ملاحظات مدیریتی تفویض اختیار مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران

به گزارش آژانس رویدادهای مهم نفت و انرژی " نفت ما " ، بر این نظر هستم که اگر ملاحظات کلیدی ذیل توسط مدیرعامل محترم شرکت ملی نفت ایران مد نظر قرار گرفته باشد، تصمیم ایشان در راستای تفویض اختیار به مدیران بلاواسط ، نه تنها تهدید نیست، بلکه فرصت و بستری جهت بالندگی هر چه بیشتر نظامات مدیریتی و اجرایی شرکت ملی نفت ایران را فراهم خواهد آورد. با تصویب و ابلاغ اساسنامه جدید شرکت ملی نفت ایران، شاهد تغییراتی اساسی در ماهیت این شرکت معظم نفتی هستیم. تغییر ماهیت وظایف این شرکت از "وظایف حاکمیتی" به "وظایف تصدیگری" موضوعی بسیار کلیدی و پراهمیت است. طبیعی است که تغییر اساسنامه، تغییرات ساختاری، مقرراتی و اجرایی متناسبی را طلب نماید که هم اکنون به نظر می رسد این شرکت در حال دگردیسی ساختاری، مقرراتی، مدیریتی و اجرایی تدریجی است. در این میان، یکی از تصمیمات کلیدی مدیرعامل محترم شرکت ملی نفت ایران، موضوع تفویض اختیار به معاونتهای چهارگانه خود می باشد که تصمیمی مهم است و می تواند، با رعایت شروطی، به ارتقای کیفیت عملکرد شرکت ملی نفت ایران منجر گردد. تفویض اختیار(Delegation) یکی از هنرهای مدیران، خاصه مدیران ارشد، می باشد و در چنین بستری است که نباید جسارت مدیران در تفویض اختیار را با استدلالهای غیرتخصصی و بعضا جناحی، تخطئه و محکوم نمود. در عین حال،‌ باید توجه کرد که اصول مشخصی بر تفویض اختیار مترتب است که ذیلا تحلیلی اجمالی را ارائه خواهد نمود. اصل اول: تفویض اختیار، هنر مدیران موفق است واقعیت این است که بسیاری از مدیران، از دانش و یا جسارت کافی برای تفویض اختیار برخوردار نیستند. نتیجه چنین رویه ای، بعضا به بروز و یا تشدید بیماری روحی، کارزدگی، فرسودگی شغلی، آسیبهای جسمانی، محافظه کاری جهت حفظ پست مدیریتی، عدم اعتماد به زیردستان، کارتابلهای قطور، سوء مدیریت زمان و کندی فرایند تصمیم گیری خواهد انجامید. اصل دوم: تفویض اختیار، سرپوش ناتوانی مدیریتی نیست تفویض اختیار، سرپوش ناتوانی مدیریتی و سوء تصمیم گیری نیست؛ بلکه راهی برای یادگیری و توسعه مدیریتی در زمینه های نوین است. اتفاقا اگر تفویض اختیار به درستی انجام شود، ارتقای توان مدیریتی شرکت، بخشی از دستاوردهای مدیریتی آن خواهد بود. اصل سوم: تفویض کلیه اختیارات مدیریتی، ممنوع است از نظر تئوریک، کلیه اختیارات قابل تفویض نیستند؛ چرا که حداقل، " اختیار سلب تفویض" باید برای مقام تفویض کننده وجود داشته باشد و از نظر اجرایی نیز توصیه نمی گردد کلیه اختیارات تفویض گردند. اصل چهارم: تفویض اختیار، سالب مسئولیت نیست اختیار قابل تفویض است اما رافع و سالب مسئولیت نخواهد بود. بر این اساس، لازم است مدیر تفویض کننده اختیار، مسئولانه روند اجرای اختیارات تفویضی را رصد نموده و در صورت لزوم، در خصوص تداوم تفویض اختیار، تصمصم گیری نماید. اصل پنجم: باید در خصوص حوزه، سطح و عمق تفویض اختیار تصمیم گیری نمود مدیر تفویض کننده باید بخشی را که لازم است در آن از تدبیر تفویض اختیار استفاده نماید مشخص کرده و نیز معین سازد که حدود افقی (Horizontal Span) و حدود عمودی (Vertical Span) تفویض اختیار به چه میزان است. این مساله، باعث می شود تا حد بهینه عدم تمرکز (Decentralization Optimal Span)تعیین گردد. اصل ششم: تصمیم گیری در خصوص تفویض اختیار، مستلزم بلوغ مدیریتی و سازمانی است تصمیم گیری در خصوص سطح و عمق تفویض اختیار، مستلزم بلوغ فرهنگی سازمان، بلوغ مدیریتی، آمادگی دانشی و تجربی پیروان و وجود ساختارهای قوام بخش همچون نظامهای خلاقانه اجرایی و توسعه ای است. اصل هفتم: تفویض اختیار باید عملکرد محور و نتیجه گرا باشد یکی از دغدغه های اصلی مدیر تفویض کننده اختیار، باید این باشد که عملکرد مدیریتی و اجرایی شرکت در نتیجه تفویض اختیار، تا چه حد، در مقایسه با وضعیت گذشته، از نقطه نظر درجه تمرکز، منجر به ارتقای عملکرد قابل سنجش گردیده است. اصل هشتم: تفویض اختیار، باید حوزه جدیدی از فعالیت را در دستورکار قرار دهد مدیرتفویض کننده باید با تفویض اختیار، وقت و انرژی صرفه جویی شده را به دستورکار جدیدی اختصاص دهد. در حال حاضر، محورهای کلیدی متعددی همچون بازدید از شرکتهای نفتی بین المللی و روزآمدسازی شناخت از دستاوردهای آنان، تدوین استراتژیهای جدید برای ارتقای ظرفیت رقابتی شرکت در عرصه بین المللی، بازدید مناطق عملیاتی و اخذ تمهیدات رفع مشکل و تسهیلگری را می توان به عنوان بخشی از دستورکار جدید مدیرعامل محترم شرکت ملی نفت ایران پیشنهاد نمود. تفویض اختیار یکی از مقدمات دانش مدیریت است که به نظر می رسد، در صنعت نفت جمهوری اسلامی ایران، جریان عمده درفرایند اخذ تصمیمات مدیریتی محسوب نمی شود. حال که مدیر عامل محترم شرکت ملی نفت ایران، با تشخیص شرایط و اقتضائات موجود، چنین تصمیمی را اخذ نموده اند، کمک نماییم تا روشنایی تفویض اختیار در ارکان شرکت ملی نفت ایران که در بالاترین سطح در دستورکار قرار گرفته است، به تیرگی و خاموشی نگراید. همه صاحبنظران، مدیران و کارکنان عزیز صنعت نفت کمک نمایند تا چنین تصمیمی، به بهترین نحو ممکن امکان بازشدن فضای تصمیمات مدیریتی صنعت و تقویت جسارت مدیریتی در مدیران صنعت نفت فراهم شود. اگر ملاحظاتی که اجمالا بیان گردید، در کنار سایر ملاحظات قانونی مد نظر قرار گیرد، تفویض اختیار مدیرعامل محترم شرکت ملی نفت ایران، نه تنها تهدید نیست، بلکه فرصتی را جهت بالندگی نظام تصمیم گیری و اجرا فراهم خواهد نمود.