گفتگوی خبری نفت ما با علی مصطفوی ، مدیر عامل جوان شرکت پتروشیمی شیخ بهایی و از کارشناسان و استراتژیست های صنعت نفت و گاز و پتروشیمی:
 
آقای مهندس ممنونیم که دعوت ما را پذیرفتید و در این نشست و کفتگو شرکت کردید ، همانطور که قبلا هم با شما هماهنگ کردیم این گفتگو با توجه به آشنایی بیشتر سرمایه گذاران غیر تخصصی حوزه پتروشیمی ترتیب داده شد و درخواستمان این است این نشست کمی تخصصی تر باشد تا حداقل مسیر سرمایه گذاری برای مخاطبان ما که علاقه به این حوزه دارند شفاف تر شده و بتوانند تصمیم گیری دقیق تری داشته باشند .

با سلام خدمت شما و مخاطبان خوب شما
در صنعت پتروشیمی متاسفانه پراکندگی گفتار و اظهار نظرها بسیار است ولی آن چیزی که برای یک سرمایه گذار علاوه بر نرخ بازگشت سرمایه در سرمایه گذاری اهمیت دارد ، موضوع بکر بودن زمینه سرمایه گذاری است .
امروزه شاید در بسیاری از دفاتر مشاوره سرمایه گذاری به خیلی از سرمایه گذاران موضوع سرمایه گذاری بر زمینه هایی که قبلا در ایران صورت گرفته است پیشنهاد شود و مطالعات امکان سنجی با کمی تغییرات با واحد های مشابه قبلی در اختیار سرمایه گذاران قرار گیرد و حاصل آن هدر رفت بودجه و سرمایه ی سرمایه گذاران باشد که ضمن سپاس از دعوت شما ، تصمیم دارم مخاطبان شما را با واحدهایی که شاید کمتر کسی به دلیل عدم آشنایی به سرمایه گذاران پیشنهاد دهد آشنا کنم .
تولید محصولات پتروشیمی وابستگی به منابع گاز و نفت و ذغال سنگ دارد که با توجه به محدودیت ظرفیت ذغال سنگ در ایران و سرمایه اولیه بسیار بالای مورد نیاز به زنجیره آن که شباهت بسیاری به زنجیره متانول دارد نمی پردازیم .
بیایید با گاز طبیعی شروع کنیم ،
اگر به سمت آمونیاک برویم (لزوما منظور ساخت واحد اوره امونیاک نیست بلکه امکان سنجی سرمایه گذاری مکانی اگر در جایی بود که طرح های اوره امونیاک موجود بود )
با خوراک آمونیاک میتوانیم به طرح های اسید نیتریک ، نیترات آمونیوم ، سولفات آمونیوم ، اکریلو نیتریل و کاپرولاکتام فکر کنیم گرچه در ایران بیشتر به اوره فکر شده است و فکر بدی هم نبوده و البته واحدهای فسفات آمونیوم و یا هیدروژن سیانید هم قابل احداث است ولی ما توصیه نمیکنیم .
با خوراک اوره میتوانیم به کریستال ملامین و رزین های ملامین فرمالدهید و یا رزین اوره فرمالدهید و یا کود اوره با پوشش گوگردی و یا اوره هیدروژن پیروکسید را در بررسی خود قرار دهیم .
اگر تصمیم به ایجاد یک واحد اکریلونیتریل داشتیم بهتر است به پایین دست های لاستیک نیتریل و اکریلونیتریل بوتادین استایرن نیز فکر کنیم . در همین جا برخی سرمایه گذاران از ما سوال کرده اند که اکریل آمید و یا کوپلیمرهای استایرن اکریلونیتریل چطور هستند ؟ نمی توان گفت این طرح ها بد هستند ولی قاعدتا منافع کمتری برای سرمایه گذار خواهند داشت که در مطالعات امکان سنجی آن ها نیز عیان است .
ولی گاز طبیعی خواستگاه دیگری هم دارد و آن واحدهای متانول و به تبع آن زنجیره متانول است .
اول از همه باید یاد آور شوم یکی از افتخارات کشور ساخت واحدهای متانول در برهه زمانی خودش بوده و به دست آمدن این محصول بالا دستی مسیر را برای توسعه زنجیره ای گسترده فراهم میکند ولی خوب نگرانی برخی تولید کنندگان متانول را در کشور بابت قیمت گاز میبینیم که لازم است به آنها یاد آور شویم تکنولوژی سنتزی که شما در حال استفاده از آن هستید توانایی تولید هیدروژن آبی را نیز داشته و شما میتوانید به دنبال مشتری های هیدروژن آبی دنیا نیز باشید و جالب است بدانیم که در بسیاری از واحدهای متانول کشور کمبود هیدروژن واحد ها با انشعاب خارج از طراحی اصلی در حال استخراج است پس در اصل شما ناخواسته محصولی دیگر به نام هیدروژن آبی را در سبد محصولاتتان دارید .
در ایران بیشتر سعی بر ایجاد واحد های فرمالدهید و اسید استیک و تعریف واحد های MTO و MTP و MTX بوده که ذاتا ایرادی به این کار وارد نیست ولی از خیلی از واحدها همچون متیل آمین و زنجیره آن ، متیل دی اتانول آمین و کولین کلراید و یا دی متیل ترفتالات و یا واحد آروماتیک ها با هدف تولید استایرن و ترفتالیک اسید غفلت کرده ایم .
حتی وقتی به سمت تولید فرمالدهید رفته ایم دقت نداشتیم که فروش فرمالدهید هم فرقی با خام فروشی ندارد و واحدهایی همچون پلی استال و رزین فنل فرمالدهید و یا پارافرمالدهید ها واحدهای بسیار سود دهی هستند و البته واحدهای پلی ال ها و هگزامین و متیل دی فنیل ایزوسیانات هم واحدهای نسبتا پر سودی به نظر میرسند ولی سعی ما در طراحی ها بیشتر دیدن آینده ای برای 1و2 بوتان دی ال و شاید هم پایین دستهایش تترا هیدروفوران و پلی تترامتیلن اتر گلایکول بوده که البته موضوع اصلی در دسترس بودن تکنولوزی ها و توانایی اخذ دانش توسط تیم های مدیریتی و مشاوران طراح بسیار مطرح است .
بد نیست که سرمایه گذاران در پایین دست اسید استیک به واحدهای پلی وینیل استات و کارخانه تولید چسب هم فکر کنند .
بیاییم فرض کنیم گاز اتان موجود در گاز طبیعی را به سمت واحد الفین گازی هدایت کنیم و یا واحد MTO در پایین دست واحد متانول احداث شده است فرقی ندارد و هر دو روش زنجیره های اتیلن و پروپیلن و برش 3 کربنه و برش 4 کربنه و بالاتر را میدهند که واحدهای بسیاری در این زنجیره میتوان ساخت ولی به عنوان مثال یکی از تولید کنندگان مواد شوینده کشور چندی پیش به خود من مراجعه داشت که پیشنهاد ما به ایشان ایجاد واحد اتوکسیلات در مکران بود و یا مثلا از کارهای بسیار زیبایی که هلدینگ سلولوزی تاپیکو میتواند داشته باشد ایجاد یک واحد پلیمرهای سوپر جاذب در کشور است که اگر تولید کنندگان رنگ را نیز با خود همراه کند میتواند زنجیره اکریلیک اسید که حاصلش سوپر جاذب ها و اتیل و متیل اکریلات که خوراک مصرفی رنگ سازی ها است را ایجاد نماید .
کشور ما به واحد پروپیلن اکساید نیاز خواهد داشت و دیر یا زود مجبور هستیم واحد پروپیلن اکساید را ایجاد نماییم پس سرمایه گذاران به زیر مجموعه های پروپیلن اکساید علی الخصوص پلی اتر پلی ال و پلی اورتان هم فکر کنند که این زنجیره به فعالین حوزه ساختمان توصیه میشود .
در خصوص زنجیره اتیلن با توجه به گستردگی که دارد تقریبا تمامی واحدهای زیر مجموعه شناخته شده هستند .
خودرو سازها هم بد نیست به واحد اتیلن پروپیلن دی ان مونومر که ماده اولیه ساخت بسیاری از قطعات لاستیکی خودرو است فکر کنند که بازار صادراتی مطلوبی با توجه به موقعیت جغرافیایی کشور ما دارد و یا واحدهای بوتادین و لاستیک پلی بوتادین و لاستیک استایرن بوتادین که زنجیره تایر خودرو است .
یا به خودرو سازها و صنایع الکتریکی پیشنهاد میشود در زمینه تولید پلی اکسی متیل یا همان پلی استالها که قبلا گفتم ورود کنند تا مردم شاهد داشبوردها و قطعات داخلی خودروی ایرانی با کیفیت بالاتری باشند .
در خصوص پروپان و بوتان یک نکته مهم تعادل نسبتی این دو ماده است بدین معنا که به همان نسبت که واحدهای PDH در کشور ایجاد میکنیم می بایست واحدهای BDH نیز ایجاد نماییم وگرنه در صادرات و فروش باقیمانده به مشکل خواهیم رسید .
خیلی از واحدهای دیگری که نام آنها را نیاوردم محصولاتی تولید میکنند که این محصولات در محصولات جانبی بقیه واحدها موجود است و این به آن معناست که به جای ایجاد واحد تولید می بایست واحدهای استحصال آنها را ایجاد نماییم و در غیر اینصورت محصول تولیدی یا شاهد سود بسیار پایینی خواهد بود و یا با نوسانات قیمت جهانی ارزش خوراکش از ارزش محصول تولیدی فزونی خواهد یافت و علت تعطیلی بسیاری از واحدها و فروش آنها به عنوان دست دوم در اروپا و دیگر نقاط دنیا به این دلیل است .
حال بیاییم فرض را بر تولید محصولات پتروشیمی از نفت خام بگذاریم ، این کار در حالت عادی با فرایند پالایش و هدایت برش هایی همچون نفتا به سمت واحدهای الفین مایع در پتروشیمی های پایین دست با هدف تولید اتیلن و پروپیلن و دیگر برش ها صورت میگیرد و یا در پتروپالایشگاهها عملیات تولید الفینها عموما بر پایه کاتالیستی و سعی بر انعطاف پذیری سبد محصول صورت میگیرد که در تمام روش ها ادامه فرایند پس از تولید الفین ها مشابه همان چیزی است که برای گاز وجود دارد .
در بین واحدهایی که مثال زدیم ، محصولاتی دیده میشود که نرخ بازگشت سرمایه ای بالای 30% را به همراه دارند .
برخی کارشناسان و مدیران شرکتها بر این باورند که نباید به سمت واحدهایی حرکت کنیم که دسترسی به دانشش برای ما سخت باشد که در این خصوص باید گفت اگر دانشی را نداریم ، این وظیفه وزارت نفت و دقیقا مطابق با فرمان رهبری معظم انقلاب است که پول نفت هزینه زیر ساخت شود و همه ما در صنعت نفت و گاز و پتروشیمی زیر ساخت توسعه را دانش فنی میدانیم که انتظار میرود مسیری دقیق برای تحقق این مهم توسط وزارت نفت ترسیم شود .
به نظر شما آینده اقتصاد ،  پتروشیمی است ؟
اول لازم است یاد آور شوم به عنوان یک کارشناس حوزه پتروشیمی آینده همه چیز را مایلم پتروشیمی ببینم .
ولی آنچه در دنیا عیان و قابل مشاهده است ، اینده اقتصاد تکنولوژی بلاک چین است که در اولین اقدام تکنولوژی دیگر را در دل خود ظاهر کرد و آن دنیای متاورس است .
تمام مردم دنیا خواه ناخواه به محصولات پتروشیمی برای گذران زندگی روزمره خود نیاز دارند ولی آینده اقتصاد زمانی پتروشیمی خواهد بود که پیوند آن با بلاک چین و متاورس را مشاهده کنیم .
در ارتباط با پیوند بلاک چین و صنعت پتروشیمی و توسعه آن امکان توضیحات بیشتر وجود دارد ؟
بله ، به عنوان مثال شرکت پتروشیمی شیخ بهایی و تعدادی از طرح های پتروشیمی که با اینجانب در ارتباط هستند ، زیرساختی را آماده کرده اند که به محض معرفی رمز ارز ملی ، امکان جذب سرمایه قسمتی از پروژه خود را با ساختارهای مختلف اعم از سهام و محصول از این ساختار داشته باشند .
در ارتباط با متاورس چطور؟
خوب ما تیمی از توسعه دهندگان را داریم که توانسته اند عینک های مخصوص متاورس را بسازند و قاب هایی را آماده کنند که موبایل معمولی را به عینک متاورس تبدیل کند و از طرفی بر روی موضوعات مختلف متاورس در حال کار هستیم . ولی ارتباطش با صنعت نفت را میتوان اینطور برای شما توضیح دهم ، فرض کنید نمایشگاهی مجازی وجود دارد که تمامی شرکتهای ایرانی و خارجی در آن هستند و میتوانند به راحتی مذاکره و معامله نمایند و با این تفاوت که ارزش افراد بر اساس دارایی آنها مشخص است و هویت افراد با انتخاب افراد به صورت اواتار یا حقیقی نمایش داده میشود . زیر ساخت این فضای متاورسی را ما مهیا کرده ایم و اتفاقا به تعدادی از شرکتهای مادر تخصصی زیر مجموعه وزارت نفت اعلام کرده ایم ولی شاید نیاز به آشنایی بیشتر مدیران نفتی با پیشرفت تکنولوژی باشد چون تا این لحظه عکس العملی را شاهد نبودیم ولی در دیگر حوزه های خارج نفت کارهای خوبی انجام داده ایم .
پس شما علاوه بر صنعت پتروشیمی در حوزه بلاک چین و متاورس هم فعال هستید ؟
بله دقیقا وپیشرفت تکنولوژی یک ضرورت برای تمام فعالین و مدیران است و به نظر من مدیرانی که تا یکی دوسال آینده با بلاک چین و متاورس آشنا نباشند همانند افرادی هستند که دانش کار با کامپیوتر را نخواهند داشت .
 
خیلی ممنونیم از شما که در این گفتگو ما را همراهی کردید و امیدواریم در گفتگو های دیگر نیز دعوت ما را بپذیرید .