وزارت نفت در کنار موفقیت‌هایی که کسب کرده است، نقاط منفی زیادی هم دارد. البته این نقاط و نکات منفی صرفا از قلم یک خبرنگار تراوش نمی‌کند؛ بلکه کارشناسان خبره حوزه نفت و انرژی بدان امتیازات منفی اشارات مکرر دارند.

رضا پدیدار، رییس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی ضمن گفت‌وگو با "نفت ما" از خوب و بد تصمیمات وزارت نفت و در راس آن، سکان‌دار این وزارتخانه مهم، بیژن نامدار زنگنه، سخن به میان آورد. از دیدگاه پدیدار، هر چند که زنگنه فردی با جرات است، اما در نهایت، این شهامت و جرات را در عمل به کار نگرفته است. به گفته رییس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی، آقای زنگنه شجاعت لازم در تصمیم گیری را داشت، ولی در اجرا، شجاعت لازم به کار گرفته نشد تا از تمام ظرفیت‌های موجود کشور استفاده شود.    

پدیدار گفت: من شخصا از نظر اقتدار مدیریتی ایشان را تایید می‌کنم. اما از نظر اجرایی انتقاداتی به او دارم که البته در جریان این انتقادات هستند. مساله اینجاست که حوزه انرژی پایه اقتصاد ایران است. انرژی یک "فعل" نیست که بر اساس آن صرفا یک تصمیم اخذ کرد. انرژی در ایران یک "جریان" است. وقتی با موضوعی روبرو هستیم که فعل نیست و جریان است، آنوقت این جریان زمانیکه حاصل ‌شد، مانند جریان زندگی انسان جان دارد. این موضوع به ما چند نکته را یادآوری می‌کند که یکی بحث اهمیت موضوع انرژی است؛ چراکه فعل نیست و یک جریان است. 

او ادامه داد: وقتی از جریان صحبت می شود، هر جریان اقتصادی مثل جریان زندگی نبض دارد. این نبض باید منظم باشد. همانطور که اگر در جریان زندگی انسان نبض درست نزند، اختلال ایجاد می‌کند، وقتیکه جامعه با یک مقوله استراتژیک روبرو می‌شود که با خود یک جریان اقتصادی را همراه و هدایت می‌کند، باید مورد توجه قرار بگیرد؛ یعنی نمی‌توانیم هر نوع آشامیدنی و خوردنی را بی‌نهایت استفاده کنیم، چراکه دچار بیماری می‌شویم. نفت به عنوان پایه انرژی کشور، یک مشارکت جمعی را نیاز دارد تا این جریان اقتصادی به نتایج مورد نظر دست پیدا کند. 

وی ابراز داشت: جامعه ایران وابستگی اقتصادی به نفت دارد. این وابستگی در سال ۹۷ بیش از ۵۴ درصد بود. درست است که امسال به دلیل محدود کردن ناشی از تحریم نتوانستیم منابع لازم را کسب کنیم و نهایتا این وابستگی را کم کردیم. البته این روال اشکالی ندارد و خوب است، اما وقتی ما جایگزینی برای این کاهش نداریم دچار خسارت ملی می‌شویم. به این دلیل است که باید این جریان اقتصادی نفت در بد و خوب اقتصادی کشور مجددا فعال شود. برای این تصیم در شرایط محدود و یا کانال‌های محدود اجرایی و عملیاتی، تنها پارامتری که کمک می‌کند که از این محدودیت‌ها نجات یابیم و اقتصاد را نجات دهیم صرفا شجاعت در تصمیم و اجرا است. 

رییس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی گفت: آقای زنگنه شجاعت لازم در تصمیم گیری را داشت، ولی در اجرای آن، شجاعت لازم به کار گرفته نشد تا از تمام ظرفیت‌های موجود کشور استفاده شود. از ظرفیت شرکت‌هایی که در اختیار خودشان است تا ظرفیت فعالان بخش خصوصی و ... باید از این پتانسیل درست استفاده می‌شد. روان‌سازی در این حیطه رخ نداده است. از آن جهت که وزیر نفت اقتدار خود را در تصمیم‌گیری‌ها دارد، نیاز است که در همین شرایط، در حیطه اجرا نیز این اراده را تعبیر کند. 

وی تصریح کرد: اداره صنعت نفت کشور ما علاوه بر مساله اقتدار و شجاعت در تصمیم‌گیری و اجرا، نیاز به حمایت مداوم هم دارد. نمی‌توان امروز تصمیمی گرفت و فردا آنرا رها کرد. چون انرژی تنها یک فعل نیست، انرژی یک جریان اقتصادی است؛ پس باید وزیر نفت معتقد به جریان اقتصادی حوزه انرژی و نفت باشد و آنرا به طور مداوم حمایت‌ نمود. اگر امروز آقای زنگنه از یک فعالیت حمایت می‌کند، این حمایت مقطعی فایده‌ای ندارد. حمایت مقطعی برای یک فعل صورت می‌گیرد نه جریان. باید جریان را پویا و فعال نگه داشت. 

او ابراز داشت: وقتی از ظرفیت کشور استفاده نمی‌شود، عرصه تنگ خواهد شد و به هدف های‌مان نمی‌رسیم. در شرایطی که مورد تحریم جهانی قرار می‌گیریم، مشارکت ملی در حوزه فعالیت‌های انرژی به دست نمی‌آید. خیلی از کشورهای دیگر هم دچار بحران‌های ما شدند. اما با مشارکت ملی و دست دادن به همدیگر توانسته‌اند از ناهمواری‌های پیشرو عبور کنند و به اهداف خودشان برسند. البته واقعیت این است که در این چار چوب، زمان هم عامل تعیین کننده‌ای است. اگر زمان را تعریف کنیم و برای آن برنامه داشته باشیم، می‌توانیم در میان‌مدت و کوتاه‌مدت به هدف برسیم و طرح‌های توسعه‌ای و نگه‌داشت خودمان را به نتیجه برسانیم. 

وی با اشاره به بازنگری در شرکت‌های بخش خصوصی گفت: من تصور می‌کنم شرکتهایی که در بخش خصوصی هستند مورد بازنگری قرار بگیرند. اگر یک شرکت بخش خصوصی  با دولت قرارداد بست، این قراردادِ امضا شده، می‌تواند به بانک داده شود و به عنوان ضمانت نامه تلقی گردد. این روال در دنیای مدرن رخ می‌دهد. وزارت نفت وقتی با بخش خصوصی قراردادی منعقد می‌کند، این بخش را از طریق مناقصه شناسایی کرده است. پس بخش خصوصی را به خوبی می‌شناسد. ولی وقتی می‌خواهد به این بخش پول بدهند، می‌گویند باید ضمانت نامه بیاورید. این کار صحیح نیست. 

او گفت: آقای وزیر نفت فرد شجاعی است. من در شجاعت ایشان شکی ندارم. اما در اجرای عملیات مربوطه باید همین گونه و بصورت شجاعانه عمل کند. من ماهیت فعالیت‌های آقای زنگنه را تایید می‌کنم. اما در حین اجرا، همان شجاعت را به‌کار نمی‌گیرد. باید از ظرفیت بخش خصوصی که ۷۵ درصد آن بیکار است، استفاده کند و بدهی خود را به فعالان بخش خصوصی پرداخت نماید. از طریق اوراق خزانه و اوراق قرضه می‌توان با بخش خصوصی تسویه حساب کرد. حتی می‌توانند در بورس انرژی به ما فرآورده نفتی بدهند. ما می‌توانیم به نرخ روز نفت را از آنها بخریم و خودمان هم می‌توانیم آنرا بفروشیم. نیازی به تخفیف نیست. وزارت نفت می‌تواند اینگونه با بخش خصوصی تسویه حساب کند. 

وی ادامه داد: وزیر نفت باید جریان انرژی را زنده نگه دارد. همانطور که گفتم، انرژی فعل نیست؛ بلکه جریان است. وقتی صحبت از جریان می شود، حین ساختارنویسی در بسیاری از فعالیت‌های اجرایی و اقتصادی، می گویند "فلوچارت" تعیین کنید. این یعنی یک ساختارِ سازمانیِ جریان ساز. بر این اساس باید شاهد جریانی "خون مانند" در فلوچارت باشیم. در چنین شرایطی است که خون جریان دارد و حرکت می‌کند. اما در ایران همه چیز مقطعی است.