مدیریت جدی و قوی درآمدهای نفتی در کنار حذف صفر از پول ملی یک ضرورت فوری است

به گزارش آژانس رویدادهای مهم نفت و انرژی " نفت ما " ، دکتر "عباس هشی"، عضو جامعه حسابداران رسمی ایران، استاد دانشگاه شهید بهشتی و مدیر عامل موسسه حسابرسی هشیار- بهمند و یکی از کارشناسان مطرح در زمینه امور اقتصادی است. ایشان در این گفتگو در مورد مدیریت درآمدهای نفتی و حذف صفر از پول ملی دیدگاهایشان را بیان کردند. چرا در دولت قبلی، علیرغم اینکه قیمت نفت به بیشترین بها در تاریخ خود رسید و بالطبع بیشترین درآمد نفتی را هم داشت، آن گونه که انتظار می رفت در برنامه هایش موفق نبود و به صورت قابل ملا حظه ای پیشرفت نداشت؟ ما اگر بخواهیم در مورد درآمد نفتی صحبت بکنیم، اول از همه باید بگوییم، اصلی ترین مشکل مملکت ما همین درآمد نفت است. ما به درآمد نفت بیش از حد اتکا داریم و همیشه هم ادعا می کنیم که نمی خواهیم به آن اتکا داشته باشیم. دولتهای متوالی به جای آن که درآمد نفت را صرف فعالیت زیربنایی اقتصادی بکند، صرف هزینه های جاری می کند. در دوره اول دولت خاتمی در1380- 1376، قیمت نفت خیلی پایین بود ولی دولت کسری بودجه آنچنانی نداشت. هر چقدر درآمد نفت بیشتر شود، امکان قرض نیز 20 درصد بیشتر می شود و همیشه واردات ما 30-20 درصد بیشتر از صادراتمان بوده است. هر چقدر درآمد و دلار نفتی داریم صرف واردات می شود. مدیریت خوبی در زمینه درآمدهای نفتی و مصرف آن از 1350 به این طرف نداشته ایم. در همه جای دنیا کشورهایی که از مازاد درآمد نفت در نیمه دوم دهه 1970 میلادی بهره مند شدند، آن را صرف سرمایه گذاری خارجی و توسعه صنایع زیربنایی کردند، ما چکار کردیم؟ دولتهای ما همیشه سعی داشتند از اتکا به درآمدهای نفتی در بودجه دور باشند ولی همه اینها شعار بوده و اتکای ما به درآمد نفت زیادتر شده است. از سال 1381 که درآمدهای نفتی به تدریج شروع به افزایش کرد، درآمدهای مالیاتی هم به دلیل فعالیت اقتصادی در اثر برنامه های 1380 دولت افزایش پیدا کرد. اما ما باز هم برگشته ایم به اتکا به درآمدهای نفتی. اگر نگاهی به تحولا ت بازار نفت در طی دو دهه اخیر داشته باشیم، می بینیم که در سال 1378 که نفت بشکه ای 15 -10دلا ر بود، کسری بودجه آنچنانی نداشتیم. در دولت نهم درآمد نفت بیشتر شده، ولی از نظروضعیت اقتصادی مردم، هیچگونه بهبودی و پیشرفتی به دست نیامده است. خب این درآمدهای نفتی صرف واردات میوه و کالا های مصرفی شده و در جای درست خودش سرمایه گذاری نشد. اتکای به درآمد نفت نه تنها کمتر نشد، بلکه بیشتر هم شد. صندوق ذخیره ارزی که در سال 1379 در زمان دولت خاتمی تشکیل شد در دولت احمدی نژاد، تبدیل به صندوق قرض الحسنه و تامین کسری بودجه دولت شد. ما نیازمند یک مدیریت جدی و قوی در زمینه درآمدهای نفتی می باشیم. بنابراین تصمیم گیری درست و اجرای اصل انتقال از اقتصاد وابسته به دلارهای نفتی (پترو دلار) به اقتصاد درآمدهای مالیاتی وظیفه اصلی دولت روحانی است و تا زمانی که این پدیده خوب اتفاق نیفتد، ما از نظر کفایت سطح زندگی و وضعیت اقتصادی مردم با تورم و مسائل مربوط به معیشت مردم با مشکل روبرو هستیم. آقای دکتر موضوع برداشتن یک صفر از پول ملی بر اساس لایحه دولت و سه تا چهار صفر بر اساس طرح مجلس از پول ملی و تاثیر آن را بر اقتصاد کشور چگونه ارزیابی می کنید؟ ببینید در مورد بحث حذف صفر از پول ملی باید گفت که هر وقت با کاهش ارزش پول ملی در کشور روبرو می شویم، باید آن را اعلام بکنیم. در زمان کاهش ارزش پول ملی در دولت گذشته که به صورت متوالی که تورم نیز دو رقمی بود رخ داد، از نظر اصولی باید حذف این صفرها اتفاق می افتاد. در همه جای دنیا از جمله ترکیه که اخیرا این کار را کرده است ما این سیاست را داشته ایم، ولی از نظر روانی و پذیرش برای مردم سخت است. ما از نظر برابری ریال با دلار با توجه به اقتصاد متکی به نفت ایران می توانیم بگوییم که در دهه 1350 که هر 70 ریال برابر با یک دلا ر بود، در دهه 1360 به 1000 ریال در ازای یک دلار رسید، پس می توانیم نتیجه بگیریم که کاهش ارزش پول داشتیم که به آن ابدا توجهی نکردیم، شاید در آن موقع با حذف دو صفر می توانست این اتفاق بیفتد، در سال 1368 که ارز رقابتی معرفی شد آن موقع با کاهش ارزش پولی که داشتیم باید سیاست حذف صفر از پول ملی را انجام می دادیم، در سال 1371 که نرخ ارز تک واحدی و شناور شد یعنی 1350 ریال، در این موقع هم می توانستیم این سیاست را اجرا کنیم، در سال 1378 که دلار 700 تومان بود نیز همین طور، یعنی ما از سیاست حذف دو صفر گذشتیم و کاری نکردیم و هرچه بیشتر طول بکشد، این صفرها هم که قرار است حذف بشود، بیشتر می شود. یکی از کارهای درستی که باید انجام می شد ولی انجام نشد، جلوگیری از کاهش ارزش رسمی پول ملی از طریق حذف صفر بود که اگر دیر بجنبیم شاید تا دو سال دیگر باید مجبور شویم شش صفر را حذف بکنیم کاری که ترکیه کرد. پس سیاست حذف صفر، سیاست درستی است که در دنیا اجرایی شده است، البته فراموش نکنیم باید در کنارش کنترل تورم جزو برنامه های دولت باشد، به علا وه کنترل قیمت ها. در اروپا وقتی یورو در سال 2000 پول رسمی اتحادیه اروپایی شد، در آلمان هر یورو 1.5 مارک و در فرانسه 7 فرانک بود. فروشندگان ارز ما آمدند و مارک و فرانک را حذف کردند و نوشتند یورو، یعنی مشتری که قبلا یک کالا را 7 فرانک می خرید، الان 1 یورو می دهد، ولی بعدا فروشنده جلوی آن کالا نوشت 7 یورو، یعنی یک دفعه قیمت 7برابر شد. پس هر وقت سیاست حذف صفر اجرایی شود و اتفاق بیفتد، دولت باید روی کنترل قیمت کالاهای مصرفی مواظب باشد. پس سیاست حذف صفر یک مجموعه کار اقتصادی است که باید هرچه زودتر اتفاق بیفتد و اجرایی بشود، البته کنترل تورم و کنترل قیمت ها هم همینطور. گفت و گو از: جواد باقرزاده