به گزارش آژانس رویدادهای مهم نفت و انرژی "نفت ما"، هوشنگ فلاحتیان معاون برنامه‌ریزی وزارت نفت با اشاره به آخرین اقدامات این وزارتخانه برای توسعه زنجیره ارزش صنعت نفت عنوان کرد: مقام معظم رهبری از سال‌های گذشته همواره بر موضوع رهایی از خام‌فروشی و تکمیل زنجیره ارزش صنعت نفت تاکید کرده‌اند و این موضوع به صورت ویژه در دولت سیزدهم، سرلوحه کار وزارت نفت قرار گرفته است.
وی افزود: در این راستا موافقت اصولی ساخت پالایشگاه‌های جدید به مجموع ظرفیت 2 میلیون بشکه برای بخش غیردولتی صادر شده است و بسیاری از این طرح‌ها نیز در مرحله فعالیت و آغاز اجرای پروژه‌ها هستند. البته وضعیت و پیشرفت این طرح‌ها متفاوت است.
فلاحتیان ادامه داد: طبق تصمیم دولت سیزدهم، هم‌اکنون تمرکز بر تعدادی از پروژه‌های پتروپالایشی خاص قرار گرفته است و جلسات منظمی با معاون اول رئیس‌جمهور به صورت مستمر برای پیشبرد این طرح‌ها برگزار می‌شود تا یک جهشی در مورداحداث پتروپالایشگاه‌های جدید رقم بخورد.
معاون برنامه‌ریزی وزارت نفت گفت: ستاد اقتصاد مقاومتی به ریاست معاون اول رئیس‌جمهور، طرح‌های اولویت‌دار صنعت نفت را ذیل پروژه‌های راهبردی اقتصاد مقاومتی انتخاب کرده است و تمام انرژی این ستاد بر تمرکز و گره‌گشایی از این پروژه‌هاست تا تحرک بیشتری نسبت به گذشته در آنها ایجاد کنند.
 *آخرین وضعیت پتروپالایشگاه‌های شهید سلیمانی، مهر خلیج فارس، مروارید مکران و آدیش جنوبی
وی توضیح داد: از جمله این پروژه‌ها می‌توان به پتروپالایشگاه شهید سلیمانی اشاره کرد که در مجاورت پالایشگاه ستاره خلیج فارس در بندرعباس جانمایی شده است. هلدینگ‌های بزرگ کشور و بانک‌ها سهامدار این پروژه شده‌اند و ما در حال اخذ مصوبه شورای پول و اعتبار برای مشارکت بانک‌ها در این پروژه بودیم که این مصوبه اخذ شد.
فلاحتیان اظهار داشت: هم‌اکنون شرکت پروژه برای این طرح ثبت شده است و مدیرعامل آن انتخاب شده است. مشکل تخصیص زمین آن تقریبا به طور کامل حل شده است و این پروژه در آستانه اجرای عملیات است و به زودی کار آن شروع می‌شود.
معاون برنامه‌ریزی وزارت نفت گفت: پروژه پتروپالایشی مکران مفید (مروارید مکران) با ظرفیت 300 هزار بشکه نفت خام نیز از دیگر پروژه‌های اولویت‌دار است، سهامدار این پروژه ستاد اجرایی فرمان امام است و خوشبختانه این پروژه در مرحله فعالیت است و 1000 نفر در سایت مشغول کار هستند.
وی افزود: این پروژه از مشکلات سهامداری و اخذ مصوبه برای مشارکت بانک‌ها عبور کرده است و در مرحله ثبت پیشرفت فیزیکی است. طبق تبصره 18 قانون بودجه 1401 نیز 1500 میلیارد تومان تسهیلات به پروژه مروارید مکران اعطا شد و این حمایت‌ها تا پایان پروژه ادامه خواهد داشت.
فلاحتیان گفت: یکی دیگر از این پروژه‌های اولویت‌دار، پتروپالایشگاه مهر خلیج فارس با ظرفیت 120 هزار بشکه میعانات گازی است که در مجاورت پالایشگاه ستاره خلیج فارس تعریف شده است. این پروژه را قرارگاه خاتم‌‍الانبیا بر عهده دارد و پیشرفت فیزیکی آن 40 درصد است.
معاون برنامه‌ریزی وزارت نفت گفت: با حمایت وزارت نفت قرار شده است مبلغ 500 میلیون دلار طبق بند ی تبصره یک قانون بودجه 1402، نفت خام به این طرح داده شود و بعد از بهره‌برداری از پروژه، این مبلغ ظرف سه سال از محل فروش محصولات یا به صورت نقدی بازپرداخت می‌شود. بدین ترتیب گره این پروژه با همکاری وزارت نفت و مجلس باز شده است و به زودی پیشرفت این پروژه سرعت بالایی را خواهد گرفت.
وی عنوان کرد: پروژه پالایشی آدیش جنوبی با ظرفیت 60 هزار بشکه میعانات گازی نیز طرح بعدی است که پیشرفت این پروژه حدود 85 درصد است. امیدوار هستیم تا پایان امسال شاهد راه‌اندازی این طرح باشیم.
*جزئیات مذاکرات احداث پالایشگاه خوزستان با سرمایه‌گذاری خارجی
معاون برنامه‌ریزی وزارت نفت گفت: همچنین به دنبال احداث پالایشگاه 180 هزار بشکه‌ای خوزستان با مشارکت سرمایه‌گذار خارجی بوده و مذاکرات آن در حال انجام است. اگر موافقت‌نامه و قرارداد آن امضا شود، به زودی اطلاع‌رسانی انجام خواهد شد. در این طرح 20 درصد شرکت ملی پالایش و پخش و 80 درصد شریک خارجی سهامدار خواهند بود و تامین مالی پروژه را انجام می‌دهند.
وی ادامه داد: البته در این طرح، به دنبال این هستیم که کار از توسعه میدان نفتی تا توسعه زنجیره ارزش و احداث پالایشگاه با مشارکت سرمایه‌گذار خارجی صورت بگیرد که اگر مذاکرات به نتیجه برسد، اتفاق بزرگی رقم خورده است.
فلاحتیان تاکید کرد: در کنار احداث پالایشگاه‌های بزرگ، حمایت از توسعه مینی‌ریفاینری‌ها یا پالایشگاه‌های کوچک نیز در دستور کار قرار گرفته و تعداد قابل توجهی موافقت اصولی برای این طرح‌ها صادر شده است. پالایشگاههای کوچک طرح‌هایی هستند که عمدتا از 5 تا 50 هزار بشکه ظرفیت پالایشی دارند.
معاون برنامه‌ریزی وزارت نفت گفت: در استان خوزستان حدود 4 الی 5 طرح مینی‌ریفاینری 50 هزار بشکه‌ای تعریف کرده‌ایم. در دیگر مناطق که پتانسیل تامین خوراک وجود دارد، نیز طرح‌هایی تعریف شده است مثلا در هرمزگان و بوشهر نیز این طرح‌ها تعریف شده است. راهبرد ما این بوده است که با سرمایه‌گذاری بانک‌ها و هلدینگ‌ها و با استفاده از ظرفیت بازار سرمایه، طرح‌هایی تعریف شود و البته مشارکت‌نامه‌هایی نیز برای سرمایه‌گذاری امضا شده است.
*پالایشگاه‌ها موظفند 40 درصد از سود پالایشی را صرف کیفی‌سازی محصولات کنند
فلاحتیان گفت: طرح‌های ارتقای کمی و کیفی پالایشگاه‌های موجود نیز ذیل قانون حمایت از توسعه صنایع پایین‌دستی در دستور کار قرار دارد. هم‌اکنون طرح تولید گازوئیل یورو 4 در پالایشگاه اصفهان به اتمام رسیده و آماده افتتاح است. در این طرح 16 میلیون لیتر در روز گازوئیل با استاندارد یورو تولید می‌شود.
معاون برنامه‌ریزی وزارت نفت گفت: در سال جاری، طرح تصفیه نفت‌گاز و ایزومریزاسیون پالایشگاه شیراز به اتمام می‌رسد. همچنین طرح تصفیه هیدروژنی نفت‌گاز، تولید هیدروژن و بازیافت گوگرد پالایشگاه تبریز نیز بهره‌برداری می‌رسد.
وی افزود: به صورت موازی ما طرحی را در مجلس شورای اسلامی پیگیری کردیم تا پالایشگاه‌های موجود انگیزه بیشتری برای اجرای پروژه‌های کیفی‌سازی و کاهش نفت کوره داشته باشند. با حمایت مجلس مصوبه‌ای اخذ شد که طبق آن، همه پالایشگاه‌های کشور باید حداقل 40 درصد از سود خود را به طرح‌های ارتقای کمی و کیفی تخصیص دهند و اگر این پروژه‌ها را طبق زمان‌بندی وزارت نفت اجرایی نکنند، تخفیف 5 درصدی بر قیمت خوراک آنها تحت تاثیر قرار می‌گیرد.
* 6 طرح کلیدی صنعت پتروشیمی برای توسعه زنجیره ارزش
فلاحتیان تاکید کرد: از دیگر طرح‌هایی که در حوزه خام‌فروشی بر آن تمرکز کرده‌ایم، طرح افزایش استحصال اتان در 18 فاز پارس جنوبی است. با اجرای این طرح اتفاق بزرگی خواهد افتاد و ضریب بهره‌وری و بازیابی افزایش خواهد یافت. با اعتبار 600 میلیون یورو، به زودی عملیات این طرح آغاز خواهد شد و اتان تولیدی به عنوان خوراک پتروشیمی‌ها برای تکمیل زنجیره ارزش مورد استفاده قرار می‌گیرد.
معاون برنامه‌ریزی وزارت نفت گفت: طرح پتروشیمی آلای مهستان نیز از دیگر پروژه‌های اولویت‌دار است. در این طرح یک واحد تبدیل پروپان به پرو پیلن PDH احداث می‌شود و سپس از پروپیلن، پلی‌پروپیلن تولید خواهد شد. ظرفیت این طرح 450 هزار تن است. پیشرفت این پروژه 17 درصد بوده و متعلق به شرکت سرمایه‌گذاری اهداف است.
وی گفت: طرح تبدیل پروپان به پرو پیلن  PDH پتروشیمی تدبیر از دیگر طرح‌های اولویت‌دار در ستاد اقتصاد مقاومتی است. با حمایت از این طرح، ان شاالله با اعتبار یک میلیارد دلار، پیشرفت پروژه سرعت خواهد گرفت. طرح PDH پتروشیمی پارس نیز طرح دیگری است که 600 هزار تن پروپیلن و سپس 500 هزار تن پلی‌پروپیلن تولید می‌کند.
فلاحتیان اشاره کرد: پتروشیمی کیان نیز یک پروژه سنگینی است که خوراک آن شامل سه بخش اتان، ال‌پی‌جی و برش‌های سنگین است و محصولاتی نظیر اتیلن، پلی‌اتیلن، بنزن، اتیل بنزن، استایرن و زنجیره‌ای از محصولات دیگر را تولید می‌کند که به عنوان ماده اولیه صنایع تکمیلی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
معاون برنامه‌ریزی وزارت نفت گفت: این پروژه‌ها با سرمایه‌گذاری 2.85 میلیارد دلار عمدتا توسط شرکت نفت و گاز پارسیان و پتروفرهنگ انجام خواهد شد و تلاش می‌کنیم که با حمایت از آنها، پروژه‌های پتروشیمی در کمترین زمان در سال‌های 1404 و 1405 به بهره‌برداری برسند.
وی اظهار داشت: در سال جاری شاهد راه‌اندازی طرح‌های جدید پتروشیمی هستیم؛ به‌زودی ظرف یک الی دو ماه پتروشیمی گچساران به بهره‌برداری می‌رسد. همچنین طرح آمونیاک-اوره پتروشیمی هنگام، پتروشیمی آرتاانرژی اردبیل، پتروشیمی آرین متانول عسلویه نیز در سال جاری به بهره‌برداری خواهد رسید.
فلاحتیان افزود: پتروشیمی سلمان فارسی نیز یکی از طرح‌های راهبردی کشور است که پیشرفت فیزیکی بیش از 60 درصد دارد. بهره‌برداری از این طرح در سال جاری کمی بعید است، اما در سال آینده ان شاالله وارد مدار می‌شود.
به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس، رهبر انقلاب در سخنرانی ابتدای سال خود در حرم مطهر رضوی با اشاره به لزوم رهایی از خام‌فروشی نفت، اظهار داشتند: عیب مهم دیگر اقتصاد ما، صادرات نفت خام است. زمانی که ما نفت را به اروپایی‌ها صادر می‌کردیم، انتفاع دولت‌های اروپایی از ما که نفت متعلق به ما بود و آن را استخراج می‌کردیم، بیشتر بود.
بدین ترتیب رهایی از خام‌فروشی نفت و توسعه زنجیره ارزش در صنعت نفت به عنوان یک راهبرد کلیدی در سال 1402 باید بیشتر از سال‌های گذشته مورد توجه وزارت نفت قرار گیرد، هر چند که توصیه‌ها و تاکید مقام معظم رهبری بر این موضوع، اتفاق جدیدی است و دهه‌هاست که ایشان بر تکمیل زنجیره ارزش تاکید کرده‌اند.

منبع:فارس