سعودی‌ها به‌دنبال بازارسازی نفتی

به گزارش آژانس رویدادهای مهم نفت و انرژی " نفت ما " ،چین و ژاپن، بزرگ‌ترین خریداران نفت عربستان سعودی در بازار آسیا در انتظار دیدار با محمد بن‌سلمان، شاهزاده جویای قدرت سعودی‌ها هستند، تا با خرید بخشی از سهام آرامکو، شرکت دولتی نفت عربستان، روابط نفتی خود با این کشور را عمق بیشتری دهند. شاهزاده سلمان 29 تا 31 آگوست(ماه جاری میلادی) به چین سفر خواهد کرد. بر اساس اظهارات وزیر خارجه چین، بن سلمان همچنین برای شرکت در اجلاس گروه 20 چهارم و پنجم سپتامبر، مجددا عازم چین، بزرگ‌ترین خریدار نفت در آسیا خواهد بود. اما در فاصله زمانی بین این دو سفر به چین، یعنی در فاصله زمانی 31 آگوست تا 3 سپتامبر، شاهزاده سعودی به ژاپن سفر کرده و با شینزو آبه، نخست‌وزیر این کشور دیدار خواهد داشت. دولت عربستان سعودی درخصوص جزئیات این سفر اطلاعاتی منتشر نکرده است؛ اما کارشناسان بر این باورند که بخش مهمی از مذاکرات بن سلمان با مقامات چینی و ژاپنی درخصوص واگذاری سهام آرامکو خواهد بود. برخی کارشناسان تاکید می‌کنند که واگذاری سهام آرامکو نمی‌تواند در جذب سرمایه در ایران تاثیر چندانی داشته باشد، اما عربستان با واگذاری سهام آرامکو به کشورهای شرق آسیا آنها را در بالادست خود شریک می‌کند و با این اقدام امنیت بازار تقاضا برای نفت خود را بیشتر از پیش تضمین می‌کند. آرامکو محور گفت‌وگو با چین و ژاپن عربستان سعودی اوایل ماه آوریل اعلام کرد که قصد دارد از ابتدای سال 2017، 5 درصد از سهام آرامکو را واگذار می‌کند. سعودی‌ها بر این باورند که آرامکو با در نظر گرفتن حجم ذخایر نفتی این کشور بیش از 2 هزار میلیارد دلار ارزش دارد، از این رو واگذاری 5 درصد از سهام این کشور به معنای جذب بیش از 100 میلیارد دلار سرمایه در صنعت نفت این کشور است. از سویی عربستان در سال‌های اخیر خرید سهام برخی پالایشگاه‌های آسیایی را به‌عنوان یکی از روش‌های بازاریابی برای نفت خود در پیش گرفته است. عربستان در کشورهای چین، هند، مالزی، اندونزی و ویتنام سهام پالایشگاهی دارد. در واقع عربستان در سال‌های گذشته با ایجاد تقاضای پایدار در آسیا سعی در تقویت و تداوم روابط نفتی خود با کشورهای آسیایی داشته است. حال به نظر می‌رسد این کشور در حال برداشتن گام دیگری برای گسترش روابط نفتی خود با کشورهای این خطه از جهان است. نیل بوریج یکی از کارشناسان حوزه نفتی معتقد است مذاکره با چین برای خرید بخشی از سهام آرامکو به‌طور ویژه به معنای این است که عربستان با استفاده از نفت در حال تعمیق بخشیدن به روابط خود با این کشور است. جان سفاکیاناکیس، مدیر تحقیقات اقتصادی در مرکز تحقیقات خلیج فارس نیز بر این باور است که با توجه به اشتیاق بالقوه سرمایه‌گذاران آسیایی برای خرید IPO (عرضه اولیه) سهام آرامکو، به یقین بخش مهمی از مذاکرات بن سلمان در دیدار با مقامات چین و ژاپن به واگذاری سهام آرامکو اختصاص خواهد داشت. مهدی عسلی، کارشناس اقتصاد انرژی کشورمان نیز درخصوص چگونگی واگذاری سهام آرامکو می‌گوید: سعودی‌ها اعلام کرده‌اند که سهام آرامکو را به‌طور عمومی عرضه خواهند کرد، به این شکل که هر عربستانی یا هر فردی با ملیت دیگری می‌تواند در آرامکو سهم داشته باشد. عسلی درخصوص سفرهایی که بن سلمان در ماه‌ جاری و آینده میلادی به دو کشور چین و ژاپن خواهد داشت، می‌گوید: من بعید می‌دانم دولت ژاپن خواهان خرید سهام آرامکو باشد، اما ممکن است برخی شرکت‌های خصوصی ژاپنی به این کار اقدام کنند. این کارشناس اقتصاد انرژی کشورمان درخصوص ارزشگذاری سهام آرامکو می‌گوید: ارزش آرامکو تا بخش زیادی به قیمت نفت بستگی دارد. در واقع عربستان ذخایر نفتی خود را به‌عنوان بخشی از دارایی‌های آرامکو معرفی کرده است. عسلی می‌گوید علاوه‌بر قیمت نفت، حجم ذخایر نفتی عربستان نیز نقش مهمی در ارزش آرامکو دارد. به گفته وی، عربستان برای بیش از 20 سال است که حجم ذخایر نفتی خود را 265 تا 270 میلیارد بشکه اعلام کرده است، این در حالی است که در فاصله این سال‌ها روزانه حدود 10 میلیون بشکه از ذخایر نفتی خود برداشت کرده که به معنای کاهش بیش از 70 میلیارد بشکه‌ای نفت از ذخایر نفتی این کشور است. به گفته وی هر زمان که عربستان اقدام به واگذاری سهام آرامکو کند به یقین سرمایه‌گذاران خواهان شواهدی می‌شوند که ادعای عربستان برای این حجم از ذخایر را بررسی کنند. این کارشناس اقتصاد انرژی کشورمان در پاسخ به این سوال که با توجه به اینکه واگذاری آرامکو با اجرایی شدن قراردادهای نفتی ایران و جذب سرمایه در صنعت نفت کشورمان همزمان می‌شود، آیا ممکن است روی سرمایه‌گذاری در صنعت نفت ایران تاثیر بگذارد، گفت: به اعتقاد من تاثیری نخواهد داشت. چراکه در حال حاضر حجم سرمایه‌ای بسیار بیشتر و قابل توجه‌تر از ارزش 5 درصدی آرامکو در جهان وجود دارد که آماده سرمایه‌گذاری است. عسلی در این خصوص به گزارشی از سازمان ملل اشاره می‌کند که حجم سرمایه آماده در جهان را حدود 50 هزار میلیارد دلار برآورد کرده است. به گفته وی، حتی اگر ایران سالانه حدود یک ده هزارم این مقدار را جذب کند بالغ‌بر 5 میلیارد دلار در سال می‌شود. عسلی در ادامه با بیان اینکه در حال حاضر در جهان کمبود سرمایه نداریم، به ریسک سرمایه‌گذاری به‌عنوان ویژگی‌ که سرمایه‌گذاران به آن توجه می‌کنند، اشاره کرد. به گفته وی زمانی که سرمایه‌گذار وارد منطقه می‌شود به‌دنبال گزینه‌ای می‌گردد که ریسک سرمایه‌گذاری کمتری دارد. در حال حاضر بر اساس رده‌بندی سازمان دولتی OECD ریسک سرمایه‌گذاری در عربستان 4 است اما ریسک سرمایه‌گذاری در ایران اخیرا از 7 به 6 رسیده که همچنان از کشورهایی مانند ترکیه و عربستان بیشتر است. به گفته وی رتبه‌‌بندی‌های بین‌المللی است که برای سرمایه‌گذاران اهمیت دارد. سعودی‌ها به‌دنبال بازارسازی نفتی اما محمد صادق جوکار، عضو هیات علمی موسسه مطالعات انرژی، بر این باور است که اقدامات و سفر بن سلمان به کشورهای شرق آسیا در پرتو گذار تجاری از بازاریابی برای نفت به بازارسازی برای این کالا معنا دارد. به گفته جوکار، همه شواهد نشان می‌دهد که بخش مهم رشد تقاضا برای نفت در سال‌های آینده در شرق آسیا خواهد بود و به همین دلیل همه کشورهای عرضه‌کننده نفت تمرکز خود را به بازار شرق آسیا متمر کز کرده‌اند. به اعتقاد این کارشناس انرژی در حال حاضر در دوره افزایش مرکز عرضه در جهان قرار داریم و لازم است که کشورهای تولید‌کننده برای نفت خود تقاضا ایجاد کنند. با این مقدمه جوکار به طرح چشم‌انداز 2030 سعودی اشاره می‌کند و می‌گوید: عربستان سال‌ها است که با خرید پالایشگاه در بسیاری از کشورها به‌دنبال بازارسازی برای نفت خود است، اما به‌نظر می‌رسد در پرتو طرح سعودی 2030 عربستان در بازارسازی برای نفت خود گام دیگری بر می‌دارد. به گفته وی عربستان در حال تغییر راهبرد بازارسازی در کشورهای مصرف‌کننده است. در اولین گام، عربستان آن دست از پالایشگاه‌های خود را که نفت سبک عربی مصرف می‌کردند را واگذار خواهد کرد. مانند برخی پالایشگاه‌های این کشور در ژاپن، چراکه میزان تولید نفت سبک عربی در حال کاهش است. در مقابل این کشور تعداد بیشتری پالایشگاه‌های مصرف‌‌کننده نفت سنگین خریداری خواهد کرد. در دومین گام، بر اساس طرح 2030 عربستان به‌دنبال این است که عملا دولت‌های شرق آسیا را در سرمایه‌گذاری در بخش بالا دستی خود شریک کند تا با اتصال بیشتر دولتی به‌خصوص از سوی دولت‌های چین و هند تاکید بیشتری برای امنیت تقاضای نفت خود کند. به‌طور مثال می‌توان به سرمایه‌گذاری هند در میدان گازی المیدون اشاره کرد. جوکار تاکید می‌کند که عربستان در پرتو طرح «سعودی 2030» در حال وارد کردن کشورهای شرق آسیا به خصوص چین و هند به پایین دست، بالادست و امور مالی صنعت نفت خود است. به گفته وی به یقین این اقدامات در آینده تشدید می‌شود. وی با بیان اینکه به کارگیری استراتژی بازارسازی تنها محدود به عربستان نیست، می‌گوید: ایران در این زمینه رویکردی بسیار سنتی دارد. در واقع ایران با رویکردی متعلق به قرن 20 بر این باور است که هرچه نفت تولید کند بازار به‌طور خود کار آن را جذب می‌کند. این سیاستی است که عراق نیز آن را دنبال می‌کند. اما باتوجه به تحولات بازار نفت در قرن 21 دنبال کردن این رویکرد از سوی ایران جای انتقاد دارد و ایران نیز باید استراتژی بازارسازی را دنبال کند. جوکار به تشدید اختلافات اوپک در سال‌های اخیر اشاره می‌کند و می‌گوید اختلافات درون اوپک رقابت بر سر سهم بازار را افزایش داده و ایران باید به گذار تجاری بازار نفت از بازاریابی به بازارسازی بیشتر توجه کند. منبع: دنیای اقتصاد