آیا توافق "نفت در برابر کالای" ایران و روسیه اجرایی می شود؟

به گزارش آژانس رویدادهای مهم نفت و انرژی " نفت ما " ، به دنبال مذاکرات ایران و روسیه در سال 2014، دو کشور به توافقی رسیدند که بر اساس آن، ایران روزانه ١٠٠ هزار بشکه نفت خود را به مدت یک سال (36.500.000 بشکه) در ازای ٤٥ میلیارد دلار به روسیه صادر خواهد کرد. بر اساس مفاد این موافقتنامه، روسیه به بازار ایران گندم و دیگر محصولات مورد نیاز این کشور را ارسال خواهد کرد. نیمی از مبلغ این قرارداد یعنی، ٢٢,٥ میلیارد دلار به صورت نقدی و به ارز یورو به ایران پرداخت خواهد شد. پیش بینی می شود که این موافقتنامه تا پایان سپتامبر جاری اجرایی شود. ظاهراً، ایران این گام را به عنوان راه جایگزین و در پاسخ به تحریم های مورد انتظار از سوی آمریکا برداشت بخصوص که دولت دونالد ترامپ در عمل، اعمال محدودیت ها علیه ایران را در رابطه با توسعه برنامه موشکی اش آغاز کرده است. به نظر می رسد که دولت آمریکا به دنبال رعایت مفاد توافق هسته ای برجام نمی باشد و این امر باعث افزایش بار وارده بر اقتصاد ایران می شود. دولت ایران امیدوار بود که در حدود ١٠٠ میلیارد دلار از درآمدهای نفتی اش که در حساب هایش در بانک های آمریکا سپرده گذاری شده است، پس بگیرد، اما این کار امکانپذیر نشد. در این زمینه می بایست خاطر نشان کرد که توافق میان ایران و روسیه این امکان را به وجود می آورد که در خصوص تأثیر اعمال تحریم ها علیه اقتصاد و جامعه ایران نتیجه گیری هایی حاصل شود و همچنین، مشخص شود که بیانات سیاستمداران ایرانی که تصریح می کنند، بلوکه شدن و اعمال تحریم ها علیه ایران تأثیر چندانی نداشته است، تا چه حد واقعیت دارد. علاوه بر آن، این موافقتنامه پرسشهای بسیاری را پیرامون سقوط احتمالی وضعیت اقتصادی کشور مطرح می سازد که احتمال دارد، ایران در زمینه توسعه حضور سیاسی و نظامی اش در شرایط اعمال رژیم سخت تحریم ها و همچنین، تداوم کاهش نرخ نفت که بیش از این، نمی تواند ثبات وضعیت اقتصادی ایران را تأمین کند، با آن مواجه شود. وقتی که به اوضاع حاکم توجه می کنیم، این تصور به وجود می آید که تا وقتی توافق هسته ای اجرا می شود، امکانی برای فائق آمدن بر بحران وجود دارد و ایرانی ها می توانند از آن منافعی به دست آوردند که نشان می دهد که این توافق در حقیقت به نوعی وسیله نجات ایران به شمار می رود. توافق میان ایران و روسیه امکان قضاوت در خصوص توسعه روابط میان دو کشور و سطح وابستگی ایران به روسیه به ویژه، بعد از نبرد بر سر حلب و استفاده از پایگاههای نظامی ایران در عملیات های نظامی در سوریه را فراهم می سازد. در آوریل سال ٢٠١٧ ، ترامپ در رابطه با این توافق ایران و روسیه ابراز نگرانی کرد و اعلام کرد که این توافق امکان دور زدن تحریم های اعمالی علیه ایران را فراهم خواهد ساخت. این باور مطرح است که این توافق باعث تداوم رویارویی میان روسیه و آمریکا شده و عامل دیگری خواهد شد برای بروز اختلاف نظرات در روابط بسیار متشنج این دو کشور. توافق «نفت در قبال کالا» میان ایران روسیه یادآور توافق عراق با سازمان ملل متحد موسوم به «نفت در برابر غذا» است که هدف از آن، فائق آمدن بر پیامدهای ناشی از بلوکه این کشور بود که در دهه 1990 میلادی علیه این کشور اعلام شده بود. در آن زمان، درآمدهای نفتی عراق صرف تأمین مواد غذایی کشور می شد. همچنین اشاره می شد که این توافق هم در سطح منطقه ای و هم، بین المللی راه گسترش فساد را هموار کرد و به ظاهر، سهمی چندانی در حل و فصل مشکلاتی که تا به امروز نیز عراق با آنها مواجه است، نداشته است. در این زمینه، این پرسش مطرح می شود که آیا توافق نفت در قبال کالای ایران و روسیه قادر خواهد بود، ایران را در راستای چیره شدن بر مشکلات اقتصادی اش کمک کند، یا نه.