درآمدهای نفتی و گسترش تروریسم در خاورمیانه

به گزارش آژانس رویدادهای مهم نفت و انرژی " نفت ما " ، واژه تروریسم که از ریشه لاتینی (Terror) به معنای ترس و وحشت گرفته شده است، به رفتار و اقدامات فرد یا گروهی گفته می شود که از راه ایجاد ترس و وحشت و به کار بستن زور می خواهند به هدفهای سیاسی خود برسند. با وجود دیدگاههای مختلف کشورها در تعریف تروریسم, این اتفاق نظر میان آنها وجود دارد که تروریسم اقدامی سازمان یافته و متضمن خشونت بسیار و مبتنی بر کشتار و قتل است که با حملات بینی نشده علیه افراد,گروهها و ملتها عملی می شود . بنابراین یکی از عوامل شکل گیری این پدیده شوم در دوران معاصر خود دولتهای ملی بوده اند که آن را هدایت و تامین مالی می کردند. در دوران حاضر و مخصوصا با وقوع حادثه 11سپتامبر در آمریکا ,دوره جدیدی در جغرافیای سیاسی جهان آغاز شد که معمولاَ از آن با عنوان عصر ترور یاد می شود . این حادثه و حوادث بعد از آن نشان داد که پدیده تروریسم ابعادی جهانی یافته و از شکل سطح داخلی,محلی و منطقه ای فراتر رفته است و به تروریسم بین الملل بدل شده است. یکی از مباحث مهم در جهان امروز خصوصا منطقه خاورمیانه پدیده تروریسم و گسترش آن است. یکی از عوامل مهم و تاثیر گذار در گسترش این پدیده در خاورمیانه وجود درآمدهای نفتی کشورهای صاحب منابع نفتی مانند عربستان و قطر می باشد. این امر باعث شده تا بررسی رابطه درآمدهای نفتی و گسترش تروریسم مهم به نظر برسد. همواره نفت و تروریسم با هم رابطه مستقیمی دارند به طوری که خاورمیانه به دلیل وجود منابع نفتی و موقعیت ژئوپلیتیک ,محرک اصلی برای گروههای تروریستی در منطقه بوده است. بهره گیری از دلار های نفتی کشورهای منطقه به عنوان یک ابزار در جهت گسترش تروریسم ,بسیار حائز اهمیت است. سیاست قدرتهای فرا منطقه ای در راستای گسترش تروریسم از زمان جنگ سرد تاکنون از دیگر عوامل گسترش تروریسم در منطقه می باشد. همچنین دسترسی مستقیم به چاههای نفتی کشورهایی چون عراق و سوریه,از جمله عوامل تقویت گروههای تروریستی همچون داعش می باشد. اگر بخواهیم پاسخی به این سوال که درآمد نفت، چگونه باعث گسترش تروریسم در خاورمیانه شده استت؟ بدهیم باید بگوییم که درآمد نفت از طریق حمایت دولتهای نفتی, از گروههای تروریستی و دسترسی مستقیم این گروهها به ذخایر و منابع مالی نفتی به گسترش حرکتهای تروریستی در خاور میانه کمک قابل ملاحظه کرده است. در واقع درآمد های نفتی به عنوان متغیر مستقل و گسترش تروریسم در خاورمیانه به عنوان متغیر وابسته در نظر گرفته می شود. خاورمیانه از دیرباز با توجه به موقعیت استراتژیک و ژئوپلتیک و وجود ذخایر عظیم نفت و گاز در زیر ذره بین کشورهای استعمارگر و استثمارگر قرار داشته است. در حال حاضر تروریسم و افراط گرایی و نیز مداخلات قدرتهای فرا منطقه ای چالش اصلی در خاورمیانه محسوب می شود. پیشتر نیز آمریکا و برخی کشورهای غربی از جمله عربستان و قطر به دلیل دارا بودن منابع نفتی،نقش اصلی در ایجاد و قدرت گرفتن گروه القاعده در افغانستان به منظور مقابله با تجاوز شوروی سابق ایفا کرده بودند. گروه داعش و سایر گروههای تکفیری نیز در وهله نخست برای مقابله با دولت سوریه به عنوان یک کشور پیشرو در محور مقاومت علیه رژیم صهیونیستی،تقسیم کشورهای منطقه همچون عراق و سوریه و غارت منابع نفتی شان از دیگر اهدافی است که کشورهای حامی این گروه دنبال کرده و می کنند.در مجموع1-وجود منابع نفتی و خاصیت ژئوپلتیک و ژئواستراتژیک منطقه2-بهره گیری از دلارهای نفتی به عنوان یک ابزار در جهت گسترش تروریسم3-سیاستهای قدرتهای فرا منطقه ای در راستای گسترش تروریسم همچون القاعده و داعش از زمان جنگ سرد تا به الان از عوامل گسترش تروریسم در خاورمیانه بوده است. محدثه جوشقانی/ کارشناس ارشد علوم سیاسی