آیا ما واقعا به نیروگاه های اتمی بیشتری احتیاج داریم؟

به گزارش آژانس رویدادهای مهم نفت و انرژی " نفت ما " ،متعاقب آن، در تاریخ 22/06/1395، رسانه ها از قول جناب آقای دکتر صالحی نقل کردند که ظرف 5 سال یک نیروگاه هسته ای 360 مگاواتی توسط یک کنسرسیوم سویسی-سوئدی در دارخوین تأسیس خواهد شد. البته لازم به ذکر است که در سال 1386 توسط معاون وقتِ سازمان انرژی اتمی ایران، جناب آقای فیاض بخش، اعلام شده بود که یک نیروگاه هسته ای 360 مگاواتی در سال 1395 در دارخوین شروع به کار خواهد نمود! که ظاهراً به دلیل تحریمها این کار تا به امروز محقق نگردیده و گذشت زمان منجر به تغییر در تکنولوژی نیروگاه، به گفته دکتر صالحی، گردید. البته سؤالی که به دنبال این بحث به طور طبیعی به ذهن انسان میرسد این است که اگر قرار است که تکنولوژی نیروگاه دارخوین یک تکنولوژی پیشرفت های باشد، پس چرا برای بوشهر از تکنولوژی احتمالاً قدیمی تر استفاده شده؟ از سالها قبل، تفکر در زمینه استفاده از انرژی هسته ای که سالهای زیادی است ذهن ما ایرانی ها را به خود مشغول داشته، باعث شد که من به این نتیجه برسم که اصولاً دنیا، به خصوص قدرت های بزرگ، با سرمایه گذاری سنگین روی انرژی هسته ای، دچار اشتباهی استراتژیک گردیدند. پُر واضح است که این حرکت که از دهه 1940 میلادی شروع شد و تا کنون نیز ادامه دارد، هدفی دیگر، بسیار مهمتر از تولید انرژی را دنبال میکرده و میکند، یعنی تولید بمب اتمی. مطمئن نیستم، ولی شاید فعالیتها ی اولیه صرفاً روی ساخت بمب متمرکز بوده و نه تولید برق. آنها بمب ها خود را ساختند و دو عدد از آنها را نیز در جنگ جهانی دوم بهکار بردند، همانطوری که همه ما به خوبی میدانیم! لذا شاید بتوان گفت که انرژی اتمی، علاوه بر کاربردهائی که به خودی خود دارد، به عنوان پوششی جهت انحراف اذهان از فعالیتهای مربوط به ساخت بمب می باشد، حتی برای آنهائی که به طور علنی بمب ساخته و به سبب داشتن آن به خود میبالند! من قوباً معتقدم که اگر حتی یک بخش کوچکی از پولی که از دهه 1940 تا به حال صرف فعالیتهای مختلف مربوط به انرژی هسته ای، از قبیل تحقیق و توسعه، گردید، صرف تحقیقات روی انرژی پاک گردیده بود، بشر امروز در یک موقعیت بسیار پیشرفتهتری در زمینه این قبیل انرژی ها، از جمله انرژی خورشیدی بود. علیرغم همه این کوتاهی ها، به نظر میرسد که فوتووُلتِیک و سایر روشهای تولید انرژی خورشیدی، اگر امروز هم چندان اقتصادی نباشد، آنچنان به سرعت در حال توسعه هستند که به احتمال قریب به یقین ظرف 5 سال آینده کاملاً مقرون به صرفه خواهد بود. به خصوص در کشور ما که از عرض جغرافیائی شهر قم به پائین (جنوب) از 365 روز سال، 400 روز آن آفتابی است، این امر میتواند معنی و ابعاد دیگری داشته باشد. به علاوه، علیرغم تمامی ادعاهای مطرح شده در مورد پاک بودن انرژی هسته ای، بر بسیاری از ما پوشیده نیست که این انرژی به هیچ وجه پاک نبوده و مسأله نگهداری زباله های باقی مانده از سوخت و نشت رادیواکتیو از آنها مسألهای بسیار جدی بوده و البته این موضوع سوای از نشت و انتشار (تابش) رادیواکتیو در محیط نیروگاه میباشد که اصولاً امری اجتناب ناپذیر است. با توجه به جمیع جوانب، به نظر میآید که اگر کشوری به دنبال بمب اتمی نباشد، که حداقل در مورد کشور ما این امر به صورت بسیار جدی به جهان ثابت شده است، و در عین حال از منابع بیانت هائی از نفت و گاز، از یک طرف، و انرژی خورشیدی، از طرف دیگر، برخوردار است، هدایت منابع مالی کشور به طرف انرژی هستهای توجیه چندان منطقی نداشته و زمینه های بهتری برای هزینه کردن این منابع موجود می باشد. اندرباب توجیه استفاده از انرژی خورشیدی، همین بس که که در کشوری مثل انگلستان که بندرت از هوای آفتابی برخوردار است، طی سالهای اخیر پنل های خورشیدی مثل قارچ بر روی شیروانی خانه ها در حال سبز شدن بوده اند. در مورد دستگاههای مبدّل الکتریسیته این پنل ها که وظیفه تبدیل جریان مستقیم به متناوب را به عهده دارند، نکته جالب این است که سیستم های کنترلی نصب شده بر روی این دستگاهها قادر به تزریق الکتریسیته تولیدی مازاد بر مصرف واحد ساختمانی به شبکه برق منطقه بوده و البته در زمان نبود یا کمبود نور آفتاب، برق واحد ساختمانی را از شبکه منطق های تأمین مینماید. در این میان، کنتور این دستگاه حساب هر دو بخش را داشته و در نهایت، در پایان هر دوره زمانی، یا صاحب واحد از اداره برق طلبکار می شود یا به آن بدهکار. بدیهی است که در کشوری مثل ایران، در صورت بالا نبودن مصرف برق هر واحد ساختمانی، چه بسا در بسیاری از موارد صاحبان واحدها از اداره برق طلبکار شوند و یا حداقل با قبضهای بسیار متعادل تری روبرو گردند. در مورد صرفه جوئی در سوخت فسیلی حاصل از به کارگیری دو نیروگاه هسته ای جدید در بوشهر که قرار است 10 سال بعد وارد شبکه برق کشور شوند، لازم به ذکر است که رقم ذکر شده 22 میلیون بشکه نفت در سال که توسط دکتر صالحی اعلام گردید، صرفاً چیزی در حد تولید 4 روز نفت کشور با سطح تولید فعلی میباشد که اصولاً عدد چندان وسوسه کنندهای جهت توجیه سرمایه گذاری 10 میلیارد دلاری جهت این 2 نیروگاه نمی باشد. ضمن این که تجربه نشان داده که معمولاً اعداد و ارقام اولیه پیشبینی شده جهت بسیاری از قراردادها، تا به بهره برداری رسیدن پروژه، حتی تا دو برابر رقم اولیه هم افزایش می یابند! آفتاب آمد دلیل آفتاب در توجیه خطر نشت اشعه رادیواکتیو در کلیه تأسیسات هستهای، اگر فاجعه نیروگاه چرنوبیل اوکراین در سال 1986 را به علت ناشی شدن از خطای انسانی و به فرض منضبط بودن کادر ایرانی، تکرار شدنی نپنداریم، حداقل اتفاق اخیرتر، رخ داده در نیروگاه فوکوشیمای ژاپن در سال 2011 را باید با دقت و موشکافی بیشتری مورد توجه قرار داد. لازم به ذکر است که علیرغم توان علمی بسیار بالای ژاپنی ها در طراحی سازه ها در مقابل زلزله، و دقت بسیار زیاد آنها در ساخت ابنیه، به خصوص نیروگاه های هستهای، این نیروگاه در جریان سونامی ناشی از زلزله 9 ریشتری توهوکو متحمل خسارات زیادی گردید که در اثر آن به میزان بسیار زیادی تابش اشعه رادیواکتیو صورت پذیرفت. ناگفته نماند که قرار گرفتن در معرض اشعه، حتی با دُز کم، عواقب بسیار مخربی بر روی سلامتی دریافت کنندگان اشعه دارد. فهرست بیماریهای ناشی از دریافت اشعه، فهرستی است بسیار بلندبالا که در راس آن عوارضی است همچون سرطان خون (لوکیمیا)، انواع سرطان، آسیبهای ژنتیکی، جهش ژنی (موتاسیون)، آسیب به DNA، آسیب به مغز استخوان (مرگ مغز استخوان) و نتیجتاً عدم ساخت سلولهای خونی (گلبولهای خونی)، عقیم شدن دائمی، و ... مقایسه هزینه ها در پاسخ به کسانی که تولید برق اتمی را به تولید الکتریسیته از نور خورشید ترجیح میدهند، باید گفت که در جائی که پیش بینی های به عمل آمده برای کشورهای مختلف قدری متفاوت است، ولی مثلاً در مورد کشور ایالات متحده امریکا، پیش بینی انجام شده در سال جاری برای سال 2022 حاکی از افت شدید قیمت الکتریسیته تولیدی از سلولهای خورشیدی می باشد، که این امر در مورد هیچیک از روشهای دیگر تولید انرژی، اتمی و غیراتمی، صادق نیست. شایان ذکر است که رتبه بعدی در این لیستِ مقایسهای مربوط به انرژی باد میباشد. این در حالی است که کاهش قیمت برق تولیدی از نیروگاههای هسته ای ظرف 6 سال آینده، چندان قابل توجه نمی باشد. از طرفی، نگاهی به گذشته نشان میدهد که هزینه تولید یک وات توان از سلول های خورشیدی از 76 دلار در سال 1977 به 30 سنت در سال 2015 کاهش یافته است، یعنی یک کاهش تقریباً 25000 درصدی. ضمن اینکه با گذشت زمان، سرعت این کاهش قیمت رو به افزایش است. *عضو هیئت علمی دانشگاه صنعتی شریف

مقاله بسیار سنجیده و پر محتوایی است
اما کجاست گوش شن.ا؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟
ما هم باید یک تجربه تلخ داشته باشیم؟
افسوس که از وجود افراد فوق نخبه چون
پروفسور خوانساری استفاده نمی شود.

۱ ۲

مقاله را خواندم.با توجه به مستنداتي كه در آن آمده است،مخصوصا تجربه ي شكست خوردن تعدادي از كشور هاي غربي و ژاپن در بهره وري از نيروگاه هاي اتمي، الان شاهد بسته شدن آن ها به دو دليل عمده ي سود ده نبودن و نا پاك بودن آن ها هستيم.بديهي است وقتي راه رفته ي آن ها با شكست مواجه شده است پس ادامه ي اين راه با همچين هزينه هاي گزافي سود ده نخواهد بود.اما اهداف ديگري پشت آن هست،همانطوري كه به كشور هاي غربي حداقل در ١ سال گذشته ثابت شده است كه هدف استفاده ي نظامي نيست،پس از نظر من هدف معطوف به كوتاه نيامدن از موضع ديرينه ي خود(يعني دستيابي به انرژي هسته اي) ميباشد،كه در پي آن شايد به دنبال حفظ اقتدار خود در منطقه باشند.اين موضوع كه باعث حفظ اقتدار ميشود يا خير و يا اگر ميشود چگونه اين اتفاق ميافتد و يا اگر باعث اين مسئله شود آيا به هزينه هاي آن ميارزد را نميدانم.ولي بديهي است با اين حجم مالي ميشود پايه و اساس بسياري از سرمايه گذاري ها در زمينه هاي دانش بنيان را در موضوعات مختلف (حتي بي ارتباط با انرژي) فراهم كرد،كه در نهايت مي توان به وسيله ي آن ها به شكل وزين تري علاوه بر درآمد زايي به نحو ديگري باعث حفظ اقتدار و ... در منطقه شويم.

۱ ۰

حتی در بحث هزینه ها، از سایر منابع انرژی های دیگر مانند انرژی خورشیدی و بادی که حتی هزینه های سیاسی کمی دارند، نمیتوان این طرح رو قابل قبول دانست.

استاد عزیز شما کاملا دقیق و درست میفرمایید، در حال حاضر متوسط هزینه احداث نیروگاه های خورشیدی در مقیاس بزرگ (یعنی بزرگ تر از 100 مگاوات) به ازای هر مگاوات به رقم 1 تا 2 دلار کاهش یافته. به این معنی که هزینه احداث نیروگاه خورشیدی 1000 مگاواتی معادل 1 تا 2 میلیارد دلار است. نیروگاهی که نیازی به هیچ سوختی ندارد و هزینه زیست محیطی ندارد. به غیر از این موضوع، به عنوان کسی که کمی در زمینه Futurology (آینده پژوهی) اطلاع دارم، میگویم که اگر ایران میخواهد در چیزی سرمایه گذاری کند، نیروگاه هسته ای نیست، بلکه باید به انرژی جدیدی چشم داشته باشد که به انرژی هزاره سوم موسوم است و در حال حاضر هیچ کشوری تکنولوژی آنرا در اختیار ندارد و آن چیزی نیست جز همجوشی هسته ای، ولی پیش بینی میشود که در سال 2030 اولین نیروگاه از این دست وارد چرخه عرضه انرژی (نامحدود) شود. هزینه سرسام آور 10 میلیارد دلاری که معادل است با 3500 میلیارد تومان، برای یک تکنولوژی از رده خارج خارج از دایره عقل و مدیریت کلان است. با این رقم پروژه های بزرگی همچون پروژه شتاب دهنده هادرونی یا LHC در اروپا پیگیری شده، که هدفی ندارد جز پیدا کردن آخرین اسرار به جا مانده از اجزای زیر اتمی و کوچک تر از اجزای اتم.
D:

۶ ۰

بسیار لذت بردم، آنچنان مقاله زیبایی بود باز تصمیم به نظر گذاشتن گرفتم. بسی خوشحالم از وجود چنین افراد فرا بسیار نخبه ای در این مرز و بوم و بسی ناراحت از بکار گرفته نشدن از این استعدادها.
از روزی که این مقاله را خوانده ام روزی نبوده که این مقاله رو مرور نکنم، تاثیر شگرفی بر زندگی من گذاشته است.
با تشکر از سایت خوبتان

۰ ۰

جا داره باز هم از پروفسور خوانساری به خاطر روشن گریشون تشکر کنم. حس وطن پرستی و ایران دوستی در این متن موج میزند.

واقعا پر واضحه که پروفسور خوانساری به جایگاه واقعیشون تو این مملکت نرسیدن، ایشون لیاقتشون بالاتر از این حرفا هستش، بی صبرانه منتظر مقاله های بعدی پروفسور هستیم.

جناب دکتر خوانساری از اساتید رشته عمران دانشگاه شریف هستند و تحلیل جالبی ارایه کردند. اما بد نیست تحلیل یکی از متخصصین خود هسته‌ای را نیز در این خصوص ببینیم در ادرس زیز:
http://iusnews.ir/fa/news-details/166548/%D8%A7%D9%86%D8%B1%DA%98%DB%8C-%D9%87%D8%B3%D8%AA%D9%87%E2%80%8C%C2%AD%D8%A7%DB%8C%D8%9B-%D9%86%DB%8C%D8%A7%D8%B2-%D9%88%D8%A7%D9%82%D8%B9%DB%8C-%DB%8C%D8%A7-%D8%A2%D8%B1%D9%85%D8%A7%D9%86-%D8%AD%DA%A9%D9%88%D9%85%D8%AA%DB%8C%D8%9F!/