به گزارش آژانس رویدادهای مهم نفت و انرژی "نفت ما"،بررسي كارنامه عملكردي چهار روانكار بورسي در نيمه نخست سال حاكي از آن است كه شركت نفت بهران همچنان پيشتاز در رشد فروش و درآمد بوده و پس از آن نفت پارس با عملكرد قابل قبول از لحاظ تولید بیشترین رشد را در میان هم گروه های خود ثبت کرده است. اما ايرانول كه سال جاري را با افت شديد توليد و فروش آغاز كرده بود تا اينجاي کار از سه رقيب خود به شدت جا مانده و به نظر نمي رسد با وجود افزايش نرخ فروش، رشد سودآوري را نسبت به سال گذشته تجربه كند. نفت سپاهان نيز در شش ماهه ابتدايي سال جاري از نظر ميزان فروش چندان قابل قبول ظاهر نشده است.
روانکاران به مجموعه از روغن هایی گفته می شود که در بخش های مختلف صنعتی به منظور کاهش اصطکاک و افزایش بهروری و طول عمر قسمت های مختلف یک سیستم مکانیکی مورد استفاده قرار می گیرد. روانکارها از دو جزء اصلی روغن پایه و مواد افزودنی تشکیل می‌گردند. ماده اصلی تشکیل دهنده روغن پایه لوبکات است که از پالایشگاه های نفت دریافت می شود. طبق آمار حدود یک درصد از کل نفت تولید شده در سطح جهان به صنعت روانکارها اختصاص می یابد. با توجه به پیشرفت روز افزون خودروهای هیبریدی و برقی برآورد شده است که میزان رشد تولید روانکار تا سال 2040، صفر درصد خواهد بود.



اما در ايران چهار شرکت اصلی بورسی فعال در صنعت روانکار، شركت هاي نفت بهران، نفت ایرانول، نفت پارس و نفت سپاهان هستند که در ادامه به بررسی اجمالی آن ها می پردازیم.
شرکت نفت بهران (شبهرن):
با توجه به صورت سود و زیان شرکت، مبلغ فروش در پایان سال 1401 چیزی در حدود 17.700 میلیارد تومان می باشد که همین رقم در سال 1400، برابر 11.600 میلیارد تومان بوده است که رشد 52 درصدی را نشان می دهد. همچنین شبهرن در گزارش 6 ماهه سال جاری مبلغ 10.300 میلیارد تومان درآمد شناسایی کرده است که این عدد نسبت به مدت زمان مشابه سال قبل، رشد 27 درصدی را به ثبت رسانده است. از لحاظ تغییرات مقداری فروش نیز شبهرن توانسته در فروش داخلی با رشد 48 درصدی نسبت به 6 ماهه اول سال 1401 حجم تولیدات خود را از 127 میلیون واحد به بیش از 189 میلیون واحد رسانده و در رتبه نخست صنعت قرار گیرد. لازم به ذکر است که محصولات شرکت بهران به دلیل دارا بودن تکنولوژی بالاتر نسبت به مابقی تولیدات شرکت های حاضر در این صنعت، نرخ فروش در محصولات به ویژه در روغن های موتور بالاتر از محصولات دیگر شرکت ها است.



شرکت ایرانول (شرانل):
با نگاهی به شرکت نفت ایرانول متوجه اين موضوع مي شويم که این شرکت برعکس بهران نتوانسته عملکرد مناسبی را برای شش ماهه سال 1402 رقم بزند به طوریکه در شش ماه ابتدایی امسال مبلغ 6،700 میلیارد تومان انواع روانکار به فروش رسانده است، در صورتی که این مبلغ در نیمه اول سال گذشته، چیزی در حدود 6،600 میلیارد تومان بوده است. با قیاس درآمد فروش شرکت درمیابیم که با توجه به رشد نرخ فروش محصولات، شرانل نتوانسته سطح عملکرد خود را حداقل با ثابت نگهداشتن میزان تولید و فروش ارتقا بدهد.
بررسی های صورت گرفته بر روند تولید و فروش، نشان می دهد که در فصل اول سال 1402، میزان تولید و فروش با کاهش قابل ملاحظه ای مواجه بوده و در ادامه یعنی در ماه های تیر، مرداد و شهریور سعی کرده است حجم محصولات را به ظرفیت عملی نزدیک کند. به نظر می رسد با توجه به سطح تولید شرکت و همچنین نرخ های فروش، شرانل در پایان سال 1402 در بهترین حالت بتواند همان میزان سود سال گذشته را محقق نماید و این در صورتی است که روند تولید و فروش در شرایط نرمال بوده و همانند ابتدای سال با نوسان همراه نشود.



 
نفت پارس (شنفت):
نفت پارس از لحاظ تولید بیشترین رشد را در میان هم گروه های خود ثبت کرده است. حجم تولیدات شنفت در نیمه نخست سال قبل 176 میلیون واحد بود که در شش ماهه ابتدایی سال جاری با رشد 15 درصدی تولیدات خود را به حدود 204 میلیون واحد ارتقا داد و عمده ترین رشد را در بین روانکاران تجربه کرد. این شرکت همچنین بالاترین رشد مبلغ فروش را به ثبت رساند. جمع کل درآمد های عملیاتی نفت پارس در نیمه ابتدایی سال 1401، 45،550 میلیارد ریال بود که در دوره 6 ماه اول سال جاری با 27 درصد افزایش آن را به 57،627 میلیارد ریال رساند. پس از شنفت، شبهرن با 24 درصد، بالاترین میزان رشد فروش ریالی را ثبت کرده است.
به نظر می رسد در صورتی که شنفت بتواند با همین رویه به کار خود ادامه دهد، در پایان سال جاری می تواند فروش 12.5 هزار میلیارد تومانی را به ثبت برساند. گفتنی است شنفت تا اینجای کار سود خالص قابل توجهی را محقق نموده است به این ترتیب که در حال حاضر مبلغ 1،300 میلیارد تومان سود ساخته است که نسبت به نیمه سال گذشته 70 درصد رشد داشته است. اگر شرایط حاکم بر این شرکت همچنان پایدار بماند پیش بینی می شود که در پایان سال مالی با سود 2،500 میلیارد تومان به کار خود پایان خواهد داد.



نفت سپاهان (شسپا):
بررسی گزارش های منتشر شده از شرکت نفت سپاهان، از عملکرد ضعیف این شرکت در بین شرکت های روانکار در بازه 6 ماهه حکایت دارد. به طوری که حجم فروش داخلی شرکت با افت 11 درصدی و حجم فروش صادراتی نیز با کاهش 6 درصدی مواجه شده است. اما به لحاظ مبلغی، فروش 6 ماهه نسبت به مدت زمان مشابه سال قبل 7 درصد رشد را نشان می دهد. در حالی که سایر شرکت ها به لحاظ ریالی در بخش فروش داخلی بین 10 تا 45 درصد افزایش را تجربه کرده اند، فروش داخلی شسپا تقریبا مشابه نیمه اول سال گذشته بوده و به مبلغ 4،353 میلیارد تومان رسیده است.



همانطور که در گزارشات مشاهده می شود، شسپا و شرانل تا اينجاي كار نتوانسته اند عایدی بیشتری در سال مالی جدید نصیب سهامداران خود کنند و در مقابل شرکت نفت بهران و نفت پارس، با عملکرد طلایی خود با وجود فروش های دستوری و کنترل نرخ های فروش توسط سازمان حمایت، توانستند نظر سهامداران خرد فعال در این صنعت را به خود جذب کنند.