جایگزینی متانول به جای نفت

به گزارش نفت ما ، امروزه فرآورده‌های نفتی علاوه بر مصرف در زمینه سوخت وسایل نقلیه نقش بی بدلیلی در صنعت پتروشیمی به عنوان خوارک اولیه ایفا می کنند.صنعت پتروشیمی از صنایع مادر، اشتغال‌زا و با ارزش افزوده به مراتب خیلی بیشتر از نفت خام است که اگر خوراک لازم را در اختیار داشته باشد می تواند باعث رشد و شکوفایی اقتصادی کشور شود. با وجود اینکه صنعت پتروشیمی تنها 5 تا 7 درصد از منابع نفت و گاز را به عنوان خوارک اولیه به خود اختصاص می دهد اما با این حال توانسته سهم 40 درصدی در صادرات غیر نفتی را از آن خود کند و به نوعی موتور محرک اقتصاد کشور محسوب شود و با تمام صنایع پیوند برقرار کند. زنجیره تولید این صنعت در برخی از موارد گره خورده به طوریکه محصولات تولیدی در بخش بالادستی و یا میان دستی مانند پروپلین در پاره ای از موارد در دسترس واحد های پتروشیمی قرار نمی گیرد و این امر مستلزم وجود برنامه ای مدون برای هماهنگی بین بخش های بالا دستی، میان دستی و پایین دستی است . نیروی توانمند و متخصص بومی، دسترسی به آب های آزاد و نیز وجود منابع غنی از گاز از جمله ویژگی هایی است که کمتر کشوری از آن برخوردار است . ایران سرزمینی است که تمام این منابع را در اختیار دارد و اگر توسعه فازهای پارس جنوبی و همچنین روند سرمایه گذاری در بخش پتروشیمی در ریل شتاب قرار گیرد به طور حتم در آینده ای نه چندان دور ایران می تواند پرچمدار و به عنوان یکی از قطب های مهم در صنعت پتروشیمی در جهان معرفی شود. یکی از راه کارهای مناسب برای پیشرفت در صنعت پتروشیمی ، دست یابی آن به خوراک کافی و با قیمت مناسب است تا بتواند همچنان به عنوان صنعتی باشد که نقش مهمی را در اشتغال کشور به خود اختصاص می دهد. متانول یا الکل چوب که ساده‌ترین نوع الکل‌هاست یکی از مواد اولیه واحد های پتروشیمی است که اگر سرمایه گذاری لازم برای تبدیل آن به پروپیلن و اتیلن صورت گیرد قطعا شاهد تحول بزرگ درصنعت پتروشیمی خواهیم بود. این ماده یکی از سه محصول بسیار مهم صنایع شیمیایی در دنیا بوده و مواد بسیاری از آن مشتق می‌شوند. با توجه به کمبود منابع انرژی در آینده، مصرف مستقیم متانول به عنوان سوخت پاک بسیار مورد توجه است . کل ظرفیت تولید متانول در جهان بیش از ۵۰ میلیون تن در سال برآورد می‌شود که ایران با بهره‌برداری از مجتمع‌های پتروشیمی زاگرس، خارک، شیراز و فن‌آوران بین ۵ تا ۷ درصد بازار جهانی این محصول استراتژیک پتروشیمی را در اختیار دارد. در حال حاضر به طور متوسط سالانه بیش از ۵ میلیون تن متانول در صنعت پتروشیمی ایران تولید و به بازارهای جهانی به ویژه شرق آسیا صادر می‌شود و ایران پس از کشورهای چین، عربستان سعودی و ترینیداد و توباگو چهارمین قطب تولید متانول در جهان است . پیش بینی شده در 5 سال آینده تولید متانول به 25 میلیون تن خواهد رسید و ایران می تواند شوک بزرگی به بازارهای جهانی وارد کند. کشورهایی همچون عربستان ، ترینیداد و توباگو و .... با کمبود خوراک گاز طبیعی مواجه هستند و از این رو سرمایه گذاری لازم برای تولید این ماده ارزشمند را در برنامه های خود ندارند ولی ایران ایران با داشتن پارس جنوبی که بیش از 33 تریلیون متر معکب گاز طبیعی جهان را در اختیار دارد مشکلی برای تامین خوراک واحد های جدید تولید متانول ندارد و از این حیث ظرف چند سال آینده کشور ما به عنوان دومین تولید کننده محصولات پتروشیمیایی در بازارهای جهانی قرار خواهد گرفت. اکنون بزرگ‌ترین طرح تولید متانول دنیا به ظرفیت تولید سالانه ۲میلیون تن در منطقه دیر در حال ساخت است و حدود ۱۰ طرح دیگر متانول در ایران در دست اجرا یا بررسی است که می‌تواند تولید متانول ایران را افزایش دهد. صنعت پتروشیمی ما در شرایط کنونی نیازمند عزم ملی و همچنین سرمایه گذاری لازم برای توسعه تجهیزات و تاسیسات خود دارد. به گفته محمد حسن پیوندی ، معاون مدیر عامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی به دلیل کمبود خوراک و عدم سرمایه گذاری هم اکنون واحد های پتروشیمی 20 میلیون تن کمتر از ظرفیت خود تولید دارند و اگر تولید اتان تا پایان سال در فازهای پارس جنوبی افزایش یاید می توان 8 میلیون تن آن را جبران کرد. وی در حاشیه بازدید خبرنگاران از فازهای 1 و 2 پارس جنوبی اظهار داشت: آنچه که در فاز دو پتروشیمی انجام می‌شود در حقیقت خصوصی‌سازی واقعی است به طوری که با روی کار آمدن دولت یازدهم طرح‌ها به گونه‌ای عملیاتی شد که درآمد پتروشیمی از 20 میلیارد دلار به 40 میلیارد دلار رسید به طوری که جهش دوم در توسعه صنعت پتروشیمی اتفاق افتاد . پیوندی با اشاره به اینکه صنعت پتروشیمی ترجمان دقیق اقتصاد مقاومتی است افزود: این صنعت با جلوگیری از خام فروشی و ایجاد اشتغال توانسته نقش بسزایی در اقتصاد کشور ایفا نماید. وی ادامه داد: تولید ژنراتورها و صنایع وابسته به آن در پتروشیمی دماوند، ساخت برج های تقطیر در پتروشیمی مرجان کاملا در کشور و توسط بخش خصوصی ساخته شده است. وی اظهار داشت: 5 تا 7 درصد از ذخایر هیدروکربوری کشور به بخش صنعت پتروشیمی اختصاص پیدا کرده و 95 درصد از آن به شکل نفت خام و یا سوخت مورد استفاده قرار می گیرد. معاون مدیر عامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی با اشاره به نقش صنعت پتروشیمی در بورس گفت: مرکز ثقل بورس در چند سال اخیر شرکت های پتروشیمی هستند و نوسانات قیمت خرید و فروش در آن باعث تغییر در شاخص کل خواهد شد. پیوندی افزود: ظرفیت تولید محصولات پتروشیمی در حال حاضر 60 میلیون تن است و بر اساس برنامه ریزی صورت گرفته پیش بینی می شود تا سال ١٤٠٤ تولید محصولات پتروشیمی ایران از ١٨٠ میلیون تن عبور کند. وی با اشاره به تاثیر پتروشیمی دماوند در سرعت اجرای پروژه ها اظهار داشت: امیدواریم سازمان خصوصی سازی تکلیف واگذاری این پتروشیمی را هرچه زودتر مشخص کند ، همچنین سعی شده تا تامین مالی این پروژه از طریق فاینانس چین صورت گیرد. وی در ادامه بیان داشت: طبق پیش بینی ها قرار است ساخت12 توربین نیروگاه پتروشیمی دماوند تا پایان سال 97 به اتمام برسد . پیوندی گفت: در نقشه راه توسعه صنعت پتروشیمی 6 جلد کتاب در خصوص افزایش راندمان وضع موجود، چگونگی به اتمام رساندن طرح های نیمه تمام، ساخت واحد های جدید و ... تهیه شده است. وی با اشاره به اینکه تکنولوژی تولید اتیلین از متانول پیشرفت کرده گفت: در آینده نزدیک متانول جایگزین نفت خواهد شد . وی همچنین تولید متانول در کشور را 5 میلیون تن در سال اعلام و بیان کرد: از این میزان 5/3 میلیون در عسلویه ، خارک و شیراز تولید می شود. پیوندی گفت: بر اساس هماهنگی های صورت گرفته با شرکت ملی نفت و با ارسال اتان تولید شده از واحد های 15 تا 18 ظرفیت تولید پتروشیمی کارویان به 2 میلیون تن خواهد رسید. وی ادامه داد: با فروش 33 میلیون تن محصولات پتروشیمی در فاز 2 پارس جنوبی 13 میلیارد دلار در آمد زایی برای کشور به وجود خواهد آمد. وی افزود: صنعت پتروشیمی یک صنعت بین المللی است و شرایط تحریم ها بر روی آن تاثیر گذار است و اگر توافقات به نتیجه برسد قطعا شاهد حضور سرمایه گذارن خارجی در این صنعت خواهیم بود . معاون مدیر عامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی در خصوص فروش گازهای فلر به بخش خصوصی نیز گفت: در صنعت پتروشیمی مشعل بلندی دیده نمی شود و مشعل های موجود برای کنترل ایمنی و امنیت است و اگر پروژه های NGL3200 ، NGL2300 و پالایشگاه بید بلند 2 به بهره برداری برسند قطعا فلرهای مناطق نفتخیز نیز کمتر سوزانده خواهند شد.