ابهام در عدم توسعه مترو و مونوریل از سوی شهرداری تهران
غلامرضا کاظمی کارشناس برنامه ریزی شهری
اشتراک گذاری :
امروزه اگر از مردم شهر تهران سوال شود که مهمترین مشکل کلان شهر تهران چیست همگان متفق القول خواهند گفت "ترافیک"، ناگفته نماند که مشکل ترافیک مشکلات آلودگی هوا و محیط زیست را به دنبال دارد.
شهرداری به عنوان متولی مدیریت شهری باید به این باور رسیده باشد که حل معضل ترافیک به حل معضل آلودگی هوا میانجامد و در این راستا شهرداری مسئولیت اجتماعی دارد.
اما این سوال مطرح است که شهرداری تهران در زمینه حل مشکل ترافیک چه اقداماتی انجام داده است؟
مدیریت عالی شهرداری تهران چنین پاسخ خواهد داد که مثلا در دوران تصدی ایشان توسعه اتوبانها و بزرگراه شتاب بیشتری داشته است هرچند که آن را جزو افتخارات خود میدانند اما آیا توسعه بزرگراهها که امروزه در کلان شهرهای پیشرفته جهان منسوخ شده است به معضل ترافیک کمک کرده است و آیا توسعه بزرگراه به مردم این پیام را نمیدهد که بیشتر از وسایل نقلیه شخصی استفاده کنند مادامی که خطوط حمل و نقل عمومی پاسخگونی نیازهای شهروندان نیست؟!
تجربه ساخت اتوبان در شهرهای بزرگ جهان نشان داده که با توسعه اتوبانها، مردم نیز به استفاده بیشتر از خودرو ترغیب میشوند بنابراین علاوه بر تحمیل هزینههای چشمگیر نگهداری اتوبانها که متوجه شهرداری است، به توسعه فیزیکی شهر نیز دامن میزند و آسیبهای اجتماعی بسیاری را نیز در پی دارد.
مخلص کلام اینکه امروزه مجموعه اقداماتی که در حوزه حمل و نقل عمومی از سوی شهرداری صورت گرفته به ساخت پل و بزرگراه و اتوبان معطوف شده و نوعی سیاست خودرو محوری در شهرداری حاکم است بنابراین حل معضل ترافیک به مثابه یک رویا میباشد.
در مدیریت شهری این موضوع اثبات شده که هزینه تمام شده یک کیلومتر اتوبان به فرض تامین زمین و هزینههای متفرقه آن از ساخت یک کیلومتر مترو بیشتر است ضمن اینکه هزینه استفاده از خطوط مترو برای مردم مرقون به صرفه تر از اتوبانها است بنابراین میزان رضایت مندی مردم از توسعه مترو به مراتب بیشتر از توسعه بزرگراه و اتوبان است با این حال دلیل عدم توسعه خطوط مترو از سوی شهرداری تهران مبهم است!
به فرض اینکه شهردار تهران عدم توسعه یافتگی مترو را بودجه عنوان کند آنگاه این سوال باید ایشان پرسیده شود که آیا بهتر نیست هزینه ساخت اتوبان و بزرگراه را در بخش مترو هزینه کنیم که مردم راضی تر هستند؟! و در حالی که با معضل ترافیک مواجه هستیم بهتر نیست که مترو را بر اتوبان ارجحیت دهیم تا مردم را به عدم استفاده از خودرو ترغیب کنیم در حالی که نیک میدانیم بیش از نیمی از آلودگی هوای شهر تهران مربوط به تردد خودروها در سطح شهر است.
آنچه در برنامهریزیهای شهری به عنوان اولویت در نظر گرفته شده است، انسانها هستند. در واقع ایجاد محیطی مطلوب و با کیفیت برای انسانها، حرف اول برنامهریزی و طراحیهای شهری را در دنیا میزند.
با بیشتر کردن ظرفیت بزرگراهها، تعداد خودروها روزبهروز افزایش پیدا مییابد و باعث ایجاد ترافیک، آلودگی هوا و آلودگی صوتی بیشتری میشود. ادامه این فرآیند باعث میشود شهرهایی ساخته شود که انسانها اسیر خودروها باشند ضمن اینکه از خطرات و خسارات احتمالی مانند ریزش پل یا بلایاهای طبیعی نیز در امان نخواهند بود.
آنچه به ذهن متبادر می سازد این است که نه تنها عزم جدی برای توسعه مترو وجود ندارد بلکه سیاست خودرومحوری شهرداری تهران تاحدی است که پروژه مونوریل هم که می توانست به کاهش آلودگی هوا و حجم ترافیک کمک کند عقیم مانده است و گویا سازمان های دیگر این موضوع را دنبال می کنند و اخیرا اتاق بازرگانی تهران از توسعه مونوریل در تهران با مشارکت فرانسوی خبر داده است.