چشم انداز بازگشت شرکتهای ایتالیایی به صنعت نفت و گاز ایران

به گزارش نفت ما ،حضور چهارمین هیات تجاری ایتالیا در قالب نمایندگان 300 بنگاه اقتصادی در تهران به همراه وزیر بازرگانی و رئیس کمیسیون بازرگانی ایتالیا، در روزهای 8 و 9 آذر، و دیدار با وزیر صنعت، معدن و تجارت، رئیس سازمان سرمایه‌گذاری و رئیس سازمان توسعه تجارت و بازدید از مراکز صنعتی مختلف کشورمان و برگزاری همایش بزرگ تجاری و سرمایه‌گذاری دو کشور، در نوع خود قابل توجه می باشد. احمد پورفلاح، رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران و ایتالیا، گفته است که این شرکت‌ها در حوزه‌های ماشین‌آلات و تجهیزات صنعتی از جمله چند خودروساز، قطعه‌ساز و شرکت‌هایی در حوزه انرژی، دارویی، مواد شیمیایی، ساختمان، نساجی، کفش، سنگ، سرامیک، سیمان و آجر هستند. «ریکاردو مونتی»، رئیس کمیسیون بازرگانی ایتالیا به خبرگزاری ایتالیایی (انسا) گفت که حدود 300 نماینده از پنج بخش انرژی سبز، خودرو، ساخت و ساز و تولید تجهیزات و پزشکی، در دیدار سه روزه با مقامات دولتی و بخش خصوصی بازرگانی به تهران می‌روند. به گفته آقای مونتی، نمایندگان شرکت انرژی انل، گروه فولاد دانیلی، سازنده ماشین آلات کشاورزی سی ان اچ اینداستریال، تلکام ایتالیا و بانکهای متعدد در این هیات حضور خواهند داد. شایان ذکر است که نمایندگان شرکتهای «اِنی s.p.a. ENI ، شرکت ادیسون (Edison s.p.a. )، شرکت مایر تکنیمونت (Maire tecnimont)، شرکت والویتالیا (Valvitalia)در کنفرانس رونمایی از مدل جدید قراردادهای نفتی ایران در تهران نیز حضور دارند. ایتالیا پیش از افزایش تحریم‌ها، در اتحادیه اروپا نخستین شریک تجاری ایران بود و در حالتی استثنایی، تراز تجاری دو کشور به نفع ایران مثبت بود. در شرایطی که تراکنش مالی ایران و ایتالیا در آن دوران به سالیانه 7 میلیارد یورو نیز رسیده بود، در حال حاضر به حدود 1.4 میلیارد یورو کاهش یافته و اکنون دو کشور برای جبران این امر تلاش می‌کنند. غول نفتی ایتالیا (ENI ) که یک «هولدینگ انرژی» است در دو سه دهه اخیر در صنعت نفت ایران هم فعالیت‌هایی داشته اما در مقایسه با سایر غول‌های نفتی، چندان گسترده نبوده است. فعالیتهای انی قبل از آغاز تحریم‌ها، حضور در پروژه‌های نفتی از جمله توسعه فازهای 4 و 5 پارس جنوبی و میادین نفتی دورود و بلال و همچنین میدان نفتی دارخوین (واقع در 85 کیلومتری جنوب غربی اهواز) اشاره کرد. انی همچنین در همان زمان پروژه‌هایی در پالایشگاه اراک و بندرعباس، پتروشیمی تبریز و سایر طرح‌های صنعتی هم در دست داشته است. شرکت ادیسون از دیگر شرکت‌های نفتی ایتالیایی است که فعالیت‌هایی در ایران انجام داده است. این شرکت نخستین بار در «راند» اول ارائه بلوک‌های اکتشافی و در سال 1377 یک «بلوک» به نام «منیر» را انتخاب کرد. این بلوک در حوالی دزفول قرار دارد. با وجود هزینه چند 10 میلیون دلاری این شرکت، ظاهراً ذخایر این سازه چندان چشمگیر و اقتصادی نبود و به ناچار مجبور به توقف کار بر روی آن شد. اما شرکت فوق دوباره در «راند» چهارم ارائه بلوک‌ها در سال 1385 شرکت و یک بلوک اکتشافی به نام «دیر» را در خلیج فارس انتخاب کرد. پروژه همکاری ایران با این شرکت در گیر و دار مطالعات تکمیلی بود که بنا بر تحریم‌ها به ناچار کار را رها کرد. اخیرا گروهی متشکل از نمایندگان بانک های ایتالیایی، صنایع سنگین، پتروشیمی، نفت، دکوراسیون، معماری، از منطقه آزاد صنایع ارس بازدید کردند. «پیرو برتد فالگرو» مدیرعامل شرکت «مایر تکنی مونت Maire Tecnimont SpA» ایتالیا در سفر خود به تهران، دور جدید مذاکرات این شرکت به منظور ساخت یکی از بزرگترین پارک پتروشیمی‌های منطقه خاورمیانه در بندر عسلویه انجام داد. مهمترین محور این مذاکرات دو جانبه در تهران درباره احداث پارک پتروشیمی ABS و رابر در منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس بود که دو طرف به توافقهای اولیه در این باره دست یافته اند. همچنین مذاکراتی با شرکتهای ایتالیایی (GE.CO)، نوول ماریا(Nouvelle Maria Spa) شرکت زیر مجموعه ENI) و ولو Volvo Auto Italia SpA برای تامین تجهیزات پارس جنوبی انجام شده است. «ماسیمو اوسرینی» مدیر فروش و بازاریابی شرکت Seko ایتالیا در مورد بازگشت شرکتهای ایتالیایی به صنعت انرژی ایران به «نفت ما» گفت: تحریمها مانع از اجرای کامل برنامه های ما در ایران شده است. در همین مدت تلاش کرده ایم تا با رفع محدودیتها مجوز صادرات تجهیزات دیگر خود به ایران را از دولتمان کسب کنیم. تداوم فعالیت ما در دوران تحریم باعث شده است تا از وضعیت بهتری برای همکاری در ایران برخوردار بوده و با حفظ روابط خود و آشنایی با بازار ایران از مزیت مهمی در رقابت با شرکتهای مشابه برخورادار باشیم. هم اکنون سرمایه گذاری شرکتهای خارجی در ایران با ریسک همراه است و شرکتها در تردید به سر می برند اما رفع تحریمها ورود سرمایه را تسهیل خواهد کرد. با لغو تحریمها شرکتهای غربی در صنعت نفت کشوری سرمایه گذاری خواهند کرد که عرصه مناسب و سود خوبی برای آنها در برخواهد داشت. هم اکنون رقابت عمده ای میان شرکتهای غربی برای به دست آوردن جایگاه سابق خود در بازار ایران به وجود آمده است. در واقع فرصتهای بیشمار بازار ایران منجر به بازگشت شرکتهای بین المللی خواهد شد. به عنوان نمونه ایران پس از تحریم نیاز بسیاری به شیرآلات و لوله های مختلف بر ای انتقال گاز و فرآورده های پتروشیمی خواهد داشت. این مدیر شرکت ایتالیایی در ادامه اظهار داشت: قطعا ایران بیشتر به جذب سرمایه و منابع مالی و انتقال فناوری نیاز خواهد داشت که باعث خواهد شد در تکمیل پروژه هایش نقش داشته باشیم. ایران نیاز شدیدی به فناوریهای جدید دارد تا هزینه های استخراج نفت و گاز را کاهش داده و میزان و کیفیت تولید را افزاش دهد. برخی از شرکتهای ایتالیایی تولیدات خود را از طریق کشورهای واسطه در اختیار ایران قرا می دهند. ما می توانیم به تولید با کیفیت با فناوری استاندارد و بالا کمک کنیم. اوسرینی در پایان تاکید کرد که بیش از سه دهه است که کالاها و خدمات شرکتهای ایرانی را تامین می کنیم. ما در نظر داریم دفتر و شعبه نمایندگی خود را در ایران تاسیس کنیم. پیشنهادات و درخواستهای همکاری متعددی دریافت کرده ایم و منتظر نتیجه نهایی مذاکرات در این زمینه هستیم تا با بررسی آنها فعالیت مان را گسترش دهیم. ما سناریوهای آتی را مورد بررسی قرار داده و همکاری جدی در بخش نفت و گاز ایران را آغاز خواهیم کرد. «آندس لوکا سوماروگاAndes Luca Summaruga» مدیر فروش شرکت ایتالیایی SAFCO Engineering S.r.l که در میلان مستقر است و در زمینه طراحی و ساخت سیستمها و تجهیزات ایمنی هشدار فعالیت دارد در گفتگو با «نفت ما»، گفت که بازار ایران بسیار جذاب است. ایران بازار بکر و پرسودی برای شرکتهای اروپایی است و ما به دنبال انتقال فناوری ایتالیا به تهران هستیم. متاسفانه اتحادیه اروپایی دنباله رو ایالات متحده است و تحریمهای ایران، تصمیم کل اروپا نیست و شرکتهای ایتالیایی منتظرند با برداشته شدن تحریمها، وارد ایران شوند و تجارت نفتی شان را از سر بگیرند. البته در شرایط کنونی، صرف اعلام آمادگی ما برای مشارکت در بازار نفت ایران کفایت نمی کند چون مشکل اصلی ما تحریمها و انتقال پول و سرمایه است که فعلا امکانپذیر نیست. البته این مساله را صادقانه بگویم که برخی کشورهای اروپایی که نیازی به واردات نفت از ایران ندارند و یا بیشتر واردات نفتی خود را از کشوری به غیر از ایران تامین می کردند، این کشورها در واقع ما (ایتالیا، اسپانیا، یونان،پرتغال و..) را تحریم کردند و به ما آسیب زدند. شرکت ENI نیز از این امر ناراحت است. اتحادیه اروپایی باید در روند رفع تحریمهای ایران تلاش کند و هم اکنون فرصت مناسبی برای گسترش روابط اتحادیه اروپایی و ایران فراهم شده است. هنوز هم تکنولوژی بیشتر پالایشگاههای ما با نفت ایران تنظیم و سازگار است و تغییر خاصی نکرده است. اگر مساله هسته ای ایران حل و فصل هم بشود ممکن است مسائل دیگری همچون حمایت ایران از تروریسم، نقض حقوق بشر و مسائلی شبیه به ایران مطرح شود و باز مانع از ورود ما به بازار ایران و واردات نفت از ایران شود. اتهامات فوق در مورد عربستان سعودی هم وجود دارد ولی باید توجه داشت که این کشور متحد و شریک ایالات متحده است. «کریستیانو تراگنیChistiano Terragni» مدیر فروش شرکت S.I.A. Safety International Industrial Applications S.r.l. که در زمینه سیستمهای اعلام و تشخیص حریق، «سلامت، ایمنی و محیط زیستHSE» فعالیت دارد که در میلان واقع است به «نفت ما» گفت بر این باور است که حضور نمایندگان شرکتهای اروپایی در تهران نشانه اعتماد دوباره آنهاست و مطمئن است با اجرای توافق نهایی هسته ای ایران، فعالیتشان را دوباره از سر خواهند گرفت. وی بازار ایران یکی از مطلوبترین بازارهای شرکتهای اروپایی دانست و گفت با روی کار آمدن دولت آقای روحانی و تغییر در سیاست خارجی ایران، نگرانی در مورد استمرار همکاری از بین رفته و شرکتهای اروپایی تمایل و اشتیاق بیشتری برای حضور در صنعت نفت ایران دارند. در حال حاضر شرایط برای فعالیت دوباره در ایران فراهم است و پس از اجرای توافق هسته ای و لغو تحریمها، شرایط بهتر نیز خواهد شد. در حال حاضر، مشکل اصلی با ایران مساله مالی است. ما همچنان از تحریم آمریکا در هراسیم، ما حاضریم در ایران فعالیت کنیم ولی این مانع اساسی است، با توجه به اینکه بحث هسته ای حل شده، شاید موانع دیگری پیش بیاید. ما امیدواریم بتوانیم در بازار ایران فعالیت داشته باشیم. البته هم اکنون در آستانه دوره جدیدی از روابط اتحادیه اروپایی و ایتالیا با ایران هستیم. دیگر هیچکس به حرف آمریکا گوش نمی دهد و در مسابقه استفاده از فرصتهای سرمایه گذاری در ایران همه آماده هجوم به سمت ایران هستند. حتی شرکتهای آمریکایی به خاطر محدودیتهای قانونی این کشور برای ارتباط با ایران که از تجارت با آن محروم مانده اند از وضعیت موجود شاکی هستند. «پائول دسوزا»، مدیر اطلاع رسانی و بازاریابی شرکت پتروشیمی ایتالیایی «ورسالیسVersalis» که بزرگترین شرکت پتروشیمی ایتالیا بوده و وابسته به ENI و تولید کننده پلی اتیلین است در گفتگو با «نفت ما» اعلام کرد که صنعت پتروشیمی ایران فرصتهای زیادی دارد و در حال بررسی و ارزیابی شرایط ورود به بازار ایران است. ایران، سرزمین گمشده شرکتهای اروپایی است. ما به دنبال برقراری تماس و رابطه هستیم و خودمان را آماده می کنیم تا زمان اجرای توافق جامع و لغو کلی تحریمها فرا برسد. «ایگور کودینتسو» مدیر فروش شرکت ایتالیایی «یورو تکنیکاEurotecnica» که در زمینه ارائه خدمات مهندسی پروژه های پتروشیمی و ارائه گواهینامه فناوری فعال است، به «نفت ما» گفت: بهبودی شرایط سیاسی ایران پس از انتخاب آقای روحانی، باعث شده تا خواهان حضور و همکاری در بازار ایران و انتقال فناوری خود شویم. ما به دنبال آن هستیم که در مسابقه معامله اقتصادی با ایران نفر اول باشیم. شرکتهای اروپایی برای ورود به بازار ایران هم اکنون در پشت دروازه های اولین کشور دارنده ذخایر گاز چهان و چهارمین کشور دارنده ذخایر نفت جهان با بازار مصرف 80 میلیونی اش صف کشیده اند و برای لغو تحریمهای ایران لحظه شماری می کنند. ما نیز به دنبال بهترین استفاده از فرصت ایجاد شده به محض لغو کامل تحریمها هستیم تا بازار ایران را در رقابت با دیگر کشورها در دست بگیریم. در جمع بندی و ارزیابی نهایی باید گفت که شرکتهای ایتالیایی تلاش کرده اند جایگاه مناسبی را در پروژه‌های زیربنایی و ساختاری ایران بویژه در زمینه‌های انرژی و فنی به ‌خود اختصاص دهند. اما باید توجه داشت که ایتالیا به عنوان یک کشور وارد کننده انرژی، در سال 2012 حدود 92 درصد از نفت خود را از واردات تامین کرد که از این میان سه کشور لیبی، روسیه و عربستان بیشترین تامین کننده نفت این کشور بوده اند. همچنین این کشور در سال 2011 بییشترین نیاز گاز خود را به ترتیب از دو کشور الجزایر و روسیه تامین کرده است. بنابراین ایران نقش چندانی در تامین انرژی ایتالیا ندارد و هر گونه نوسانی در رابطه اقتصادی دوجانبه تاثیری بر اقتصاد ایتالیا ندارد. با اینحال باید تلاش شود تا فروش نفت و فرآورده های پتروشیمی ایران به ایتالیا و جذب سرمایه و فناوری شرکتهای نفتی ایتالیایی به عنوان محوری ترین بخش همکاریها، در دستور کار روابط انرژی دو کشور قرار گیرد. نادعلی بای/سردبیر