پالایشگاه گاز بیدبلند؛ ٣٠ سال قبل!

به گزارش آژانس رویدادهای مهم نفت و انرژی " نفت ما " ، ٣١ شهریورماه ٥٩؛ حمله عراق به ایران با بمباران فرودگاه مهرآباد آغاز شد. صدام حسین فکر نمی کرد رویای فتح چند روزه ایران که آن روزها تازه شکوفه زده بود، در نطفه خفه شود. آن روزها هر فرد و سازمانی در فکر کمک به جبهه های جنگ بود. صنعت نفت نیز به عنوان یکی از مراکز اقتصادی، نقش بسزایی در تامین منابع مالی کشور برعهده داشت. این صنعت، آزمایش خود را در دوران انقلاب پس داده و از آن رویداد سربلند بیرون آمده بود. صنعت گاز نیز همپا با دیگر شرکت ها در این رویداد تاریخی نقش آفرینی کرد. آن روزها، پالایشگاه بیدبلند بود و کل ایران. گاز مناطقی از کشور که به شبکه گاز متصل بود و تعدادی از صنایع بزرگ کشور تنها از پالایشگاه بیدبلند تامین می شد. براساس تقسیم بندی های انجام شده، شرکت ملی گاز ایران به چند منطقه گازی تقسیم شده و براین اساس، استان خوزستان، منطقه یک گازرسانی کشور بود. در آن سال ها، مدیریت منطقه یک گازرسانی را حمیدرضا عراقی که هم اکنون معاون وزیر نفت در امور گاز است برعهده داشت. عراقی، درباره آن سال ها می گوید: منطقه یک گازرسانی شامل پالایشگاه بیدبلند، خطوط انتقال گاز و گازرسانی استان خوزستان بود. وی در سال ٦٥ و تمام دورانی که پالایشگاه بیدبلند بمباران می شد در آن شرکت حضور داشت. پالایشگاه بیدبلند آن روزها بمباران می شد و تنها با گذشت چند ساعت؛ از تهران برنامه زمان بندی بازسازی را می خواستند. مدیرعامل شرکت ملی گاز ایران می گوید: پالایشگاه بیدبلند بمباران می شد، بازسازی می کردیم و دوباره بمباران می شد! این کار ادامه داشت. پالایشگاه بیدبلند بود و کل ایران. آن زمان نیاز گاز ایران که روزانه ٣٥ میلیون مترمکعب بود از پالایشگاه بیدبلند تامین می شد و این موضوع پالایشگاه را به شرکتی راهبردی بدل کرده بود. فرآورش گاز و عملیات بازسازی به طور شبانه روزی ادامه داشت و این فعالیت ها در سه شیفت انجام می شد. عراقی درباره مدیریت شرکت گاز استان خوزستان و خطوط انتقال گاز می گوید: هفته ای دوشب به اهواز می آمدم و فعالیت های گازرسانی و انتقال گاز را تا صبح هماهنگ می کردم و ساعت ٤ صبح به بیدبلند باز می گشتم. دوران بازسازی تنها در فاصله آغاجاری تا اهواز فرصت خوابیدن داشتم. بیدبلند برای کشور مهم بود و کل گاز مورد نیاز کشور از این پالایشگاه تامین می شد. مدیرعامل کنونی شرکت ملی گاز ایران و مدیر منطقه یک گازرسانی دوران دفاع مقدس درباره محدودیت های بازسازی آن دوران می گوید: حال و هوای آن دوران متفاوت بود. انبارهای کشور به روی یکدیگر باز بود و اقلامی را که نیاز داشتیم تامین می کردیم. از طرفی، سازندگان دیگر کشورها نیز به دلیل این که می دانستند دنیا با تمام توان به ما حمله کرده بود و ما از خاکمان دفاع می کردیم با ایران همکاری می کردند. آن روزها سازندگان کشورهای دیگر با غرور و افتخار با ما همکاری و به ما مثل قهرمان نگاه می کردند و این درحالی است که در دوران تحریم، این سازندگان به دلایل واهی از جمله ساخت بمب همکاری خود را با ما قطع کردند. عراقی درباره آن دوران می گوید: آن روزها، روحیه فداکاری و ایثار در میان همه اقشار جامعه وجود داشت و از طرف دیگر توقعات کم بود. کارکنان صنعت گاز نیز اعتقاد داشتند جانشان از رزمنده هایی که در جبهه ها حضور دارند بالاتر نیست و شبانه روز برای تامین گاز تلاش می کردند. آن دوران روحیه ایثار بسیار کمک می کرد و انتظار پایین و پرکاری سبب شده بود عملیات فرآورش گاز و بازسازی در بهترین زمان و شکل ممکن انجام شود. شرایط سختی بود اما بازسازی کار خود را انجام می داد. در آن دوران، پالایشگاه بیدبلند سه بار به طور گسترده بمباران شد. بمباران تاسیسات نفت و گاز به ایستگاه های تقویت فشار گاز نیز رسید و ایستگاه «مکوندی» هفت بار بمباران شد. معاون وزیر نفت در امور گاز درباره یکی از روزهایی که بمباران شد، می گوید: در یکی از روزهای بازسازی، در حال نصب برج نم زدایی پالایشگاه بودیم و تعداد زیادی از کارکنان در محوطه شرکت، این عملیات را هماهنگ می کردند. برج نم زدایی با ساید بوم در حال نصب بود و ریگربند (Rigger)، هماهنگی میان جرثقیل ها را مدیریت می کرد که وضع قرمز اعلام شد. در آن زمان امکان پناه گرفتن وجود نداشت و از طرفی نمی توانستیم عملیات را قطع کنیم. امکان هیچ کاری وجود نداشت. پس از ١٠ دقیقه بمباران هواپیماها تمام شد و دوباره به عملیات نصب ادامه دادیم. خوشبختانه در آن حمله آسیبی به هیچ یک از کارکنان وارد نشد ولی آن ١٠ دقیقه به اندازه یک سال گذشت. هیچ کس نگران جانش نبود ولی به نوعی در آن موقعیت بلاتکلیف بودیم. موارد از این دست فراوان بود. اینک، ٣٠ سال از آن زمان می گذرد و صنعت گاز کماکان تامین انرژی بخش های مختلف مصرف را برعهده دارد. حجم فرآورش گاز از ٣٥ میلیون مترمکعب در سال ٦٥ به بیش از ٧٠٠ میلیون مترمکعب در سال ٩٥ رسیده است. شبکه گازرسانی کشور بیش از ٩٠ درصد بخش شهری و نزدیک به ٧٠ درصد بخش روستایی را تحت پوشش قرار داده است. بی شک این اتفاق ها محقق نمی شد اگر مقاومت های دیروز نبود و این نهضت ادامه خواهد داشت./شانا