به گزارش آژانس رویدادهای مهم نفت و انرژی "نفت ما"،  طبق برنامه تحریمی اروپا، واردات فرآورده نفتی روسیه توسط کشورهای اروپایی در فوریه 2023 به صفر می‌رسد و این یعنی روسیه روزانه 1.5 میلیون بشکه سوخت مازاد خواهد داشت.
اما نکته مهم این است که ایران چه نقشی را می‌تواند در این شرایط بازی کند؛ طبق گزارش‌‌های متعدد موسسات خارجی، در حال حاضر فرآورده نفتی روسیه با قیمت‌های تخفیفی و هزینه ترانزیت بالا در بازارهای جهانی به فروش می‌رسد که ایران می‌تواند از این شرایط برای خرید و فروش آن و سودآوری مناسب استفاده کند.
* چهار مزیت سوآپ و تجارت فرآورده نفتی روسیه برای ایران
جلیل سالاری مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش درباره فرصت‌های ایران برای تجارت با فرآورده نفتی روسیه می‌گوید: اگر ما بتوانیم فرآورده کشورهای حاشیه خزر را از شمال کشور دریافت و در همانجا مصرف کنیم و معادل آن را در جنوب به آن کشور تحویل دهیم، هزینه ترانزیت فرآورده ایران از جنوب به شمال کاهش می‌یابد و یک مزیت برای ایران محسوب می‌شود.
وی اظهار داشت: علاوه بر کاهش هزینه ترانزیت، با سوآپ فرآورده روسیه، یک حق سوآپ یا سوآپ فی نیز به ازای هر بشکه می‌توانیم دریافت کنیم که سود ایران را در این معامله دو چندان می‌کند.
به طور کلی سوآپ یا تجارت فرآورده نفتی روسیه چهار مزیت عمده برای ایران به همراه دارد:

با خرید فرآورده روسیه با قیمت تخفیفی و صادرات آن به قیمت بالاتر، درآمد ارزی ایران افزایش می‌یابد.
در شرایط کسری بنزین و گازوئیل در کشور، واردات سوخت از روسیه می‌تواند حاشیه اطمینانی را برای تامین پایدار سوخت در روزهای اوج مصرف ایجاد کند.
در صورت سوآپ فرآورده روسیه، مبلغی با عنوان حق سوآپ به ایران تعلق می‌گیرد.
خرید و فروش فرآورده نفتی می‌تواند شبکه تراستی ایران برای انتقالات مالی را که در سال‌های کرونا و مازاد بنزین ایجاد شده بود را احیا کند.

* تجارت ایران با فرآورده نفتی روسیه، تحریم‌ناپذیر است
نکته جالب اینکه برخلاف همکاری نفتی و گازی، تجارت با فرآورده نفتی روسیه تحریم‌ناپذیر است و این محموله‌ها در یک شبکه مویرگی به هزاران خریدار منطقه‌ای و با روش‌های متنوع زمینی و دریایی به فروش می‌رسد.
محمدعلی خطیبی، مدیر اسبق امور بین‌‌الملل شرکت ملی نفت در این باره گفj: در تحریم‌های دوره اول و دوم ما در صادرات فرآورده مشکل خاصی نداشتیم و به راحتی صادرات انجام شده و ارز حاصل وصول می‌شد. این موضوع به دلیل تفاوت در بازار فرآورده و بازار نفت است که امکان تحریم‌پذیری فرآورده را به شدت کاهش داده است.
وی گفت: با وقوع جنگ اوکراین خرید فرآورده روسیه از فوریه سال 2023 توسط اروپا ممنوع می‌شود و همین الان هم روند واردات از روسیه نزولی است. در نتیجه فرآورده‌های روسیه روی دستش باد کرده است که ما می‌توانیم با قیمت ارزان‌تر و به صورت تخفیفی از این کشور خریداری کنیم.
* سوآپ سوخت روسیه از حمل و نقل جاده‌ای هزاران نفتکش ایرانی جلوگیری می‌کند
سیدمحسن قمصری مدیر اسبق امور بین‌‌الملل شرکت ملی نفت نیز معتقد است، در شرایط فعلی ایران باید به سمت سوآپ یا تجارت فرآورده‌های نفتی همسایگان شمالی حرکت کند، زیرا دیگر مشکلات تحریمی در این حوزه گریبانگیر ما نیست و سودآوری بیشتری نیز دارد.
قمصری در این باره گفت: این طرح در جهت منافع ملی است و شاید برای شرکت ملی نفت سودآور نباشد اما برای کل کشور مزایای فراوانی دارد. جدای از وابستگی سیاسی کشورها به ایران، این طرح می‌تواند از حمل و نقل جاده‌ای هزاران نفتکش از جنوب به شمال کشور جلوگیری کند و بدین ترتیب، هزینه انتقال را به طور محسوسی کاهش دهد.
* فرصت سودآوری 3 هزار میلیارد تومانی ایران
طبق گفته جلیل سالاری مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش، هم‌اکنون در بنادر شمالی ایران شامل نکا، انزلی، نوشهر و امیرآباد ظرفیت دریافت روزانه 90 هزار بشکه فرآورده نفتی روسیه وجود دارد که البته قابل ارتقا به اعدادی در حدود 400 هزار بشکه نیز است.
طبق محاسبات در صورتیکه ایران روزانه 90 هزار بشکه فرآورده روسیه را خریداری و بازصادرات کند و روی هر بشکه 3 دلار سود کند، سالانه درآمدی معادل 3 هزار میلیارد تومان نصیب کشور می‌شود.
یکی از محورهای تفاهم 40 میلیارد دلاری شرکت ملی نفت ایران و شرکت گازپروم روسیه شامل سوآپ و تجارت فرآورده‌‌های نفتی روسیه است که طبق گفته مدیرعامل شرکت نفت در مراحل نهایی امضای قرارداد است.

منبع: فارس