گزینه های اروپا در قبال تحریمهای آمریکا علیه ایران

به گزارش آژانس رویدادهای مهم نفت و انرژی " نفت ما " ، خروج ترامپ از برجام به روابط آمریکا و اروپا نیز ضربه زده است. امضاکنندگان اروپایی توافق هسته ای، اکنون باید به چگونگی نجات این توافق و ادامه همکاری با رئیس جمهوری در آمریکا فکر کنند که اهمیتی برای آنها قایل نیست. در حال حاضر، اروپا با یک معضل ایدئولوژیک مواجه است که تاکنون آن را نادیده گرفته است، اما دیگر نمی تواند چنین عمل کند. اروپا باید تصمیم بگیرد که آیا به جهان مردمی نیاز دارد که هر کدام از آنان در سرزمین خود مستقل هستند و یا به جهانی نیاز دارد که بخشی از امپراتوری آمریکا باشد و مردمان کشورها تحت دیکتاتوری آمریکا قرار داشته باشند. ایران این معضل مرگبار را به یک فرصت تبدیل کرده است. و اما، مساله مهم در اینجا، خروج آمریکا از توافق هسته ای ایران و همچنین، از سرگیری اعمال تحریم های اقتصادی آمریکا علیه ایران است – اعمال تحریم ها علیه شرکت ها در هر نقطه جهان که به روابط تجاری خود با ایران ادامه می دهند. ترامپ در دیدار با ینس استولتنبرگ، دبیرکل ناتو در کاخ سفید انتقاد شدید اللحن خود را از اروپاییها که می خواهند در برابر تحریم های آمریکا علیه ایران مقاومت کنند، مطرح کرد. رابطه بین اروپا و آمریکا هم اکنون بسیار پرتنش تر از هر زمان دیگری شده است. ٢٨ کشور اتحادیه اروپا با تصمیم خود مبنی بر مبارزه با تصمیم ترامپ برای خروج از توافق هسته ای ایران، در مقابل ترامپ قد علم کرده اند. اما رئیس جمهور آمریکا پنج شنبه گذشته حاضر به برخورد و مقابله علنی با آنها نشد. آمریکا خود را در موضع قدرت و برتر می بیند - این کشور بزرگترین اقتصاد جهان به شمار می رود، دارای بازاری با بیش از ٣٠٠ میلیون مصرف کننده و خاستگاه بازارهای سهام پیشرو بوده و دلار، پول ملی این کشور نیز ارز جهانی محسوب شده و در ٤٠ درصد از تمام پرداختهای بین المللی مورد استفاده قرار می گیرد. چه کسی جرأت مخالفت با چنین قدرت اقتصادی متمرکزی را دارد؟ اتحادیه اروپا با ارائه تضمین دوباره به ایران اعلام کرده است که با وجود تصمیم ترامپ برای خارج کردن آمریکا از این توافق و اعمال دوباره تحریم ها علیه جمهوری اسلامی، همچنان به توافق هسته ای پایبند خواهد ماند. میگوئل آریاس کانته، کمیسر انرژی و محیط زیست اتحادیه اروپا، گفته است این اتحادیه متشکل از ٢٨ کشور که زمانی بزرگترین وارد کننده نفت از ایران محسوب می شد، همچنین امیدوار است که روابط تجاری خود با تهران را بهبود دهد. کانته در خلال دیدار روز شنبه خود از تهران گفت: "ما به دوستان ایرانی خود این پیام را فرستاده ایم که تا زمانی که آنها به توافق هسته ای پایدار بمانند، اروپاییها نیز به تعهدات خود عمل خواهند کرد و آنها نیز همین سخن را به طرف مقابل گفته اند." او گفت: "ما جریان تجارت خود به سوی ایران را که برای اقتصاد این کشور بسیار مثبت بوده است، تشدید خواهیم کرد." همچنین در یکی از موضوعات دیگری که در مذاکرات اخیر پوتین و مرکل بحث و بررسی شد، بحث ترامپ و خروج امریکا از توافق هسته ای با ایران به عنوان یکی از موضوعات مبرم در سیاست خارجی بود، عملا، باعث قرابت آلمان و روسیه می شود. در حالیکه مرکل و همتایان او در اجلاس صوفیه مشغول گفتگو و رایزنی بودند، برترین شرکتهای اروپایی در حال حاضر اعلام کرده اند از ایران خارج خواهند شد، شرکت فرانسوی توتال نیز اعلام کرد که سرمایه گذاری خود به ارزش یک میلیارد دلار در ایران را متوقف می کند. این عقب نشینی در آینده نزدیک تسریع خواهد شد. زیرا استیو منوچین، وزیر خزانه داری آمریکا اخیرا ابزاری را که با کمک آن آمریکا قصد دارد پیروی دیگر کشورها را تضمین کند، اعلام کرده است: دوازده قانون و مقررات که هر گونه معامله با ایران را غیر از ابتدایی ترین ها ممنوع می کند. قدرتمندترین ابزار در اختیار دولت آمریکا، تحریم های به اصطلاح ثانویه هستند: هر شرکتی که با تهران روابط تجاری داشته باشد، خود را در خطر قرار گرفتن در لیست سیاه، محرومیت از انجام هر گونه معاملات با دلار و حتی در نهایت محرومیت از بازار آمریکا قرار خواهد داد. این یک تهدید جدی است. حدود ٢ هزار شرکت خارج از آمریکا از اوراق قرضه دلاری استفاده می کنند. بدهیهای شرکت های خارجی به ٥ تریلیون دلار می رسد. دلار همه چیز نیست - اما برای شرکت های بین المللی هیچ چیز بدون دلار انجام نمی شود. بسیاری از شرکت ها در گذشته متوجه شده اند که مقامات آمریکایی با هرگونه دور زدن یا زیر پا گذاشتن تحریم ها به شدت برخورد می کنند. با اینحال، در محاسبات آمریکا مبنی بر به زانو در آوردن جهان با برتری اقتصادی خود، یک عامل عدم اطمینان وجود دارد: چین. این بازار در حال ظهور، بزرگترین خریدار نفت ایران است و احتمالاً به شدت با مسدودیت واردات آن مخالفت خواهد کرد. اما حتی ترامپ جرأت نخواهد کرد دسترسی پکن را به دلار قطع کند. چین بزرگترین وام دهنده خارجی در آمریکا است. دولت ترامپ که در آستانه گذر از رکورد بدهی آمریکا است، به شدت به کمک چین نیاز دارد. بنا بر این ممکن است دولت پکن وارد مبارزه قدرت با ترامپ شده و به این ترتیب به اهداف اقتصادی خود دست یابد. از مدت ها پیش، چینی ها تلاش می کنند یوان را به ارز جهانی تبدیل کنند. در ماه مارس، آنها اولین قرارداد بر اساس یوان را برای نفت خام امضا کردند، این تلاشی برای رقابت با دلار در زمینه تجارت نفت به عنوان یک ارز جهانی می باشد. تا کنون، این رویایی بی فرجام بیش نبود. اما اقدام بی ملاحظه آمریکا در مناقشه ایران، به احتمال زیاد آمادگی بسیاری از کشورها را برای یافتن جایگزینی برای سیستم مالی آمریکا افزایش خواهد داد. وضعیت اقتصادی آمریکا در وهله اول بر اعتماد سرمایه گذاران به دولت آمریکا در سراسر جهان متکی است. این اعتماد با خط مشی و اقدامات خودسرانه ترامپ بیش از پیش متزلزل می شود. مجله انگلیسی "اکونومیست" از هم اکنون معتقد است که ترامپ با اقدامات خود باعث شده زمان معامله با یوان روز به روز نزدیک تر شود. اکنون همه امضاکنندگان توافق غیر از آمریکا برای نجات آن سرگرم تلاشهای دیپلماتیک هستند اما خروج آمریکا در نتیجه قدرت اقتصادی این کشور و تهدید به تحریم های شدید ایران و طرف های تجاری این کشور در عمل بقای توافق را به خطر انداخته است. اگر اروپا نتواند منافع اقتصادی ایران را تأمین کند، ممکن است ایران نیز از توافق خارج شود و غنی سازی اورانیوم را از سر بگیرد. آمریکا با اعمال دوباره تحریم ها، ١٨٠ روز به شرکت ها برای پایان دادن به فعالیت خود در ایران فرصت داده است. این اقدام می تواند برای شرکت های بزرگ اروپایی به شدت زیانبار باشد. این امکان وجود دارد آنها از دولت آمریکا معافیت موردی درخواست کنند. گزینه هایی که اتحادیه اروپا پیش رو دارد عبارتند از: اعلام غیرقابل اجرابودن قانون تحریم های آمریکا در داخل اروپا مانند سال ١٩٩٦؛ ایجاد شرکت های کوچکتر بدون داشتن سهمی در بازار آمریکا و خطوط مالی و اعتباری امن تر برای تجارت با ایران؛ و در بدترین حالت، تحریم دارایی های آمریکا در اروپا. تجارت با ایران تنها 1 درصد و تجارت با آمریکا ١٧ درصد از سهم تجارت جهانی اتحادیه اروپا را تشکیل می دهند. بنابراین زیان تجاری خروج آمریکا با سود تجارت با ایران قابل مقایسه نیست. ترامپ پیش از این، در انتقال سفارت خود در اسرائیل، خروج از توافق آب و هوایی پاریس و اعمال تعرفه بر واردات فولاد و آلومینیوم از اروپا بر خلاف نظر اروپا اقدام کرده است. ممکن است سران اروپا با دلجویی از ترامپ منتظر پایان دولت وی باشند؛ زیرا هم از نظر امنیتی به آمریکا متکی هستند و هم همراه کردن بقیه اعضا اتحادیه برای تنبیه آمریکا بسیار دشوار است.