صادرات سالانه ۵۰ میلیارد دلار مواد معدنی به مدت یک قرن، می تواند جایگزین صادرات نفت گردد

به گزارش نفت ما ،یکی از میاحثی که این روزها مطرح است اینست که آیا برای اقتصاد ایران جایگزینی به جای نفت خام و صادرات آن متصور است؟ برخی بر توسعه منابع معدنی و صادرات آن به جای نفت و گاز تاکید می نمایند. به همین جهت آقای دکتر مهدی کرباسیان معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت و رئیس ایمیدرو در زمینه نقش معادن در اقتصاد ایران در ششمین نشست سیاستگذاری انرژی دانشکده مهندسی انرژی دانشگاه شریف در 8 آذر که توسط دکتر عباس ملکی دانشیار انرژی و معاون بین الملل این دانشگاه برگزار می گردد، صحبت کرد. کرباسیان، در ششمین نشست سیاستگذاری انرژی دانشکده مهندسی انرژی دانشگاه شریف، گفت: بر اساس استانداردهای جهانی هر یک دلار ماده معدنی موجود در معادن می‌تواند ۳ برابر ارزش افزوده ایجاد کند. به این ترتیب ارزش مواد معدنی ایران در صورت تبدیل شدن به مس، آلومینیوم، فولاد، سیمان و سایر فرآورده‌های معدنی تا ۲۱۵۰ میلیارد دلار پیش‌بینی می‌شود. مدیرعامل ایمیدرو گفت: ایران یکی از ۱۵ کشور مهم دارای ذخایر معدنی در دنیا به حساب می‌آید و در حدود ۶۸ عنصر معدنی در کشور وجود دارد. ژاپن و کره جنوبی علیرغم نداشتن معدن در کشور خود با وارد کردن مواد معدنی به کشور و تبدیل و صادرات آن باعث رونق بخش معدن و صنایع مربوط به آن در کشور خود می شوند و با این کار درآمد کسب می کنند. در صورت تلاش و سرمایه گذاری در بخش معدن می توانیم در میان ۱۰ کشور اول از این نظر قرار بگیریم. همچنین با سرمایه‌گذاری کافی برای اکتشاف هزاران کیلومتر مربع از اراضی ایران می‌توان امیدوار بود که ارزش این مواد و تولیدات صنایع معدنی فراتر از ۵ هزار میلیارد دلار شود. در صورتی که ایران هر سال حتی ۵۰ میلیارد دلار از این کالاها را صادر کند، می‌تواند تا ۱۰۰ سال آینده صادرات داشته باشد و به همین دلیل است که گفته می‌شود صادرات مواد معدنی و فراورده‌های صنایع معدنی، قابلیت جایگزینی به جای نفت را دارد. وی در مورد تاثیر کاهش قیمت نفت بر اقتصاد کشورهای نفتی گفت: براساس آمار در سال ۲۰۱۵ کشورهای نفت خیز در حدود ۳۶۰ میلیارد دلار از دست داده اند و این روند حداقل تا چند سال آینده ادامه خواهد داشت. کرباسیان در ادامه تاکید کرد: ایران برای تولیدات صنایع معدنی امتیاز گاز ارزان را دارد که می‌تواند در قیمت تمام شده پایین موثر واقع شود به شرطی که نخواهیم در یک دوره تعریف شده، گاز را به قیمت‌های جهانی عرضه کنیم. به نظر وی، در حال حاضر به دلیل رکود پدیدار شده در اقتصاد چین و همچنین حرکت چین به سوی حفاظت از محیط زیست، مصرف سنگ آهن و فولاد در این کشور کاهش یافته است و از طرف دیگر کاهش رشد صنعت ساختمان سازی و خودروسازی نیز راه توسعه صنعت فولاد را مسدود کرده و ۳ میلیون تن فولاد در کف کارخانه‌ها بدون مشتری مانده و این فلز با افت قیمت مواجه شده است. بر اساس پیش بینی کرباسیان، در اینده اقتصاد جهانی، رقابت کشورها و صنایع آنها بر سر قیمت تمام شده خواهد بود. رئیس هیات مدیره سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران (ایمیدرو)، توسعه صنعت فولاد تا رسیدن به سقف تولید ۵۵ میلیون تن فولاد تا سال ۲۰۲۵ را از برنامه‌های ایمیدرو معرفی کرد و گفت: در حال حاضر ظرفیت نصب شده فولاد ۲۱ میلیون تن و میزان تولید ۱۶ میلیون تن است که این سیاست نشانگر کاهش خام فروشی و صادرات و افزایش تولید است. به گفته کرباسیان؛ در کشور در حدود ۱۰۰ هزار کیلومتر از نظر معدنی اکتشاف شده است و در سالهای اخیر کار اکتشاف ۲۴۰ هزار کیلومتر مربع از اراضی ایران برای کشف مواد معدنی در دستور کار اکتشاف قرار گرفته و ۲۰۰ میلیون تن سنگ آهن و ۳۰ تن طلا کشف شده است. همچنین میزان ذخایر سنگ آهن ایران، 2.7 میلیارد تن برآورد می شود. معاون وزیر صنعت،معدن و تجارت، با ذکر مثالی در مورد بهره گیری افغانستان از تکنولوژی ماهواره ای برای اکتشاف معدن در این کشور گفت که شرکت‌های آمریکایی و انگلیسی در چند سال اخیر اقدام به اکتشاف ذخایر معدنی افغانستان کرده‌اند و ارزش مواد معدنی موجود کشف شده تا امروز ۱۰۰۰ میلیارد دلار ارزش گذاری شده دارد. اما در مورد ایران، تحریم ها عامل و باعث عقب ماندگی بخش معدنی ایران از نظر تکنولوژی شده است و ارزش مواد معدنی کشف شده ایران ۷۵۰ میلیارد دلار ارزش دار. که کمتر از افغانستان است مدیرعامل ایمیدرو ، توسعه صنعت آلومینیوم تا رسیدن به تولید ۵۰۰ هزار تن در سال به ویژه در مناطق چابهار و عسلویه را از دیگر برنامه‌های ایمیدرو اعلام کرد. وی همچنین تاکید کرد در حالی که امارات متحده عربی، فاقد منابع گاز است در حال حاضر ۲.۵ میلیون تن آلومینیوم تولید می‌کند. کرباسیان گفت که از کل ارزش بازار سهام بور تهران در سال 1391، ۳۴ درصد آن از ارزش افزوده معادن و صنایع معدنی تشکیل شده بود، این رقم اکنون به ۱۳ درصد رسیده است. وی عوامل مختلفی را باعث مشکلات صنعت و مهمتر از آن بالا بودن قیمت تمام شده محصولات را در ایران دانست. به نظر وی، علت بالا بودن قیمت تمام شده در ایران به دلیل بهره وری پایین، افزایش نیروی انسانی در بخش تولید و مصرف بالای انرژی صنایع معدنی و هدر رفتن آن به علت ارزان بودن آن در بخش های مختلف است که باید ضعف تکنولوژی و مشکل نیروی انسانی متخصص را نیز به آن افزود. معاون وزیر صنعت از بخش خصوصی و فعالیتهای این بخش در حوزه معدن دفاع کرد و معدن را به عنوان بخشی نام برد که در اقتصاد مقاومتی می تواند از نظر ایجاد اشتغال به کشور کمک زیادی کند. وی دلیل این امر را وجود منابع معدنی در نقاط محروم دانست و گفت: این معادن می توانند با بهره گیری از نیروی کار محلی به محرومیت زدایی از نقاط کمتر توسعه یافته کشور بپردازند. معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت و مدیرعامل ایمیدرو در پایان در مورد چشم انداز صنایع معدنی کشور تاکید کرد: برای اینکه بهره‌وری در معدن و صنایع معدنی افزایش یابد باید زنجیره تولید از معدن تا کالای نهایی توازن داشته باشد و ما در حال حاضر فاقد این توازن هستیم. همچنین از آنجا که سیستم بانکی ایران، ورشکسته است و منابع مورد نیاز برای سرمایه‌گذاری در معدن و صنایع معدنی از داخل قابل تامین نیست، باید از طریق سرمایه‌ گذاری مستقیم خارجی، اقدام به تامین مالی پروژه ها به ارزش دهها میلیارد دلار کرده و در کنار آن توسعه صادرات فراورده های معدنی را در اولویت دستور کار اقتصادی قرار داد. شایان ذکر است که دکتر مهدی کرباسیان، سوابق مدیریتی درخشانی در حوزه دولتی و بخش خصوصی در سطح ملی و بین المللی،در زمینه های اقتصادی دارد: مهمترین سوابق وی در سطح ملی عبارتست از؛ معاون وزارت راه و ترابری در امور حمل و نقل، قائم مقام ریاست بنیاد مستضعفان ، معاون وزیر نفت در امور بازرگانی، عضو هیات مدیره و مدیر بازرگانی شرکت ملی نفت ایران، رئیس هیئت مدیره و مدیر عامل سازمان تامین اجتماعی، معاون وزیر اقتصاد و رئیس کل گمرک جمهوری اسلامی ایران، معاون کل وزارت امور اقتصاد و دارایی، عضو هیات مدیره شرکت سرمایه گذاری خارجی ایران، عضو شورای عالی بورس و اوراق بهادار، رئیس هیات مدیره و مدیر عامل شرکت منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس(عسلویه)، رئیس هیات رئیسه صندوق بازنشستگی کارکنان صنعت نفت، عضو هیأت مدیره بانک پارسیان، رئیس شورای عالی جامعه حسابداران رسمی کشور (دوره سوم)، مدیرعامل شرکت سرمایه گذاری خوارزمی ( سهامی عام )، ، معاون وزیر صنعت ، معدن و تجارت و رئیس هیات عامل ایمیدرو ، عضو هیات امنای سازمان تامین اجتماعی. مهمترین سوابق بین المللی وی نیز عبارتند از: بین المللی: عضو هیات رئیسه صندوق اوپک (وین ـ اتریش)، عضو هیات رئیسه بانک توسعه اسلامی (جده)، رییس هیات مدیره باشگاه ایرانیان دبی، رییس هیات مدیره کالای نفت لندن، کانادا- شارجه و ژاپن. فاطمه رضایی خاچکی/نفت ما