است. وی با بیان اینکه اگر موضوع جمع‌آوری گازهای همراه نفت را در الویت قرار دهیم می‌توان  بیش از  60 درصد آلودگی هوایی کلانشهر اهواز و بخش‌های زیادی از هوای خوزستان را رفع کرد، گفت:  واحد توسعه نیشکر دهخدا نیز همچنان در توسعه آلودگی هوایی بدون تاثیر نیست زیرا این صنعت با آتش زدن مزارع نیشکر سبب آلودگی هوا به ویژه در روزهای وارونگی می‌شود و در رده‌های پایین تر نیز سایر صنایع از قبیل صنایع فولاد قراردارد.   صنایع آلاینده مشمول جریمه عوارض آلایندگی می‌شوند مدیرکل سازمان حفاظت از محیط زیست خوزستان در پاسخ به سئوالی مبنی بر اینکه سازمان حفاظت از محیط زیست برای کاهش آلودگی که توسط صنایع ایجاد می‌شوند چه اقدامات موثری داشته است، بیان‌کرد: صنایع خوزستان به عنوان نمونه صنایع فولاد طرحی را برای نصب فیلترها آغاز کرده که نزدیک به 60 تا 70 درصد آلودگی‌های منتشر شده را کنترل می‌کند اما باید تا سال 96 این پروژه  را به سرانجام برساند و درصد باقی‌مانده را نیز محقق کند در غیر این‌صورت در برابر تعهدی که به قوه قضائیه داده مسئول است. وی افزود: صنایع فولاد مشمول پرداخت جریمه عوارض آلایندگی است  و درحال حاضر نیز این جریمه به منظور تسریع در اجرای پروژه از صنایع فولاد دریافت می‌شود. فاز دوم پروژه آماک نفت نیز در بهمن‌ماه امسال به بهره‌برداری می‌رسد و باید ظرف 4 ماه آینده وضعیت بهسوزی پروژه‌های مربوط به  اهواز 2 و 3 مشخص شود. لاهیجان‌زاده تصریح‌کرد: دو قرارداد برای جمع‌آوری 60 میلیون فوت مکعب گاز همراه  نفت به امضا رسید که طرح با مدت زمان 2 سال آغاز شده است و وزارت نفت تعهد دیگری مبنی بر جمع‌آوری تمام گازهای همراه نفت ظرف مدت سه سال منعقد کرده که برای این تعهد اعتباری بیشتر از2 میلیارد دلار پیش‌بینی شده است. بخشی از پروژه‌ها که دارای تعهد زمانی هستند به ما تحویل داده شدند زیرا سازمان حفاظت از محیط زیست از آن‌ها شکایت کرده و پرونده‌هایشان همچنان نزد دادگاه باز است تا برنامه‌ها و تعهدهای خود را طبق موارد یاد شده اجرائی کنند. وی با اشاره به وضعیت هوای خوزستان در 9 ماه امسال گفت: در 9 ماهه امسال چهار روز هوای خوزستان در شرایط پاک، 111 روز در شرایط سالم، 106 روز در شرایط ناسالم برای گروه های حساس، 44 روز در شرایط ناسالم برای همه گروه ها و 11 روز در شرایط خطرناک بوده است. در سال 94 نیز هوای اهواز 10 روز شرایط پاک، 198 روز در شرایط سالم، 139 روز در شرایط ناسالم، یک روز در شرایط بسیار ناسالم و 17 روز در شرایط خطرناک بوده است.   کسب مجوز زیست محیطی باید از نخستین مجوزهای لازم برای هر صنعت باشد جواد کاظم‌نسب الباجی نماینده اهواز در مجلس شورای اسلامی نیز با اشاره به اینکه یکی از اقدامات نمایندگان استان در راستای مسائل مرتبط با صنایع آلاینده به‌ویژه صنایع آلاینده در اهواز است، اظهار داشت: نمایندگان درصدد هستند که هر موسسه، کارخانه و یا کارخانجاتی اگر بخواهد در استان فعالیت کند باید در ابتدا مجوز زیست محیطی را اخذ کند. وی با بیان اینکه کسب مجوز زیست محیطی باید از نخستین مجوزهای لازم برای هر صنعت باشد، افزود: در کمیسیون کشاورزی لایحه هوای پاک را با هدف تاکید بر کسب مجوز زیست‌محیطی مصوب کردیم که برای تائید به صحن ارجاع می‌شود. نماینده اهواز در مجلس شورای اسلامی به صنایع آلاینده اشاره کرد و گفت: پتروشیمی، فولاد و حتی نیشکر یکی از صنایع آلوده کننده محیط زیست هستند که باعث ایجاد آلایندگی زیادی در استان شده که ما در حال جلوگیری از اتفاقاتی هستیم که سبب ایجاد ضرر و زیان برای مردم می‌شود. وی افزود: بودجه مورد نیاز برای مقابله با آلایندگی‌ها در حال تصویب است، همچنین جریمه‌ها بر‌اساس لایحه هوای پاک گرفته می‌شود، در‌آمدهای زیادی برای انجام اقداماتی برای مقابله با آلایندگی‌ها خواهد داشت. تاثیر منفی وارونگی هوای اهواز بر دستگاه تنفسی شهروندان/  هنگام وارونگی هوا فلرهای صنایع باید خاموش شوند شکرالله سلمان‌زاده رئیس مرکز بهداشت خوزستان نیز با اشاره به آثار و پیامد‌های نامطلوب وارونگی هوا بر دستگاه‌ تنفسی انسان‌ها گفت: در وارونگی دما لایه‌های پایینی سردتر می‌شوند و لایحه‌های بالایی گرم می‌شوند و این پدیده باعث می‌شود که آلاینده‌هایی که در سطح بالا هستند در سطوح پایین قرار گیرند و به راحتی با  انسان‌ها تماس برقرار می‌کنند که خطراتی برای شهروندان ایجاد می‌کند. وی افزود: غلظت آلاینده‌ها برای گروه‌های سنی مختلف، متفاوت است و گروه‌هاس سنی حساس از جمله بیماران تنفسی، افراد مسن و کودکان آسیب‌پذیری بیشتری نسبت به سایر گروه‌های سنی دارند اما هرچه درجه آلاینده‌ها بیشتر شود برای همه افراد خطرناک است. وارونگی هوا برای افرادی که بیماری تنفسی دارند سبب حمله آسم و در افرادی که بیماری قلبی دارند با حملات قلبی و عروقی همراه هستند. رئیس مرکز بهداشت خوزستان با بیان اینکه وارونگی هوا همراه با آلاینده  برای کودکان سبب افزایش تحریک پذیری ریه‌ها و نفس تنگی می‌شود، افزود: شهروندان برای جلوگیری از بروز هریک بیماری‌های یاد شده درشرایطی که وارونگی هوا رخ می‌دهد حتی الامکان از ورود آلودگی به جو خودداری کنیم ودر صورت امکان از تردد وسایل نقلیه شخصی استفاده نکنیم. شرکت‌های صنعتی نیز در روزهایی که هوا دچار وارونگی است دود منتشر شده از فلرهای صنایع خود سبب آلودگی می‌شوند را کاهش و درصورت امکان خاموش کنند. فلرهای نفتی برای کاهش آلودگی نیازمند ساماندهی هستند/ فلرهای با آلایندگی بالا هنگام وارونگی دما خاموش می‌شوند هاشم بالدی نیز با بیان اینکه صنایع بزرگی مانند نفت، نیشکر، فولاد، نیروگاه‌ها در خوزستان وجود دارد.گفت: بر اساس برنامه‌ریزی‌های انجام شده از ابتدای امسال سوخت مازوت که توسط نیروگاه‌ها از جمله نیروگاه رامین استفاده می‌شد به سوخت گازی تبدیل که این تبدیل سوخت کمک بزرگی به کاهش آلودگی در استان کرد. وی افزود: فلرهای نفتی برای کاهش آلودگی نیازمند ساماندهی هستند و باید با استفاده از برنامه‌ریزی‌های کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلندمدت آلودگی‌های ناشی از فلرهای نفتی را به حداقل و صفر رساند زیرا  هنگام  وقوع پدیده وارونگی هوا مشکلات متعددی به وجود می‌آید. دیرکل بحران استانداری خوزستان گفت: سوزاندن باگاس نیشکر از دیگر مواردی است که باعث آلودگی هوایی می‌شود و در دستور کار مسئولان مربوطه است که حتی‌الامکان از سوزاندن باگاس‌ها خودداری کنند. وی با بیان اینکه سازمان مدیریت بحران تا زمانی که میزان آلودگی به حد بحران نرسد ورود نمی‌کند، بیان‌کرد: دبیری کارگروه آلودگی  با سازمان محیط زیست است و  ما زمانی ورود می‌کنیم که شرایط واقعا به یک شرایط بحرانی برسد. بالدی گفت: برخی از فلرهای نفتی که میزان تولید آلودگی بالایی دارند و نقاطشان نیز توسط محیط زیست مشخص شده در زمان افزایش آلودگی و وارونگی هوا فعالیت‌شان قطع می‌شود. اگر نقشه‌های هوایی خوزستان را بررسی کنیم بدون شک در وسط آن نقطه سیاهی مشاهده می‌شود که مانند نقطه 100 سیبل دارت است اما همچنان به نظر مدیرکل بحران استانداری خوزستان مسئله‌ای بحرانی خوزستان به ویژه کلانشهر صنعتی خوزستان را تهدید نمی‌کند .آن‌چیزی که وضعیت بحرانی کلانشهر اهواز را مشخص می‌کند سینه‌های پر از دود، نفس‌های به شمار افتاده شهروندان و همچنین آمار بالای سرطان است که روز به روز برآمار آن‌ها اضافه می‌شود. رئیس جمهور در آخرین سفر یک روزه خود به خوزستان گفت چهره مناطق نفتی باید برای مردم منطقه چهره‌ رحمت و سازندگی باشد اما آن‌چه که مردم خوزستان به ویژه شهروندان کلانشهر اهواز از چهره خوزستان مشاهده می‌کنند چهره‌ای فقیر و بیماری سرطانی است که هیچ دارویی توانایی درمان آن را ندارد. این چهره بیمار نه تنها نیازمند حمایت‌های بی وقفه دولتمردان است بلکه دولت باید با توجه به آلایندگی‌های خطرناکی که سلامت جسمی و روحی شهروندان خوزستان به ویژه شهر صنعتی اهواز را تهدید می‌کند و همچنین در ازای استفاده‌ از منابع نفتی و گازی خوزستان یارانه‌ای برای بخش سلامت به استان اختصاص دهند.     منبع: تسنیم