امنیت انرژی اروپا؛ گروگان روسیه!؟

به گزارش آژانس رویدادهای مهم نفت و انرژی " نفت ما " ، دولت های اروپایی در دهه های اخیر، دارای کسری در موازنه تولید و مصرف انرژی و همواره واردکننده انرژی بوده اند. هرچند تلاش هایی برای یافتن منابع داخلی برای تامین انرژی مورد نیاز به ویژه از منابع تجدیدپذیر و بالا بردن کارایی مصرف انرژی انجام گردیده، اما همچنان راهی طولانی تا استقلال انرژی قاره سبز باقی است. به استثنای دو کشور قرار گرفته در منطقه اسکاندیناوی (نروژ و دانمارک)، سایر دولت های اروپایی، به واردات انرژی از سایر کشورها وابسته اند. و به غیر از صادرات نفت نروژ، بقیه کسری موازنه کنونی انرژی باید از سایر قاره ها تامین گردد. براساس اعلام اداره اطلاعات انرژی ایالات متحده، دولت روسیه، سومین تولیدکننده بزرگ نفت دنیا پس از ایالات متحده و عربستان سعودی است. همچنین مسکو دومین صادرکننده بزرگ نفت خام پس از عربستان سعودی می باشد. فراموش نکنید که روس ها، سلطه بر بازار اروپا را در سه دهه اخیر، در کانون توجه خویش قرار داده اند. به نظر می رسد عرضه انرژی، به اسلحه سیاسی کرملین در روابط خارجی این کشور به ویژه در خصوص دولت های استقلال یافته از اتحاد جماهیر شوروی، تبدیل شده است. روسیه براساس اعلام آژانس بین المللی انرژی، بزرگترین دارنده ذخایر گاز طبیعی در دنیا بوده و این شرایط، رهبران مسکو را به یک ابرقدرت مجازی در بازار انرژی تبدیل نموده است. از دوره ریاست جمهوری بوریس یلتسین، روس ها تلاش زیادی نمودند تا تولید نفت و گاز طبیعی خویش را بالا ببرند. و در دوره ریاست جمهوری ولادیمیر پوتین، این فعالیت ها گسترش بیشتری یافت و روسیه توانست با سرمایه گذاری هنگفت، به یکی از بازیگران مهم بازارهای انرژی دنیا تبدیل گردد. ساختار کنونی شرکت های بزرگ روس ها در صنعت نفت نیز به گونه ای طراحی گردیده که تقریبا همه قدرت آنها در دستان دولت روسیه قرار داشته و ما شاهد یک انحصار مجازی در این سرزمین یخ زده هستیم. رهبران کرملین پس از فروپاشی ابرقدرت شرق در اوایل دهه 1990 میلادی، سیاست های انرژی تهاجمی خود را آغاز نمودند. شرکت روسنفت که هم اکنون به بزرگترین شرکت نفتی دنیا تبدیل گردیده است، با سیاسی نمودن عرضه نفت به عنوان سرباز پیاده نظام مسکو در نقاط مختلف دنیا نقش آفرینی می کند. اروپایی ها نیز وابستگی همه جانبه ای به انرژی خریداری شده از مسکو دارند. و با وجود تیره شدن روابط دو طرف پس از بحران اوکراین، نفت و گاز طبیعی خریداری شده اروپایی ها از روسیه، چندان تغییری نکرده است. اروپایی ها نیز سال هاست که به بزرگترین مشتری روسیه تبدیل شده اند. روس ها نیز از نقش مهم خود در این حوزه به خوبی آگاهند. فراموش نکنید که در اتفاقات زمستان 2009 میلادی و به دنبال مناقشه روسیه و اوکراین بر سر قیمت گاز طبیعی، بخش بزرگی از اروپایی ها، در حال یخ زدن بودند. ما می دانیم که با وجود اعلام رهبران اروپا مبنی بر تلاش جهت کاهش وابستگی به واردات منابع انرژی روسیه، تاکنون موفقیت قابل توجهی به دست نیامده است. گویی روس ها نیز امنیت انرژی اروپایی ها را به گروگان گرفته اند. و رهبران اروپایی چاره ای جز پذیرش شرایط تحمیلی مسکو ندارند. جایگزینی واردات کنونی از روس ها با منابع جدید نیز در میان مدت، امکان پذیر نیست. در دنیای امروز نیز ظرفیت ذخیره قابل جایگزینی با نفت و گاز صادراتی کرملین، وجود ندارد. شرایطی که امنیت انرژی اروپایی ها در گوشه رینگ سوق داده است. اما برای پیش بینی برنده این بازی، همچنان روزهای پرفراز و نشیبی در برابر همه ماست. منبع: OIL & GAS FINANCIAL JOURNAL