به گزارش آژانس رویدادهای مهم نفت و انرژی"نفت ما "، محل احداث مجتمع پتروشیمی تولید پلی پروپیلن از گاز طبیعی (GtPP) بین الملل قشم در جزیره قشم در زمینی به مساحت حدودا" 100 هکتار در نظر گرفته شده است. ظرفیت تولیدات سالانه واحد های مجتمع:
- 1 میلیون و 650 هزار تن متانول،
حدود 500 هزار تن پروپیلن،
حدود 500 هزار تن پلی پروپیلن، (محصول نهایی)
حدود 180 هزار تن بنزین پیرولیز (محصول نهایی)
حدود 36 هزار تن ال پی جی (محصول نهایی)
حدود 20 هزار تن اتیلن است. (محصول نهایی)
خوراک این مجتمع بر اساس موافقت اصولی وزارت نفت، 5.338 میلیون متر مکعب در روز گاز طبیعی بوده که از طریق خط لوله توسط شرکت ملی گاز استان هرمزگان تامین و تحویل خواهد شد.
مبلغ سرمایه گذاری پروژه 1.44 میلیارد یورو بوده وتعداد 5000 نفر در اوج زمان اجرای طرح و 500 نفر در زمان بهره برداری بصورت مستقیم ایجاد اشتغال خواهد کرد. آب مجتمع از دریا و تامین برق آن بخشی از شبکه سراسری و بخش عمده از طریق نیروگاه اختصاصی خواهد بود.
سهامداران اصلی شرکت پتروشیمی بین الملل قشم، به ترتیب میزان سهام عبارتند از؛ شرکت سرمایه گذاری گروه توسعه ملی (سهامی عام) 43.7 درصد، شرکت پتروشیمی شازند (سهامی عام) 37.6 درصد، سازمان منطقه آزاد قشم 15.3 درصد، شرکت سرمایه گذاری نفت و گاز و پتروشیمی تامین (سهامی خاص) 2.8 درصد و 4 درصد سایر سهامداران.
در حالی که مجوزهای اولیه چون خوراک و زیست محیطی برای این پروژه اخذ شده، پیمانکار EPC مشخص و قرارداد تجاری رسما" امضاء شده است، زمین پروژه در یکی از بهترین نقاط جزیره تعیین گردیده، مبلغ 170 میلیون یورو از بانک EIH اختصاص داده شده، کنسرسیوم بانکی به رهبری بانک تجارت شکل گرفته است وکماکان اجرای پروژه شروع نشده است.
ظاهرا"کارفرمای طرح با انجام دیوار کشی دور زمین و مقداری خاکبرداری که بیشتر به خاک بازی شبیه است قصد تصرف زمین را داشته تا اینکه نیتی برای انجام طرح! وظایف تیم مدیریت پروژه در این سال ها فقط روی کاغذ، تمدید خوراک، تمدید مجوز های دیگر بیشتر برای تمدید وجود شرکت تا اجرای پروژه. اگر قرار بود که در زمان تحریم ها کاری انجام نشود آیا واقعا" لازم بود که شرکت در این مدت حدود 50 کارمند و مدیر و ... را حقوق بدهد؟ هزینه های دفتر تهران و قشم و رفت و آمد های مرتب آیا وقتی قرار نیست کاری انجام پذیرد، لازم است؟
با توجه به شرایط فاینانس های مختلف و تعهد کارفرما برای آوردن حداقل 15درصد سهم خود در فاینانس، استفاده از منابع بانک EIH میتوانست بعنوان آورده کارفرما برای کل پروژه محسوب گردد. این امر علاوه بر تامین تعهد کارفرما باعث شروع عملیات اجرایی طرح در حوزه های مهندسی و خرید اقلام دیر تحویل میتوانست پروژه را از نظر برنامه زمانبندی جلو انداخته و باعث در اولویت قرار گرفتن پروژه برای هرگونه فاینانس دولتی نیز گردد. یقینا" با توجه به دولت جدید و گشایش های صورت گرفته پروژه هایی در اولویت قرار خواهند گرفت که هزینه های بیشتری کرده باشند و سهامداران مصمم تری داشته باشند.
علاوه بر اینها با توجه به موافقتنامه 25 ساله با چین و امضاء قراداد با کنسرسیوم چینی – ایرانی و این واقعیت که شرکت چینی پیمانکار از شرکت های دولتی بسیار قوی است، شروع پروژه میتواند این طرح را در اولویت اول مذاکرات قرار بدهد.
سوالات اساسی مانند لایسنس طرح که قرار بود از واحد موجود در چین کپی شود و در این خصوص سفرهایی هم صورت گرفته و بواسطه پیمانکار چینی مدارک نیز تهیه شده است به کجا رسیده است؟ آیا مدیر عامل و تیم مدیریتی، پروژه را متوقف کرده اند که لایسنس را مستقیما" از لورگی و ... تهیه کنند در حالیکه کلیه مدارک حتی مدارک طراحی تفصیلی را در دست دارند؟ وضعیت فاز بندی پروژه به چه صورتی درآمده است؟ با پیگیری هایی که از بانک صورت گرفته است ظاهرا" بانک از فازبندی پروژه اصلا" اطلاعی ندارد!!
کتاب سال منطقه آزاد قشم که در دی 1398منتشر شده، مدت ساخت پروژه را 4 سال برآورد کرده و هم اکنون 2 سال از آن تاریخ می گذرد و بعید است تا دو سال دیگر به بهره برداری برسد. در منطقه آزاد قشم ۳۰ طرح در حوزه نفت، گاز، پتروشیمی و انرژی تعریف شده است که از این تعداد 5 پروژه برای هاب 2500 هکتاری مجتمع‌های پتروشیمی جزیره قشم با هدف تکمیل زنجیره ارزش متان و متانول در نظر گرفته شده است که پس از بهره برداری محصولات متنوعی چون پلی پروپیلن، پروپیلن، متانول، پروپان، بنزین پرولیز و فرمالدئید، اتیلن، پلی اتیلن، استیک اسید، MEG، با ظرفیت تولید سالانه ۶ میلیون و 760 هزار تن در منطقه آزاد قشم تولید خواهد شد.
علاوه بر طرح GTTP صنایع پتروشیمی بین الملل قشم، طرح GTPP توسعه پترومفید، طرح GTX کاوه متان قشم، طرح GTX نفت و گاز و پتروشیمی قشم، طرح یکپارچه تولید متانول و زنجیره ارزش از گاز طبیعی GTPP شرکت پتروشیمی مهام قشم هم مطرح است که همگی سرنوشت مشابهی دارند و در هاله ای از محاق فرو رفته اند و مشکل اصلی تامین مالی و سرمایه گذار است. 5 پروژه پتروشیمی جزیره قشم به ۱۳ میلیارد دلار سرمایه نیاز دارد. مشخص نیست چینی ها که به سرمایه گذاری در این پروژه ها علاقمند بودند، سرانجام چه کردند و تکلیف سرمایه گذاران داخلی نیز چه شد؟ در فاز نخست ساخت خط لوله انتقال گاز برای هاب پتروشیمی جزیره قشم، امکان انتقال روزانه ۲۵ میلیون مترمکعب و در فاز دوم ۵۲ میلیون متر مکعب گاز برای تامین سوخت و خوراک پتروشیمی‌ها به قشم فراهم میشود.
برآیند تحولات صنایع پتروشیمی بین الملل قشم نشان می دهد که مدیران عامل منطقه آزاد قشم و مدیران مربوطه در شرکت ملی صنایع پتروشیمی در این چند سال فقط به بازدید از آن پرداخته و چند همایش برگزار کرده و صرفا شعاری عمل کرده اند!
باید مشخص شود علت این همه تاخیر در ساخت این پروژه و سایر پروژه های مشابه در جزیره قشم چه بوده است. قرار بود تا پایان سال 1399 بخشی از عملیات اجرایی صنایع پتروشیمی بین الملل قشم آغاز شود.
در مجمع عمومی عادی سالیانه1396 شرکت سرمایه گذاری گروه توسعه ملی به عنوان سهامدار عمده پتروشیمی بین الملل قشم، اعلام شد که مجموعه «وبانک» پروژه صنایع پتروشیمی بین الملل قشم را تصویب و برای عملیات اجرایی آن برنامه ریزی کرده و حتی با شرکت لورگی Lurgi آلمان برای دریافت اسناد مناقصه عقد قرارداد کرده بود که ۸۰ درصد از مبلغ سرمایه گذاری 1.5 میلیارد دلاری اعلام شده توسط فاینس خارجی تامین شود.
همچنین در مجمع فوق العاده شرکت پتروشیمی شازند در آبان 1400 به عنوان سهامدار دوم پتروشیمی بین الملل قشم، تعدادی از سهامداران که به صورت مجازی مجمع را دنبال می‌کردند، با ارسال پیامک، سوالاتی در خصوص روند پیشرفت طرح شرکت صنایع پتروشیمی بین‌الملل قشم مطرح کردند که به صورت شفاف به آن پاسخ داده نشد.
از آنجا که شرکت صنایع پتروشیمی بین الملل قشم (سهامی خاص) به عنوان اولین شرکت بخش غیر دولتی در ساخت مجتمع پتروشیمی تولید پلی پروپیلن از گاز طبیعی (GtPP) است و با توجه به اینکه بر اساس سیاست‌های ابلاغی اصل 44 قانون اساسی، دولت دیگر در توسعه صنعت پتروشیمی سرمایه گذاری نخواهد کرد، لذا تجربه بخش خصوصی در این پروژه نشان خواهد داد که آیا این بخش کماکان به دنبال رانت طلبی و غیره است یا صرفا بر کارآمدی خود در راه اندازی و بهره وری پس از تولید اکتفا خواهد کرد. نقش ثبات مدیریتی در شرکتهای سهامدار پروژه هم باید مورد کنکاش دقیق قرار گیرد که چه تاثیری در تاخیر پروژه داشته است و آیا اساسا شرکت های خصوصی می توانند سرمایه گذار طرح‌های پتروشیمی در جهش سوم باشند یا باید تجدید نظر اساسی در این زمینه صورت گیرد.
نکته ای که در پایان حائز اهمیت جلوه می کند آنست که با توجه به جذابیت محصول پلی پروپیلن در بازارهای خارجی و نیز موقعیت استراتژیک صنایع پتروشیمی بین الملل قشم و معافیت ۲۰ ساله مالیاتی این شرکت و در آخر تخفیف خوراک منطقه قشم، سودآوری فراتر از انتظار سهامداران پروژه به نوعی تضمین شده است و با این تفاسیر تاخیر در راه اندازی پروژه هایی از این دست توجیه پذیر نیست. لذا با توجه به عدم النفعی که از بابت تاخیر این پروژه به سهامداران وارد می شود بایستی مدیر عامل شرکت صنایع بین الملل پتروشیمی قشم، شرکتهای عمده سهامدار همچون شرکت سرمایه گذاری گروه توسعه ملی، شرکت پتروشیمی شازند و سازمان منطقه آزاد قشم چرایی تاخیر در اجرای پروژه و زمان دقیق بهره برداری از آن را توضیح دهند تا سنگ بنایی برای تبدیل شدن جزیره قشم به سرزمین فرصت طلایی و قطب انرژی کشور گذاشته شود و به سرنوشت پروژه بانکرینگ قشم دچار نشود.
