۰
plusresetminus
تاریخ انتشاردوشنبه ۲۰ فروردين ۱۳۹۷ - ۰۸:۳۷
کد مطلب : ۸۲۷۶۳

گاز ایران به کجا می رود!؟

دکتر نادعلی بای- سردبیر
باید توجه داشت که بی نصیب بودن ایران از بازار جهانی گاز، فقط با افزایش تولید به دست نمی آید بلکه مسائل فنی و حقوقی نیز دخیل است. تحریمهای ایران باعث شده تا در جذب سرمایه و فناوری محروم بماند و نتواند پتانسیل خود را به عنوان یک تولیدکننده و صادرکننده عمده گاز به بالفعل تبدیل کند. در کنار آن، نوع رویکرد و مدیریت حاکم بر صادرات گاز را هم باید افزود که مانع از جذب مشتریان گازی شده است.
به گزارش آژانس رویدادهای مهم نفت و انرژی " نفت ما " ، با بهره برداری رسمی از فازهای 18-17، 19، 21-20 میدان گازی پارس جنوبی در فروردین 96 و در مدار تولید قرار گرفتن فازهای13، 14، 24-23-22 در سال 97 و نظر به امضای قرارداد فاز 11، در نتیجه با تکمیل تمام فازهای پارس جنوبی، صنعت گاز ایران یک انقلاب عظیم را شاهد خواهد بود. وزیر نفت در نقشه راه خود از افزایش 100 میلیون متر مکعبی گاز در روز، خبر داده به گونه ای که تولید گاز در سال 2021 به 1.3 میلیارد متر مکعب در روز رسیده و کشورهای همسایه به عنوان مقاصد صادراتی با صادرات گاز از سالانه ۱۰ میلیارد مترمکعب کنونی به ۴۰ میلیارد متر مکعب در سال، در چشم انداز 2021 هدف گذاری شده است. در همین راستا، با بهره برداری از پروژه "ایران ال ان جی" (با ظرفیت 18 میلیارد متر مکعب در سال)، ایران می تواند صارات گاز خود را تا 2021 به 70 میلیارد متر مکعب در سال برساند. میزان تولید گاز غنی ایران هم اکنون به 750 میلیون متر مکعب در روز افزایش یافته، و در سال 2020 به 920 میلیون متر مکعب و در سال 2040 به 1150 میلیون متر مکعب در روز خواهد رسید. از آنجا که تا سال 2023، مخزن پارس جنوبی به نقطه شبنم خواهد رسید و با افت فشار مواجه خواهد شد، لذا به سکوهای 20000 تنی فشار افزا و کمپرسورهای قوی نیاز دارد. هم اکنون افت فشار در فاز 12 آغاز شده است. زنگنه اعلام کرده که شرکت توتال در فاز ۱۱ باید سکوی فشارافزا احداث کند و این روال برای بقیه فازها به تدریج انجام شود و در این زمینه به ۴۰ میلیارد دلار سرمایه گذاری نیاز است. مهندس عراقی مدیرعامل شرکت ملی گاز هم اعلام کرده که در برنامه ششم توسعه کشور، تولید و انتقال گاز ایران به روزانه 1 میلیارد متر مکعب خواهد رسید و در این راستا، ساخت خطوط لوله سراسری نهم و یازدهم در دستورکار قرار دارد که روزانه 200 میلیون متر مکعب آن به صادرات گاز اختصاص دارد. ایران با 34 تریلیون متر مکعب، دارنده بیشترین ذخایر گاز طبیعی جهان، با 8 درصد تولید جهانی، سومین تولید کننده بزرگ گاز طبیعی در جهان است، اما تنها 1 درصد تجارت جهانی گاز آنهم تنها از طریق خط لوله را به خود اختصاص داده است. بیشتر تولید گاز ایران، صرف تقاضای داخلی می شود و بر اساس برآوردهای مراجع بین المللی، در سال 2040، مصرف گاز طبیعی برای تولید برق و گرمایش خانگی، به ترتیب به 280 و 220 میلیون متر مکعب در روز خواهد رسید. پیش بینی می شود کل تولیدات سالانه پتروشیمی ایران در سال 2021 به 105 میلیون تن برسد و مصرف خوراک گاز طبیعی نیز به 130 میلیون متر مکعب در روز افزایش یابد. بر اساس آمارهای غیر رسمی، میزان فلرینگ ایران هم اکنون 16.4 میلیارد متر مکعب در سال است. آمار رسمی می گوید حدود 33 میلیون متر مکعب گاز در روز سوزانده می شود، که معادل 120 % ظرفیت تولید یک فاز استاندارد از میدان گازی پارس جنوبی است. هزینه های کاهش فلرینگ در ایران حدود 60 تا 80 هزار دلار به ازای هر یک میلیون متر مکعب، برآورد شده، در حالیکه تزریق دوباره گاز به میادین نفتی، درآمد 200 هزار دلاری را دربر خواهد داشت و پتانسیل قابل توجهی در این زمینه وجود دارد. اگرچه صادرات گاز ایران به ترکیه، عراق، عمان، و ارمنستان، تا سال 2021، ممکن است به 100 میلیون متر مکعب در روز برسد، اما گسترش بیشتر ظرفیت صادرات، غیر ممکن به نظر می رسد. در بازار داخلی، بزرگترین رشد در تقاضای گاز طبیعی در صنایع پتروشیمی و سایر صنایع و بخش تولید نیروی برق، خواهد بود. ایران با توجه به رشد تقاضای بالای خود و پایین بودن قیمت گاز در اروپا، نمی تواند سود مناسبی از فروش گاز خود ببرد، فلذا مجبور است بازار گاز اروپا را از دست بدهد. در حالیکه آذربایجان قصد دارد تا سالانه 16 میلیارد متر مکعب گاز خود را به اتحادیه اروپایی صادر کند. در همین زمینه کنوانسیون رژیم حقوقی دریای خزر می تواند راه را برای ساخت خط لوله ترانس کاسپین هموار کند و با توجه به مخالفت روسیه و ایران، تنها راه صادرات گاز ترکمنستان و قزاقستان به اروپا از طریق تبدیل گاز به ال ان جی و سی ان جی و حمل آن توسط کشتی به باکو و سپس وارد کردن آن به کریدور جنوبی است که در صورت تکمیل، این خط می تواند سالانه 31 میلیارد متر مکعب گاز به اروپا صادر کند. در حالیکه ایران اعلام کرده صادرات گاز از طریق خط لوله یا ال ان جی به اروپا با توجه به فاصله 5000 کیلومتری پارس جنوبی از اروپا به صرفه نیست، باید گفت که این فاصله نصف مسیر دریایی از قطر تا ژاپن یا از نیجریه تا ترکیه است. دلیل واقعی، کمبود مستمر گاز و عدم سرمایه گذاری در پروژه های ایران است. زنگنه اخیرا در مجلس اعلام کرده که کل سرمایه گذاری در بخش بالادستی و پایین دستی نفت و گاز در 9 ماهه اول سال 96، 1.5 میلیارد دلار بوده، در صورتی که جذب سرمایه برای سالهای 2021-2016، 20 میلیارد دلار برنامه ریزی شده است. اگر پروژه تاپی را هم در نظر بگیریم، ایران عملاً نتوانسته از فرصت ژئوپلتیک و ژئواکونومیک خود استفاده کند. باید توجه داشت که بی نصیب بودن ایران از بازار جهانی گاز، فقط با افزایش تولید به دست نمی آید بلکه مسائل فنی و حقوقی نیز دخیل است. تحریمهای ایران باعث شده تا در جذب سرمایه و فناوری محروم بماند و نتواند پتانسیل خود را به عنوان یک تولیدکننده و صادرکننده عمده گاز به بالفعل تبدیل کند. در کنار آن، نوع رویکرد و مدیریت حاکم بر صادرات گاز را هم باید افزود که مانع از جذب مشتریان گازی شده است. منبع: ماهنامه بین المللی تخصصی عصر کیمیاگری- شماره 58 (فروردین 1397)
ارسال نظر
نام شما
آدرس ايميل شما
کد امنيتی


اکسیداسیون کاتالیزوری، روشی در حال تکامل جهت گوگرد زدایی
ساسان طالب نژاد/دکتری مهندسی شیمی و کارشناس توسعه کسب و کار در حوزه پتروشیمی و‌پالایش
پتروشیمی صنعت بی سردار!
عبدالرسول دشتی