شمشیر دولبه کسری بودجه عربستان در نتیجه کاهش قیمت نفت

به گزارش آژانس رویدادهای مهم نفت و انرژی " نفت ما " ، عربستان سعودی نظامی قبیله ای است که برای حیات خود بیش از هر چیز متکی به درآمدهای سرشار نفتی است. میزان منابع زیرزمینی به صورت خاص نفت عربستان و حجم صادرات این کشور در سالهای گذشته به گونه ای بوده است که کمتر کسی فکر می کرد "کسری بودجه" مساله ای برای اقتصاد عربستان باشد. با این حال این روزها موسسات تحقیقاتی اقتصادی در داخل و خارج عربستان تهدید کسری بودجه را تهدیدی جدی برای سعودی ها می دانند. عامل اصلی کسری بودجه سعودی ها کاهش شدید قیمت نفت در بازار جهانی از یک سو و مداخلات سیاسی نظامی در کشورهای دیگر از سوی دیگر می باشد. عربستان برای جبران کسری بودجه سیساتهایریاضتی در پیش گرفته و حتی تصمیم به فروش بخشی از سهام آرامکو گرفته است. در این میان «جان میکلثویت» سردبیر ارشد شبکه بلومبرگ" به جاه طلبی های غیر عقلانی شاهزادگان سعودی در خرج کردن دلارهای نفتی و پروژه های غیر معقول" در این کشور را عامل دیگر این کسری بودجه عنوان کرده است. از همین روست که عربستان اعلام کرده است حدود ۲۰ میلیارد دلار از پروژه های این چنینی خود را لغو خواهد کرد. اما این موضوع شمشیری دو لبه برای دربار سعود خواهد بود، کنترل کسری بودجه از یک سو، نیازمند کنترل ریخت و پاشهای شاهزادگان است و از سوی دیگر کنترل ریخت و پاشهای شاهزادگان سعودی منجر به ایجاد نارضایتی در داخل خاندان سعودی خواهد شد. برخی تحلیلگران استعفای اخیر خالد بن طلال بن عبدالعزیز که برادرزاده ملک سلمان نیز می باشد را در همین چارچوب تفسیر می کنند. وی اخیرا در توئیتی جنجالی از استعفای خود از تمامی مناصب اداری، بازرگانی و افتخاری بنا به دلایلی که آن را حیرت انگیز خواند، خبر داد. خالد که برادر کوچکتر «ولید بن طلال بن عبدالعزیز» ثروتمند، در بیانیه کوتاهی که آن را در حساب کاربری خود در شبکه اجتماعی توییتر منتشر کرد، خاطر نشان ساخت که در تصمیم خود برای استعفا، منافع کشور را در اولویت قرار داده و تلاش کرده بود در آستانه عید سعید قربان و همچنین در شرایط دشوار و حساس کنونی، باعث جنجال و آشفتگی نشود. وی که به نمایندگی از پدرش طلال بن عبدالعزیز، به عضویت هیأت بیعت خاندان حاکم آل سعود نیز درآمده و علاوه بر عضویت افتخاری در هیأت مدیره باشگاه فوتبال الهلال عربستان سعودی، در شماری از نهادها و سازمان های این کشور نیز پست های ارشدی بر عهده دارد، اعلام کرد که تنها چند نفر از دلایل استعفای وی اطلاع دارند؛ با این حال اگر مجبور شود امکان دارد دلایل این کار را علنی کند. گفتنی است که پدرش طلال بن عبد العزیز نیز پس از مرگ سلطان بن عبدالعزیز ولیعهد وقت عربستان سعودی، در تاریخ ۱۶ نوامبر ۲۰۱۱ استعفای خود را از شورای بیعت اعلام کرد؛ شورایی که وظیفه آن تعیین ولیعهد جدید از میان پسران عبدالعزیز است. در مجموع، عربستان یکی از عوامل اصلی کاهش قیمت جهانی نفت بوده و بازنده بزرگ کاهش قیمت نفت بوده است. عربستان، وابستگی 98 درصدی به درآمدهای نفتی دارد و در سالهای 204 و 2015 ، 300میلیارد دلار درآمد نفتی از دست داده است. همچنین درگیری عربستان در جنگ یمن، و تامین هزینه های آن، این کشور را بیشتر در باتلاق فرو خواهد برد. استراتژی تثبیت سقف تولید همزمان با کاهش قیمت نفت تاکنون همچون شمشیر دولبه عمل کرده است. اقدامات و اهداف سیاسی عربستان، در عدم اجماع و اتفاق آرای اوپک باعث قطب بندی این سازمان شده، به گونه ای که این کشور به عنوان یک آنارشیست نفتی در اوپک تبدیل شده است. دکترعلیرضا رضاخواه-دکترای علوم سیاسی