۰
plusresetminus
تاریخ انتشارچهارشنبه ۱۰ آبان ۱۳۹۶ - ۲۱:۳۸
کد مطلب : ۷۳۱۲۶

قراردادهای نفتی ایران با روسیه، واکنش به تحریمهای آمریکا

دکتر نادعلی بای
در سناریوی محتمل؛ باتوجه به سیاستهای محافظه کارانه و گران روسیه در قبال قراردادهای نفتی، شاهد حضور گسترده روسیه در مقایسه با شرکتهای اروپایی نخواهیم بود، زیرا تعاملات شرکتهای سرمایه گذار اروپایی و آمریکایی در روسیه، خود می تواند اهرم فشاری برای روسیه جهت عدم تصاحب سهم دیگر رقبا باشد و احتمالاً این قراردادها با حجم متوسطی از سرمایه گذاری خواهد بود. در سناریوی ضعیف؛ با توجه به تحریمهای روسیه، سیاست این کشور در موضوع انرژی از حوزه نفت در برابر کالا خارج خواهد شد و به تبادل پایاپای سرمایه و انرژی تغییر محیط خواهد داد و به صورت چشمگیری رقابت خود را با شرکتهای اروپایی در تصاحب بازار انرژی ایران به سرانجام اطمینان خواهد رساند.
به گزارش آژانس رویدادهای مهم نفت و انرژی " نفت ما " ، صنعت نفت کشور با توجه به میانگین ضریب برداشت 20 درصدی، نیازمند جذب فناوری و سرمایه گذاری خارجی است. بی شک تهدیدات بالقوه و بالفعلی فراروی توسعه صنعت نفت کشور وجود دارد. استهلاک چاهها و نیاز به تکنولوژی افزایش برداشت، گسترش صنعت شیل، تعهدات تغییرات اقلیمی و تحریمهای آمریکا همگی در این زمینه موثرند. نفت تولید شده ایران در طی دو دهه اخیر (33 میلیارد بشکه) 38 درصد کمتر از میزان تخمین زده (53 میلیارد بشکه) است. استمرار این روند، حفظ میزان صادرات کنونی نفت ایران را بدون استفاده از فناوریهای وین و تسهیل در بوروکراسی، تهدید کرده و افزایش میزان تولید را دشوارتر و زمانبرتر خواهد کرد. ظرفیت تولید نفت ایران در دهه های آتی،  با شیب ملایمی افزایش یافته و تا قبل از سال 2020 و 2030 به ترتیب به 4 و 4.4 میلیون بشکه در روز خواهد رسید. وزارت نفت قصد دارد تا از طریق ارائه حدود 50 پروژه نفتی و گازی به سرمایه گذاران خارجی و شرکتهای نفتی بین المللی، در برنامه پنج ساله ششم توسعه 200-150 میلیارد دلار سرمایه جذب نماید. در این زمینه عرضه اوراق قرضه و فروش سهام شرکتهای ملی نفت و گاز در بازار بورس و سهام می تواند نقش کلیدی داشته باشد. در سناریوی قیمت بالای نفت، ایران در چند سال آینده می تواند دوباره به سطح درآمد سالهای قبل از تحریم نفت (2012) دست یابد، در حالیکه در سناریوی قیمت پایین، ممکن است ایران هرگز نتواند حتی تا سال 2040 هم به چنین سطحی از درآمد برسد.  بیم شرکتهای بین المللی از تحریم مضاعف آمریکا و محرومیت از بازار این کشور با توجه به ارزش مالی پنجاه برابری پروژه های آمریکا در مقایسه با ایران دارد، باعث شده که در انتخاب خود تردید نمایند. این موضوع و نگرانی باعث شده که روسیه به عنوان یک بدیل و راه جایگزین و در پاسخ به تحریمهای مورد انتظار از سوی آمریکا انتخاب شود، بویژه که دولت ترامپ در عمل، اعمال محدودیتها علیه ایران را در رابطه با توسعه برنامه موشکی اش با قانون "کاتسا" آغاز کرده است. شرکت ملی نفت ایران تفاهمنامه‌های همکاری با شرکتهای روسی لوک‌اویل، روس‌نفت، زاروبژنفت، تاتنفت، گازپروم و گازپروم‌نفت امضا کرده و پیش بینی می شود با انعقاد بیش از ۱۰ قرارداد توسعه میادین نفت و گاز در سفر آتی پوتین به تهران، این پروژه ها اجرایی شود. طرحهای پیشنهادی شرکتهای روسی محافظه‌کارانه و گران بوده و کمتر صرفه اقتصادی دارند. موضوع دیگر در رابطه با روسیه، اجرایی شدن توافق 2014 دو کشور برای فروش و صادرات روزانه ١٠٠ هزار بشکه نفت ایران به مدت یک سال (36.5 میلیون بشکه) در ازای 1.8 میلیارد دلار به روسیه می باشد. سهم نفت از ارزش مبادلات دو کشور بسیار اندک است و تناسبی با نوع روابط سیاسی، اقتصادی و راهبردی دو کشور ندارد. عوامل موثر در همکاری نفتی ایران و روسیه، تحریمهای بین المللی علیه این دو کشور، عدم تمرکز سیاستهای صادرات و کشف بازار، نوسان در روابط اقتصادی دوطرف، سیاستهای اقتصادی روسیه در قبال ایران، رقابت ایران و کشورهای عربی منطقه بویژه عربستان در همکاری انرژی با روسیه می باشد. پیشران های روابط نفتی ایران و روسیه عبارتند از؛ -تغییر ماهیت سیاست انرژی روسیه بر اثر تبادل راهبردی منطقه ای با عربستان سعودی، -تغییر دولت در روسیه و گرایش دولت جدید به غرب و همکاری منطقه ای با کشورهای عرب منطقه، -تغییر راهبرد ایران در تبادل انرژی با روسیه با توجه به سیاستهای محافظه کارانه این کشور در قبال قراردادهای نفتی و گازی. در سناریوی محتمل؛ باتوجه به سیاستهای محافظه کارانه و گران روسیه در قبال قراردادهای نفتی، شاهد حضور گسترده روسیه در مقایسه با شرکتهای اروپایی نخواهیم بود، زیرا تعاملات شرکتهای سرمایه گذار اروپایی و آمریکایی در روسیه، خود می تواند اهرم فشاری برای روسیه جهت عدم تصاحب سهم دیگر رقبا باشد و احتمالاً این قراردادها با حجم متوسطی از سرمایه گذاری خواهد بود. در سناریوی ضعیف؛ با توجه به تحریمهای روسیه، سیاست این کشور در موضوع انرژی از حوزه نفت در برابر کالا خارج خواهد شد و به تبادل پایاپای سرمایه و انرژی تغییر محیط خواهد داد و به صورت چشمگیری رقابت خود را با شرکتهای اروپایی در تصاحب بازار انرژی ایران به سرانجام اطمینان خواهد رساند. پالس روسیه در قبال سیاستهای نفتی ایران مانند نفت در برابر کالا بیش از پیش، نشان از مستاصل انگاری ایران در قبال تحریمهای بین المللی است. راهکاری که می تواند موضع روسها در مذاکرات نفتی را به انعطاف بکشاند، در نشان دادن رقابت جدی نهفته است. درنظر گرفتن امتیازات ویژه در حوزه سرمایه گذاری نفتی در ایران می تواند باعث جذب بیش از پیش شرکتهای اروپایی و فشار لابی اروپا به ایالات متحده در راستای کنارگذاشتن تحریمهای همکاری در حوزه نفتی با ایران شود. از سوی دیگر تنها راه منعطف نمودن روسها در این زمینه نمایش رقابت جدّی از یکسو و تمایل ایران به سرمایه گذاری کشورهای دیگر از سوی دیگر است. همچنانکه این کشورها در زمره رقبای سیاسی یا اقتصادی روسیه به حساب بیایند و حساسیت راهبردی روسیه را بر انگیزند. آنچه تاکنون باعث رویکرد سخت روسیه در قبال سرمایه گذاری نفتی در ایران شده، محدودنمایی ایران در حوزه بین المللی است که تاحدی سیاستهای دولت آمریکا مُهر تاییدی بر آن زده و باید از طریق قطب سوم یعنی اروپا تعدیل شود. در عرصه سیاست نفتی، ایران تنها با ایجاد عرصه رقابت جدی می تواند قواعد محافظه کارانه روسیه در قبال قراردادها را بشکند و به تغییر روند مذاکرات و تعهدات بپردازد. منبع: ماهنامه عصر کیمیاگری، شماره55، آبان 1396
ارسال نظر
نام شما
آدرس ايميل شما
کد امنيتی


اکسیداسیون کاتالیزوری، روشی در حال تکامل جهت گوگرد زدایی
ساسان طالب نژاد/دکتری مهندسی شیمی و کارشناس توسعه کسب و کار در حوزه پتروشیمی و‌پالایش
پتروشیمی صنعت بی سردار!
عبدالرسول دشتی