سرمایه گذاری خارجی؛ پاشنه آشیل صنعت نفت ایران

به گزارش آژانس رویدادهای مهم نفت و انرژی " نفت ما " ،به گزارش مراجع مستقل بین المللی جذب سرمایه گذاری خارجی در ایران در پسابرجام، در کمترین میزان بوده است. کاهش سرمایه گذاری خارجی در شرایطی است که دولت در سه سال گذشته با فعال نمودن دیپلماسی اقتصادی و دعوت از دهها هیأت بازرگانی و تجاری تلاش فراوانی برای جذب سرمایه گذاری خارجی نشان داده است ولی به نظر می رسد این اقدامات و حتی لغو تحریمهای اقتصادی نیز نتوانسته انتظار و نیاز ایران برای جذب سرمایه های خارجی را به طور کامل برآورده سازد. به عنوان مثال، جذب سرمایه گذاری خارجی در سال آخر دولت قبلی 4.6 میلیارد دلار بود ولی در سال 94 تا قبل از اجرایی شدن برجام به 2.5 میلیارد دلار کاهش یافته بود که 3 درصد کمتر از سال 2014 بود. بر اساس گزارش سال 2015 کنفرانس تجارت و توسعه سازمان ملل متحد (آنکتادUNCTAD) ایران زمینه جذب سرمایه گذاری مستقیم خارجی در رتبه 67 جهانی بوده است. با اینحال بر اساس گزارش بلومبرگ در شش ماهه اول سال 2016، میزان سرمایه گذاری خارجی در ایران به 4.5 میلیار دلار رسیده است که با برنامه دولت مبنی بر جذب 30 تا 50 میلیارد دلار در سال جاری همخوانی ندارد. با توجه به نیاز 150 میلیارد دلاری در صنعت نفت کشور، ایران هم اکنون قابلیت جذب 50 میلیارد دلار سرمایه خارجی را دارد. به عنوان نمونه دولت برای توسعه صنعت پتروشیمی به 55 میلیارد دلار سرمایه گذاری خارجی طی ده سال آینده نیاز دارد. میزان سرمایه گذاری خارجی در کشوری مانند هند سالانه 30 میلیارد دلار و در کشوری مثل چین سالانه 120 میلیارد دلار است. با وجود مزیت های نسبی ایران برای سرمایه گذاری اما دولت در این رابطه توفیق چندانی نداشته است. نیروی کار ماهر و تحصیلکرده، منابع عظیم نفت و گاز و بازار تقاضای رو به رشد بخشی از این مزیتها به شمار می رود. در مورد یکی از موانع مهم، بر اساس گزارش مؤسسه تحقیقات حکومت داری "بازل"، ایران در صدر کشوهای جهان به لحاظ پولشویی قرار دارد. سرمایه گذاری به چنین مواردی بسیار حساس بوده و تصمیمات سرمایه گذاران تابع اخبار و تحولات درونی کشورها می باشد. کاهش تورم داخلی خود می تواند کمک مهی به این امر بکند. قدرت کشورها برای جذب سرمایه گذاری خارجی نشان دهنده ثبات سیاسی و اقتصادی آن کشورها در صحنه روابط بین الملل است. ایران برای بهره مندی از دوران پسابرجام، باید علاوه بر رفع مشکلات داخلی و خارجی پیش روی سرمایه گذاران را بردارد که مهمترین نگرانی خارجی ترس از پرداخت جریمه به خاطر همکاری مالی با ایران در چارچوب سوئیفت است. با توجه به اینکه، سرمایه گذاری خارجی پاشنه آشیل صنعت نفت ایران در پسابرجام دآمده، تا مشکلات ساختاری، نهادی و درونی اقتصاد به صورت ریشه ای حل نشود و فضای کسب و کار بهبود پیدا نکند، سرمایه گذاری خارجی به شکل کارآمد و مورد انتظار دولت محقق نخواهد گردید. دولت بایستی ضمن ایجاد فضای تعامل و گفتگو با مخالفان برجام و گشایش روابط تجاری با کشورهای خارجی، به فضای کسب و کار و بهبود شاخص های مورد اشاره توجه جدی داشته باشد. از طرف دیگر ایجاد یک وفاق ملی میان مسئولان و مردم بر سر مشکلات کنونی اقتصاد و تبیین راهکارهای ممکن برای برون رفت از شرایط کنونی بیش از هر زمان دیگری حس می شود. بایستی توجه داشت که ابزار خروج از رکود تنها در دست دولت نیست و به یک اجماع و همبستگی ملی نیازمند است. فاتیما رضایی/نفت ما