«اغما» شاید بهترین واژه در توصیف شرایط صنعت نفت ایران در پایان دولت دهم بود. اینک اما با کاربست عقلانیت و اعتدال در کشور بویژه در عرصه های دیپلماسی و مدیریت صنعت نفت، شاهد احیای دوباره ی اصلی ترین صنعت کشور هستیم.
۰
تاریخ انتشارچهارشنبه ۳ ارديبهشت ۱۳۹۳ - ۱۰:۲۵
کد مطلب : ۶۰۸۴
در گفت و گو با معاون وزیر نفت و عضو کمیسیون انرژی مجلس بررسی شد
خروج صنعت نفت از وضعیت اغما
«بیژن زنگنه» وزیر نفت اندک زمانی پس از آن که در صدر این وزارتخانه قرار گرفت اعلام کرد که ظرفیت تولید نفت خام و میعانات گازی به 7/5 میلیون بشکه در روز (7/4 میلیون بشکه نفت خام و یک میلیون میعانات) قابل افزایش است. این گفته ی وزیر نفت گرچه بسیاری را امیدوار کرد اما بسیاری از مخالفان دولت سعی در انکار این موفقیت در بازه ی زمانی کوتاه و چند ماهه داشتند و خبر را کذب می دانستند.
اما اینک سخنان مقام های وزارت نفت و گزارش های منتشر شده از طرف آژانس بین المللی انرژی از افزایش میزان صادرات نفت خام ایران در چند ماه گذشته خبر می دهد. «منصور معظمی» معاون اموربرنامه ریزی و نظارت بر منابع هیدروکربوری وزیر نفت هفته ی گذشته در نشست صنعت پلیمر ایران از دو برابر شدن صادرات نفت و میعانات گازی ایران از زمان روی کارآمدن دولت تدبیر و امید سخن گفت و تصریح کرد: زمانی که دولت یازدهم سر کار آمد صادرات نفت ما 700 هزار بشکه در روز بود در حالی که در این مدت دو برابر شده و اکنون به یک میلیون و 400 هزار بشکه در روز رسیده است.
از سوی دیگر براساس گزارش های رسمی آژانس بین المللی انرژی که کمتر از دو هفته ی پیش منتشر شد، صادرات نفت خام ایران برای سومین ماه متوالی بالاتر از صادرات ماهانه در سال 2013 بود. آژانس بین المللی انرژی در ماه مارس یعنی ماه های اسفند و فروردین اعلام کرد که صادرات نفت ایران در ماه فوریه (بهمن و اسفند) با افزایش قابل توجه نسبت به ماه گذشته، به یک میلیون و400 هزار بشکه در روز رسیده است.
گزارش های ماهانه ی آژانس بین المللی انرژی در حالی از صادرات یک میلیون و 400 هزار بشکه در روز طی ماه های تازه خبر می دهد که همین منبع میزان صادرات نفت خام ایران را در نیمه ی نخست سال گذشته ی میلادی زیر یک میلیون بشکه در روز اعلام کرده بود.
***درآمد صادرات فراتر از انتظار
هر چند اختلاف نظرهایی در میزان رشد صادرات نفت وجود دارد اما نکته ی قابل توجه این است که بودجه ی سال جاری بر اساس صادرات یک میلیون و 300 هزار بشکه نفت و میعانات گازی در روز با قیمت هر بشکه 100 دلار بسته شد و به تصویب رسید و در زمان حاضر براساس گزارش های آژانس بین المللی انرژی این رقم در ماه فوریه به بالای یک میلیون و 600 هزار بشکه رسید و بر اساس آخرین گزارش آژانس انتظار می رود صادرات نفت ایران در ماه گذشته، هم به سطح صادرات ماه فوریه برسد.
در حالی که دولت یازدهم بیشتر از میزان پیش بینی اش در بودجه ی امسال، نفت می فروشد که دولت دهم برای بودجه ی سال 91 پیش بینی فروش روزانه 2 میلیون و 700 هزار بشکه کرده بود اما با اتخاذ سیاست های غلط در عرصه ی مدیریت صنعت نفت و البته سیاست خارجی، این رقم در بودجه ی 92 به یک میلیون و 300 هزار بشکه رسید و در نهایت هم گزارش آژانس بین المللی انرژی از میزان فروش و صادرات نفت خام در آن سال زیر یک میلیون بشکه در روز بود که دولت دهم و کابینه اش سعی داشتند موضوع کاهش صادرات نفت را با افزایش قیمت نفت پنهان کنند.
از آنجایی که قیمت نفت تعیین کننده ی مهم عملکرد اقتصاد کشور است، به طور قطع افزایش درآمد حاصل از فروش نفت، بیش از آنچه در بودجه ی 93 محاسبه و مصوب شده است، تاثیر مثبتی در اقتصاد کشورمان می گذارد و با افزایش منابع و ذخایر ارزی و تامین اعتبارهای مورد نیاز، سرعت رشد پروژه های عمرانی هم افزایش می یابد و باعث رونق تولید در کشور می شود.
طبق گفته های تازه ی معظمی معاون وزیر نفت بر اساس قانون بودجه ی سال 92 دولت باید روزانه یک میلیون بشکه نفت خام و 200 هزار بشکه میعانات گازی صادر می کرد، اما عملکرد دولت در این بخش 20 درصد رشد داشته است؛ به طوری که حدود 10 میلیارد دلار درآمد مازاد نسبت به پیش بینی بودجه کسب شده است.
***مدیریت صحیح صادرات نفت را افزایش داد
بسیاری از کارشناسان یکی از مهم ترین عوامل تاثیر گذار در افزایش فروش نفت ایران را توافقنامه ی هسته یی ژنو در آذر ماه سال 92 می دانند؛ چرا که یکی از عمده ترین بندهای این توافق «توقف تلاش برای کاهش خرید نفت خام ایران» بود؛ به نحوی که «مشتریان فعلی بتوانند میانگین میزان کنونی خرید نفت خام خود از ایران را کماکان ادامه دهند».
منصور معظمی معاون امور برنامه ریزی و نظارت بر منابع هیدروکربوری وزیر نفت که پیش تر از دو برابری حجم صادرات نفت خام و میعانات گازی در 9 ماه گذشته خبر داده بود در گفت و گو با گروه پژوهش های خبری ایرنا با اشاره به عوامل موثر در افزایش صادرات نفت خام و میعانات گازی گفت: دیدگاه من این است که بحث مدیریت و فراهم شدن شرایط صادرات نفت به مشتریان باعث افزایش صادرات نفت خام شده است.
وی افزود: به طور قطع تدابیر مدیریتی و ابتکار در اخذ تصمیم ها افزون بر به کار گرفتن مکانیزیم فروش، تاثیر بسزایی در افزایش صادرات داشتند.
معظمی در این گفت و گو از ارایه ی ارقام و اعداد جزیی رشد صادرات نفت، امتناع کرد؛ اما در عین حال گفت: به طور قطع این رشد قابل توجه بیش از آن چیزی است که در لایحه ی بودجه مصوب شده است و وزارت نفت هم تا جایی که بتواند تولید و صادرات را افزایش خواهد داد و معتقدم توان صادراتی ایران با توجه به پتانسیلی که در بخش انرژی دارد، بیش از این اعداد و ارقام است.
وی در مورد تاثیر مثبت گفت و گوهای هسته یی بر رشد صادرات نفت ایران گفت: به طور قطع روند گفت و گوهای هسته یی تاثیر زیادی در افزایش صادرات نفت خام و فراورده هایش دارد و هر چه این گفت و گوها شفاف تر باشد، عملکرد دولت در این بخش هم بهتر و مطلوب تر خواهد شد.
همچنین «عبدالکریم جمیری» نماینده ی مردم بوشهر، گناوه و دیلم در مجلس شورای اسلامی و عضو کمیسیون انرژی در گفت و گو با گروه پژوهش های ایرنا با اشاره به تاثیر گفت و گوهای هسته یی بر موفقیت در افزایش صادرات نفت در چند ماه گذشته گفت: باید از صبوری و مقاومت مردم ایران تشکر و تقدیر کرد و همین صبوری و حمایت ملت می تواند از مهم ترین عوامل موفقیت دولت در بخش انرژی باشد.
***مشتریان جدید در صف خرید
هند بزرگ ترین خریدار نفت خام ایران است؛ این را آژانس بین المللی انرژی می گوید. براساس گزارش آژانس بین المللی انرژی درصد بالایی از صادرات نفت خام ایران به هند است و خرید نفت ایران از طرف هند بیشترین رشد را داشته است و با افزایش 70 هزار بشکه یی در روز به 335 هزار بشکه در روز در ماه مارس رسیده است.
چهار کشور هند، چین ، ژاپن و کره جنوبی را می توان از مشتریان قدیمی نفت خام ایران دانست که طبق خبرهای منتشر شده در خبرگزاری «رویترز» این چهار خریدار اصلی نفت خام ایران، میزان خرید خود از ایران را در ماه فوریه (بهمن و اسفند) افزایش داده اند. همچنین این خبرگزاری از افزایش 17 درصدی میزان خرید چهار کشور چین، ژاپن، هند و کره جنوبی در ماه فوریه نسبت به مدت مشابه سال گذشته خبر داد.
یکی از عوامل تاثیر گذار در افزایش صادرات نفت خام کشورمان حفظ مشتریان قدیم و به دست آوردن بازارهای جدید است. معاون امور برنامه ریزی و نظارت بر منابع هیدروکربوری وزیر نفت در ادامه ی گفت و گو با ایرنا درباره ی جذب بازارهای جدید گفت: طبیعی است که ایران با این توان صادراتی باید به دنبال بازارهای جدید و افزایش صادرات باشد. متنوع کردن بازارهای فروش یکی از عوامل کلیدی در افزایش صادرات است که در ابلاغیه ی اقتصاد مقاومتی از طرف رهبری هم به آن موضوع تاکید شده است. به طور قطع جذب مشتریان راهبردی می تواند اعداد و ارقام صادرات نفت خام کشور و فرآورده های آن را به طور قابل توجهی از آنچه هست، افزایش دهد.
گزارش های آژانس بین المللی انرژی حاکی از آن است که آلبانی و سوریه مشتری های تازه ی نفت ایران هستند. علاوه بر گزارش های آژانس، معاون وزیر نفت هم اعلام کرده است که در سال 92 قرارداد صادرات گاز به عمان را امضا کردیم که در سال1394 اجرایی می شود و صادرات گاز به عراق نیز از مهرماه سال جاری آغاز می شود.
بنابر گزارش های مثبت از روند تولید و صادرات نفت خام، دولت توانسته است در چند ماه گذشته افزون بر افزایش صادرات به مشتریان قدیمی بازارهای جدید را هم به دست بیاورد. جمیری عضو کمیسیون انرژی مجلس در ادامه ی گفت و گو با ایرنا با اشاره به موضوع دستیابی ایران به بازارهای جدید گفت: به طور قطع تمام کشورها بر حسب نیازشان به نفت کشورمان نیاز دارند و دولت باید با پیشرفت در عرصه تولید و بازاریابی بتواند توجه بازارهای متنوعی را به سمت تولیدهای خود جلب کند و اعتماد کشورها را به دست بیاورد.
***افزایش تولید زیر سایه ی درآمدهای نفتی
به طور قطع افزایش صادرات نفت خام با 300 هزار بشکه در روز بیش از آنچه در بودجه پیش بینی شده است می تواند صرف بخش های مختلفی از کشور از درمان گرفته تا عمران شود؛ بخش هایی که هر کدام از آن ها به طور مستقیم یا غیر مستقیم در ارتباط با مردم و زندگی روزمره ی آن ها هستند.
جمیری معتقد است: شکی نیست که اگر دولت بتواند با برنامه ریزی دقیق و کلان از این درآمد مازاد استفاده کند، می توان تاثیر مثبت این درآمدزایی را که در سایه ی اتخاذ سیاست های درست به دست آمده را در زندگی مردم دید.
وی ادامه می دهد: دولت باید توجه معطوفی به افزایش تولید و تکمیل زیر ساخت های نیمه تمام در کشور داشته باشد. معتقدم سرمایه گذاری بر روی موضوع تولید می تواند به افزایش صادرات نفت منجر شود و اگر اعتبارهای مورد نیاز برای طرح ها، تاسیاسات و زیر ساخت های نیمه تمام در حوزه ی انرژی تزریق شود؛ تولید هم افزایش می یابد و به دنبال آن توان صادراتی هم بالا می رود.
اما معاون امور برنامه ریزی و نظارت بر منابع هیدروکربوری وزیر نفت، سرمایه گذاری را مهم ترین موضوعی می داند که دولت باید بر روی آن تمرکز کند. وی در این باره گفت: طبیعی است که با افزایش صادرات و افزایش درآمد حاصل از فروش نفت توان سرمایه گذاری دولت هم افزایش یابد و افزایش میزان سرمایه گذاری بسیاری از چالش ها و دغدغه های را که وجود دارد، برطرف می کند.
***سخن آخر
منابع حاصل از فروش نفت و فرآورده های نفتی درآمد اصلی کشورهای نفت خیز است. هر چند بسیاری از مسوولان و کارشناسان اقتصادی معتقدند همین وابستگی به درآمد حاصل از فروش نفت باعث عقب ماندگی حوزه های پولسازی مانند تولید شده است، اما واقعیت این است که در حال حاضر درآمد حاصل از فروش نفت نقش بسیار مهمی در برنامه های خرد و کلان کشورمان دارد و بودجه ی هر سال را که مهم ترین برنامه ی مالی کشور محسوب می شود، براساس قیمت نهایی نفت در هر بشکه و پیش بینی مقدار فروش آن تدوین و تنظیم می کنند.
«سال 93 سال بی سابقه یی در حوزه ی انرژی ایران خواهد بود»؛ این جمله را که از طرف معظمی معاون وزیر نفت کشور منتشر شده را می توان چشم انداز یک ساله ی دولت در بخش انرژی بدانیم که به طور قطع انتظارها را از دولت بالا می برد. اما گویا تنها مسوولان کشورمان نیستند که به آینده ی یک ساله ی انرژی ایران امیدوارند و آن را بی سابقه می دانند؛ دبیر کل اوپک هم به تازگی اعلام کرده است که اوپک برای افزایش تولید نفت ایران، جا باز می کند و برای جذب هرگونه افزایش تولید از جانب عراق و ایران در سال 2014 مشکلی برای اوپک وجود ندارد.
با این اظهارت می توان اعتماد بیشتری به سیاست های دولت و تعریف آنها از چشم انداز انرژی کشور داشت. بر اساس گفته های معظمی در سال 93 بین 80 تا 100 میلیون مترمکعب به حجم تولید گاز کشور افزوده می شود و تا سال 1397 ارزش صادرات گاز ایران به 80 میلیارد دلار خواهد رسید. قرار است برای افزایش ظرفیت پالایشی 8 پالایشگاه جدید در پارس جنوبی احداث شود. این روزها اظهارات مسوولان تصویر و چشم انداز خوبی از حوزه ی انرژی توصیف می کند که با تحقق هر کدام از این اظهارات، اقتصاد کشور رشد قابل توجهی خواهد داشت و با برنامه ریزی های بلند مدت می تواند راهکاری برای چالشی ترین مسایلی که اقتصاد کشور را تهدید می کنند که از جمله آنها بیکاری، توقف تولید، کسری و کاهش در بودجه، توقف پروژه های عمرانی و ... است، باشد. منبع:ایرنا
