۰
plusresetminus
تاریخ انتشارچهارشنبه ۳ خرداد ۱۳۹۶ - ۱۱:۱۰
کد مطلب : ۶۰۷۴۸

پرونده نفت در آتش قهر رضاخانی

رضا شاه از روزی که به سلطنت رسیده بود، درصدد بود تا در باره پرونده نفت ایران دو اتفاق بیفتد، نخست حذف سهم خوانین بختیاری از امتیازنامه فرعی و دوم افزایش سهم ایران از امتیازنامه دارسی!
به گزارش آژانس رویدادهای مهم نفت و انرژی " نفت ما " ، تیمورتاش، وزیر دربار، چند بار به اروپا عزیمت کرد و با مقام‌های کمپانی نفت به مذاکره پرداخت، اما نتیجه‌ای حاصل نشد، چندین بار نیز مدیران کمپانی به ریاست سر جان کدمن، مدیرعامل وقت به تهران آمدند، اما هیچ‌گونه نتیجه مثبتی حاصل نشد. آخرین سفر تیمورتاش به لندن در نیمه دوم سال 1310 بود، در ابتدای سال 1311 به طور ناگهانی سهم ایران از امتیازنامه کاهش یافت و مجموعا مبلغ پرداختی به ایران سیصد هزار پوند شد که نسبت به سنوات قبل کمتر از نصف شده بود! دولت و مجلس به این امر معترض بودند، علی دشتی، نماینده مجلس شورای ملی در جلسه علنی نطقی ایراد کرد و به کمپانی نفت به شدت اعتراض کرد. تقی زاده، وزیر مالیه نیز در همان جلسه توضیحاتی داد و امضای قرارداد دارسی را به دلیل عدم اطلاع و بصیرت مصادر امور دانست و افزود: اگر مذاکرات به نتیجه مطلوب نرسد برای احقاق حق خود به وسایل دیگری متوسل می‌شویم، به دنبال این گفت‌وگو در مجلس، جراید محدود کشور نیز به بحث انتقادی پرداخته و عمل کمپانی نفت را به شدت مورد انتقاد قرار دادند، اما باز هم هیچ‌گونه اقدامی از طرف کمپانی به عمل نیامد! سرانجام در جلسه هیئت وزیران که در ششم آذرماه1311 تشکیل شد، رضا شاه وارد جلسه هیئت دولت شد و دوسیه (پرونده) نفت را خواست و آن‌را در بخاری انداخت و سوزاند و به هیئت دولت اخطار کرد که از اینجا نمی‌روید تا قرارداد نفت را لغو کنید. اما دلیل کاهش درآمد ایران از امتیازنامه دارسی چه بود؟! پیش از آن و در جریان جنگ جهانی اول بود که باوجود اعلان بی‌طرفی دولت ایران، کشورهای متخاصم، این بی‌طرفی را محترم نشمردند و در مرزهای ایران نیز به جدال و اقدام‌های ایذایی علیه یکدیگر پرداختند. در مناطق نفت‌خیز جنوب ایران، عمال آلمانی در مسیر خط لوله‌ای که برای انتقال نفت از مسجد سلیمان به پالایشگاه آبادان ایجاد شده بود، خرابکاری کردند، بر اثر انفجار و قطع خط لوله، مقادیری نفت خام نیز اتلاف شد، کار تعمیر و راه‌اندازی مجدد خط لوله بیش از پنج ماه طول کشید و در این مدت، ناگزیر عملیات تولید نفت متوقف شد. کمپانی نفت مدعی بود که مسئولیت حفظ امنیت بر عهده دولت است و خسارت وارده باید از سهم درآمد ایران تامین شود، اما ایران نقض بی‌طرفی از سوی دولت‌های متخاصم را سبب این رویداد دانست و آن‌را از مصادیق قوه قهریه (فورس ماژور) تلقی کرد. این چالش حقوقی چند سال بین کمپانی نفت و ایران باقی ماند! پس از این‌که به شرحی که رفت، مذاکرات تیمورتاش و سر جان کدمن و دیگر نمایندگان ایران و کمپانی نتیجه روشنی کسب نکرد، شاید لغو قرارداد دارسی یگانه راه ممکن برای کسب نتیجه دلخواه بود. هیئت وزیران در همان جلسه قرارداد را لغو و ابلاغیه این تصمیم را به اطلاع افکار عمومی و مجلس شورای ملی رساند، فردای روز لغو امتیازنامه دارسی جراید شماره فوق العاده‌ای انتشار داده و در تهران و سایر شهرها چراغانی شد و مردم جشن گرفتند. رفتار قهرآمیز رضاخان اما تاثیری در موضوع نفت نداشت و مدتی بعد، در حالی که تیمورتاش و سردار اسعد و دیگر خوانین و سهامداران بختیاری به آمپول هوای پزشک احمدی سپرده شدند، امتیازنامه با متممی سنگین‌تر تمدید شد!     منبع: شانا
ارسال نظر
نام شما
آدرس ايميل شما
کد امنيتی


اکسیداسیون کاتالیزوری، روشی در حال تکامل جهت گوگرد زدایی
ساسان طالب نژاد/دکتری مهندسی شیمی و کارشناس توسعه کسب و کار در حوزه پتروشیمی و‌پالایش
پتروشیمی صنعت بی سردار!
عبدالرسول دشتی