آمارهای BP به عنوان منبع معتبر تحلیل حوزه انرژی، گویای وضع نامطلوب مصرف گاز در ایران در مقایسه با سایر نقاط جهان شامل قاره آمریکا، اروپا، آفریقا، کشورهای CIS، آسیای پاسیفیک و خاورمیانه است.

  به گزارش آژانس رویدادهای مهم نفت و انرژی "نفت ما"،  در هفتاد و یکمین گزارش سالانه شرکت بریتیش پترولیوم (BP)، با عنوان «مرور آماری انرژی جهان ۲۰۲۲»، میزان تولید و مصرف گاز در کشورهای مختلف جهان ذکر شده است. مشخصات چهار کشور که دارای بالاترین رتبه تولید و مصرف در سال ۲۰۲۱ را دارند و نیز نرخ رشد مصرف از ۲۰۱۱ تا ۲۰۲۱ در جدول زیر آمده است.
جدول شماره ۱- کشورهای دارای رتبه اول تا چهارم تولید و مصرف گاز - سال ۲۰۲۱

ردیف	کشور	رتبه		میزان تولید گاز (میلیارد مترمکعب / سال)	سهم تولید گاز در جهان	میزان مصرف (میلیارد مترمکعب / سال	سهم مصرف گاز در جهان	نرخ رشد مصرف (۲۰۱۱ تا ۲۰۲۱)
		تولید	مصرف
۱	آمریکا	۱	۱	۹۳۴.۲	۲۳.۱	۸۲۶.۷	۲۰.۵	۲.۳
۲	روسیه	۲	۲	۷۰۱.۷	۱۷.۴	۴۷۴.۶	۱۱.۸	۰.۹
۳	ایران	۳	۴	۲۵۶.۷	۶.۴	۲۴۱.۱	۶	۴.۶
۴	چین	۴	۳	۲۰۹.۲	۵.۲	۳۷۸.۷	۹.۴	۱۰.۹
-مجموع تولید گاز دنیا در سال ۲۰۲۱: ۴۰۳۶.۹ میلیارد مترمکعب مجموع مصرف گاز دنیا در سال ۲۰۲۱: ۴۰۳۷.۵ میلیارد مترمکعب نسبت تولید به مصرف: -۰.۶

با توجه به دادههای شرکت BP درباره میزان تولید و مصرف گاز در جهان در سال ۲۰۲۱، سهم ایران در حوزه تولید گاز دنیا، ۶.۴ درصد و در عرصه مصرف، شش درصد است. این امر به این معناست که میزان تولید به مصرف، بسیار نزدیک و فقط ۰.۴ درصد است.
در بین چهار کشور نخست، در زمینه تولید و مصرف گاز، فقط چین، مصرف بیشتری نسبت به تولید دارد که البته باید جمعیت بالای آن مدنظر قرار گیرد. همچنین با وجود جمعیت و وسعت بیشتر روسیه و آمریکا نسبت به ایران، وضعیت این دو کشور از نظر شاخص تولید به مصرف، نسبت به کشور ما بهتر است. نرخ رشد مصرف طی سالهای ۲۰۱۱ تا ۲۰۲۱ نیز بیانگر این است که مصرف گاز ایران نسبت به آمریکا و روسیه، در ۱۰ سال اخیر، بیشتر بوده است.
رتبه بندی مصرف گاز از نظر شاخص جمعیتی
یکی از نکات مهم، درباره نسبت بین میزان تولید و مصرف گاز، جمعیت کشورهاست. در بین کشورهای دارای بیشترین تولید و مصرف گاز، چین با حدود یک میلیارد و ۴۰۰ میلیون نفر رتبه اول جمعیت، آمریکا با حدود ۳۳۳ میلیون نفر رتبه سوم جمعیت، روسیه با حدود ۱۴۲ میلیون نفر رتبه نهم جمعیت و ایران با حدود ۸۵ میلیون نفر رتبه هفدهم جمعیت جهان را دار است.
اگر شاخص جمعیتی را ملاک قرار دهیم، مصرف گاز ایران از چین، بسیار بالاتر و از آمریکا نیز کمی بیشتر است، اما از روسیه کمتر است. از این منظر، روسیه، ایران، آمریکا و چین در رتبه‌های اول تا چهارم قرار می‌گیرند و ایران در مصرف گاز، رتبه دوم و روسیه رتبه اول را کسب می‌کند.
در این زمینه، چنانچه شاخص اقلیمی یا سردسیری روسیه را در بیشتر ماههای سال و وسعت این کشور و همچنین وسعت آمریکا را لحاظ کنیم، مصرف بالاتر گاز در روسیه نسبت به ایران و مصرف گاز در آمریکا، تا حدی توجیهپذیر است، اما مصرف غیربهینه در کشور ما، غیرقابل توجیه است.
دو پرسش مهم از تولید و مصرف
از طرف دیگر، آمار منابع معتبر داخلی از جمله وزارت نفت و شرکت ملی گاز، درباره تولید و مصرف گاز در ایران، تا پایان سال ۱۴۰۰ شمسی که حدود سه ماه نخست سال ۲۰۲۲ را نیز شامل می‌شود، نشان می‌دهد از مجموع ۲۶۹ میلیارد مترمکعب گاز تولیدشده در سال ۱۴۰۰، حدود ۲۳۸.۵ میلیارد مترمکعب یعنی حدود ۹۰ درصد آن، مصرف داخلی داشته و فقط کمتر از هفت درصد یعنی ۱۷ میلیارد مترمکعب به صادرات اختصاص یافته است. با توجه به رتبه‌های ایران در ذخیره، تولید و مصرف گاز، دو پرسش زیر، قابل تأمل است:

1. چرا علیرغم جایگاه دوم جهان از نظر ذخایر گازی، در حوزه تولید، سوم هستیم؟
   چرا سرانه مصرف گاز در ایران بالاست؟