چالش شیل اویل برای صادرکنندگان نفت خاورمیانه در بازارهای آسیا-پاسیفیک

به گزارش آژانس رویدادهای مهم نفت و انرژی " نفت ما " ،صنعت نفت شیل آمریکا با توجه به اعلام اداره اطلاعات انرژی شرایط بحرانی را پشت سر می گذراند. انقلاب شیل پدیده نسبتا جدیدی در ایالات متحده آمریکا به حساب می آید. انقلاب شیل از حدود یک دهه قبل آغاز شد؛ زمانیکه قیمت های بالای گاز طبیعی، فعالان در بخش نفت و گاز بالادست را تشویق به تجربه تکنیک های جدید برای استخراج هیدروکربن از منابع شناخته شده سازندهای شیل با نفوذ پذیری فوق العاده کم کرد. فناوری شکاف هیدرولیکی مخصوص منابع شیل، به منظور افزایش نفوذپذیری در منابع نفت و گاز، با حفاری افقی ترکیب شد تا تولید منابع نفت و گاز در سازندهای شیل از لحاظ فنی و تجاری امکانپذیر شود. درحالیکه این عمل در ابتدا منابع گاز طبیعی را هدف قرار داده بود، اما نشان داد که برای استخراج نفت و سایر میعانات از شیل نیز موفق است؛ و اینگونه انقلاب نفت تایت (tight oil) آغاز شد. سال ۲۰۱۰ نقطه عطف کلیدی برای تولید نفت تایت در آمریکا بود. یک اقتصاد ملایم داخلی، تقاضای گاز را کاهش داد و تولید گاز خانگی بسرعت در حال افزایش، موجب کاهش سوددهی سرمایه گذاری حفاری گاز در مقایسه با دوره اوج فعالیت در دو سال قبل شد. با کاهش قیمت های گاز، تولیدکنندگان بسمت منابع غنی از میعانات تمایل پیدا کردند که این مسئله عمدتا به این دلیل بود که قیمت های نفت با شتاب قیمت های گاز کاهش پیدا نکرده بود؛ در نتیجه، تولید نفت خام آمریکا پس از چهار دهه کاهش از دوره اوج در سال ۱۹۷۰، شروع به افزایش پیدا کرد. افزایش تولید نفت نه تنها واردات نفت خام خارجی را از صحنه بیرون کرد، بلکه افزایش ظرفیت پالایش در آمریکا را نیز تضمین کرد. ال ترونر (رئیس موسسه مشورتی انرژی آسیا-پاسیفیک) آهنگ تغییراتی که طی سالهای اخیر در صنعت نفت و گاز آمریکا پدید آمده است را مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار داده و مفاهیم تغییر یا لغو کامل ممنوعیت یک دهه ای صادرات نفت خام آمریکا را ارزیابی می کند. در این مطالعه، نفت تایت در سه حوزه نفتی بزرگ آمریکا شامل باکن، ایگل فورد و پرمیان، همچنین میدانهای نفتی متوسط اواینتا و اسکوپ و میادین کم اهمیت تر مانند اوتیکا، مارسلوس، مونتری، تاسکالوسا مارین بررسی می شوند. تأثیر هجوم نفت تایت و میعانات، پیامدهایی برای بخش پایین دست و بازار انرژی داخلی داشته و خواهد داشت؛ برداشته شدن ممنوعیت صادرات نفت آمریکا و افزایش تولید داخلی، پیامدهای مستقیم جهانی در پی داشته که میزان آن هنوز نامشخص است. به دلیل تغییرات در سیاست انرژی آمریکا شامل سیاستهای ملی و همچنین بوروکراسی در حداقل سه وزارتخانه بازرگانی، انرژی و خزانه داری، پیشرفت برای پایان دادن به این ممنوعیت روند کندی را طی می کند. تأیید دفتر صنایع و امنیت (BIS) که میعانات تثبیت و تاحدودی تقطیر شده دیگر نفت خام در نظر گرفته نمی شدند، مسیر را برای صادرات حوزه های میعانات آمریکا هموار کرده است. با این حال، درحالی که درخواستهای دو شرکت اینترپرایز و پایونیر تأیید شده بودند، دهها درخواست در وضعیت انتظار باقی ماندند که یک روش بوروکراتیک برای توقف فرآیند بررسی محسوب شده و به مقامات اجازه می دهد که اطلاعات اضافی برای تصمیم گیری درخواست کنند. مزایای متعددی وجود دارند که آمریکا و بازار انرژی جهانی با لغو حداقلی ممنوعیت صادرات میعانات آمریکا به بازارهای دیگر، توانسته اند از آنها بهره مند شوند؛ برای شروع باید افزایش قابل توجهی در توسعه نفت تایت، با تأکید موازی بر جداسازی، تفکیک و صادرات حوزه میعانات بر اساس توافق دفتر صنایع و امنیت انجام شود. علاوه بر این، کاهش در کسری تجاری آمریکا، افزایش درآمدهای مالیاتی و فدرال، افزایش اشتغال، تقویت زیرساختهای توسعه و ارائه پایدار در خدمات مورد نیاز است. فروش میعانات گازی همچنین از پتانسیل بالا برای نزدیک تر کردن منافع اقتصادی آمریکا و آسیا برخوردار است؛ نکته ای که به خصوص برای روابط اقتصادی آمریکا و چین حائز اهمیت است. همچنین تغییرات ژئوپلیتیک قابل توجه، با تغییرات در سیاست صادرات آمریکا پدیدار خواهد شد. اگر صادرات آمریکا همراه با قیمتهای ملایم افزایش یافته و تثبیت شود، بار ژئوپلیتیکی انجام این اقدامات سیاسی که می تواند منجر به بی ثباتی دیگر صادرکنندگان مانند روسیه شود، کاهش پیدا کرده است. حتی اوپک با نقش حیاتی عرضه جهانی نفت، بار ژئوپلیتیکی خود را تا حدودی رو به کاهش دیده است. در درازمدت، آمریکا در کنار همسایگان آمریکای شمالی شامل کانادا و مکزیک، که در پی اصلاحات تاریخی انرژی هستند، می توانند صادرکنندگان خاورمیانه را برای به دست گرفتن آینده نیازهای فزاینده انرژی در آسیا- پاسیفیک به چالش بکشند. تنها آمریکای شمالی از پتانسیل، ثبات سیاسی، سرمایه و فناوری لازم برای به چالش کشیدن برتری خاورمیانه در بازار آسیا برخوردار است. با جسارتی که خاص فعالان صنعت نفت شیل است، برخی از مدیران اجرایی بر این باورند که نفت بشکه ای ۴۰ دلار، آستانه ای است که به آنها اجاز شروع دوباره حفاری و و اکتشاف و تولید ثروت، را می دهد- حتی اگر ذخایر نفتی آمریکا به بالاترین سطح خود رسیده باشد. اگر آنها در ادعای خود راسخ باشند، این امر می تواند کل فرآیند و دینامیسم بازار نفت را تغییر دهد، و هر گونه روند افزایشی و یا کاهشی در بهای نفت را به سرعت از بین ببرد. اما چندان مشخص نیست که ادعای آنان درست باشد یا خیر. حتی اگر عربستان بتواند بر تولیدکنندگان شیل نفت در آمریکا بر سر سهم بازار غلبه کند با یک دشمن یک میلیارد بشکه ای روبرو خواهد شد که از ۲۰۱۴ ایجاد شده و تاثیر زیادی بر افت قیمت نفت داشته است و آن چیزی نیست جز صنعت شیل. حمید رمضانپور